استارت‌آپ چینی DeepSeek اخیراً توانسته خود را در جایگاه رقیب ChatGPT به‌عنوان برترین برنامه هوش مصنوعی عرضه کند. شاید یکی از جذاب‌ترین بخش‌های این چت بات آن باشد که در همین نسخه عمومی و رایگانش جدیدترین ایده‌های هوش مصنوعی را عرضه کرده و خود را چت‌باتی نشان داده که قبل از پاسخ دادن به سؤال کاربر، «فکر» می‌کند؛ می‌پرسید چگونه؟ متنی که در خبرگزاری سینا، می‌خوانید به همین سؤال پاسخ داده است.
مهدی نوروز: چت‌بات‌هایی که قبل از پاسخ دادن با خود صحبت می‌کنند، اکنون در حال گسترش هستند. جدیدترین نمونه‌اش حالت “DeepThink” در هوش مصنوعی DeepSeek است که به هر پرسش با عبارت «در حال فکر کردن…» پاسخ می‌دهد. این حالت سپس مجموعه‌ای از به‌روزرسانی‌ها را نمایش می‌دهد که شبیه صحبت کردن چت‌بات با خودش است تا به پاسخ نهایی برسد. مونولوگی که با عبارات محاوره‌ای مانند «صبر کن»، «هوم…» یا «آها» همراه است.
تکنیک گفت‌وگوی درونی، که گاهی «استدلال» نامیده می‌شود، اواخر سال گذشته در برترین آزمایشگاه‌های هوش مصنوعی و پس از آن محبوب شد که OpenAI و گوگل ابزارهای هوش مصنوعی‌ای را منتشر کردند که با حل مرحله‌به‌مرحله مسائل، امتیازات بالاتری در آزمون‌های ریاضی و برنامه‌نویسی کسب کردند.
در ابتدا، این نوع جدید از دستیارهای هوش مصنوعی در دسترس عموم نبود تا آنکه OpenAI در دسامبر سیستمی به نام o1 را منتشر کرد که ۲۰۰ دلار در ماه هزینه داشت و نحوه عملکرد داخلی آن را مخفی نگه داشت. اما زمانی که DeepSeek اپلیکیشن «تفکر» خود را به‌صورت رایگان عرضه کرد و مدل استدلالی R1 پشت آن را به اشتراک گذاشت، موجی از هیجان در میان توسعه‌دهندگان ایجاد شد.
حالا و در دو هفته‌ای که از ظهور DeepSeek و سقوط سهام فناوری در آمریکا می‌گذرد، OpenAI بخشی از فناوری استدلالی خود را به‌صورت رایگان در ChatGPTارائه داده و ابزاری جدید به نام Deep Research را راه‌اندازی کرده که با جستجو در وب، گزارش‌هایی را تهیه می‌کند.
مقایسۀ دو چت بات از لحاظ ایده‌پردازی
شاید همین نوع سیستم تفکر در چت بات دیپ سیک را بتوان وجه تفاوت آن با چت جی پی تی دانست. جایی که به مرز ایده‌پردازی و خلق می‌رسد. چندی پیش یکی از روزنامه‌نگاران سرویس جهانی بی بی سی ازChatGPT و DeepSeek خواست که ایده‌هایی برای داستانی کودکانه درباره‌ی پسری که روی ماه زندگی می‌کند ارائه دهند.
در پاسخ چت جی پی تی در چند ثانیه شش ایده‌ی خلاصه و منظم ارائه داد. یکی از آنها درباره‌ی پسری به نام مکس بود که به‌عنوان پستچی روی ماه کار می‌کرد و به ماجراجویی فرستاده می‌شد. ایده‌ی دیگر درباره‌ی الیور بود که صدای یک ارکستر اسرارآمیز از موجودات فضایی او را به سوی خود می‌کشید.
هیچ‌یک از این داستان‌ها به این زودی‌ها هری پاتر یا آثار رولد دال را به چالش نمی‌کشد، اما می‌تواند نقطه‌ی شروعی برای پرورش ایده‌های پخته‌تر باشد. رقیب چینی اما تنها یک ایده ارائه داد: «لونا و پسری که ستاره‌ها را دنبال می‌کرد.» پاسخ آن ۳۸۷ کلمه بود بدون هیچ اشاره‌ای به کسی یا چیزی به نام لونادر متن و شامل داستانی درباره‌ی پسری کنجکاو به نام میلو بود که روی ماه زندگی می‌کرد.
نکته جالب آنکه ChatGPT ایده‌هایی ارائه داده بود اما DeepSeek یک داستان کامل نوشت. هرچند داستان آن چندان قوی نبود و تنها بر حرکت یک شخصیت از نقطهA به B تمرکز داشت، اما این خودش نقطۀ شروع بود و جالب‌تر آنکه چت‌بات توانست این داستان را در چنین مدت کوتاهی ارائه دهد.
سرمایه‌گذاری بر روش استدلال
داریو آمودی، مدیرعامل شرکت Anthropic، سازنده چت‌بات Claude، پیش‌بینی می‌کند که شرکت‌های آمریکایی به‌زودی «صدها میلیون تا میلیاردها» دلار برای تقویت این روش استدلالی در هوش مصنوعی هزینه خواهند کرد.
موج سرمایه‌گذاری‌ها و تحولات اخیر، امید صنعت فناوری را برای ساخت نرم‌افزاری با توانایی و تطبیق‌پذیری مشابه انسان افزایش داده است—تاکتیکی که ابتدا در حل مسائل ریاضی و برنامه‌نویسی موفقیت خود را اثبات کرد. سم آلتمن، مدیرعامل OpenAIنیز ماه گذشته در یک پست وبلاگی نوشت: «اکنون مطمئن هستیم که می‌دانیم چگونه هوش عمومی مصنوعی (AGI) بسازیم.»
سیسی هسیائو، معاون گوگل برای اپلیکیشن Geminiنیز در بیانیه‌ای گفت که مدل‌های استدلال نشان دهنده یک تغییر پارادایم هستند. او گفت: «آنها نحوۀ عملکرد هوش مصنوعی مولد را ابهام زدایی می کنند و با نشان دادن «افکار» خود، آن را قابل درک تر و قابل اعتمادتر می کنند، و در عین حال به کارهای پیچیده تر کمک می کنند.
به نظر می‌رسد که برگ برنده دیپ سیک آن بود که نجواهای هوش مصنوعی را علنی کرد و دو چت بات دیگر یعنی ChatGPT و Gemini را هم وادار کرد آنچه تاکنون در مراحل آزمایشی داشتند را سریعتر عمومی کنند. باید منتظر ماند و دید نبرد هوش مصنوعی چینی و مدل‌های آمریکایی آن چه فناوری‌های جدیدتری را در دسترس کاربران قرار خواهد داد.
منابع:
واشنگتن پست
سرویس جهانی بی بی سی