اخترشناسان به‌تازگی فعالیت‌های عجیب سیاه چاله قاتل کهکشان راه شیری را از دید تلسکوپ جیمز وب بررسی کرده‌اند و به نتایج جالبی دست یافته‌اند.

*Sagittarius A، سیاه‌چاله‌ی ابرجرم مرکز کهکشان ما، همچنان ستاره‌شناسان را با فوران‌های مرموز خود شگفت‌زده می‌کند. اکنون در جدیدترین مطالعات حوزه نجوم، محققان با استفاده از تلسکوپ فضایی جیمز وب (JWST) توانسته‌اند دقیق‌ترین و طولانی‌ترین بررسی را از این هیولای کیهانی انجام دهند.

رفتارهای عجیب سیاه چاله قاتل کهکشان راه شیری

این سیاه‌چاله که 26 هزار سال نوری از ما فاصله دارد، با جرمی 4 میلیون برابر خورشید و عرض 23.5 میلیون کیلومتر، مثل یک گودال عظیم به نظر می‌رسد. اما چرا این غول کیهانی چنین فعالیت شدیدی دارد؟

بررسی‌های جدید JWST نشان داده که جریان ثابتی از فوران‌های انرژی از گازهای اطراف سیاه‌چاله بیرون می‌زند. این کشف که در 18 فوریه در مجله Astrophysical Journal Letters منتشر شده، می‌تواند به دانشمندان کمک کند تا ماهیت پرآشوب این اجرام عظیم و تأثیر آن‌ها بر کهکشان را بهتر درک کنند.

فرهاد یوسف‌زاده، ستاره‌شناس دانشگاه نورث‌وسترن، می‌گوید:

شراره‌ها در همه سیاه‌چاله‌های ابرجرم دیده می‌شوند، اما سیاه‌چاله‌ی ما منحصر‌به‌فرد است. همیشه در حال فعالیت است و هیچ‌وقت پایدار نمی‌شود. ما در سال‌های 2023 و 2024 بارها آن را رصد کردیم و هر بار چیزی کاملاً متفاوت دیدیم. هیچ‌چیز ثابت نیست.

*Sagittarius A با اینکه فقط 0.0003 درصد از جرم کهکشان راه شیری را تشکیل می‌دهد، عملکرد شگفت‌انگیزی دارد. این سیاه‌چاله، ماده را می‌بلعد و سپس آن را با سرعتی نزدیک به نور پرتاب می‌کند، فرآیندی که از گذشته‌های دور شکل‌گیری کهکشان را تحت تأثیر قرار داده است.

دانشمندان بر این باورند که *Sagittarius A مانند دیگر سیاه‌چاله‌های غول‌پیکر، ابتدا از فروپاشی یک ستاره‌ی عظیم یا یک ابر گازی شکل گرفته است. اما پس از رسیدن به ابعاد هیولایی، حتی می‌تواند دیگر سیاه‌چاله‌های ابرجرم را نیز ببلعد.

برای کشف اسرار سیاه چاله قاتل کهکشان راه شیری، ستاره‌شناسان دوربین فروسرخ نزدیک (NIRCam) تلسکوپ جیمز وب را به سمت این سیاه‌چاله نشانه گرفتند. آن‌ها به مدت ۴۸ ساعت دیسک چرخان این هیولای کیهانی را رصد کردند تا ببینند این ساختار چگونه در طول زمان تغییر می‌کند.

مشاهدات نشان داد که *Sagittarius A بسیار فعال‌تر از تصورات پیشین است. این سیاه‌چاله هر روز پنج تا شش شراره‌ی عظیم تولید می‌کند و بین آن‌ها نیز چندین فوران کوچک رخ می‌دهد.

یوسف‌زاده درباره این کشف می‌گوید:

روشنایی این سیاه‌چاله به‌طور مداوم در حال تغییر است و ناگهان یک انفجار عظیم از نور ظاهر می‌شود، سپس آرام می‌گیرد. هیچ الگوی مشخصی در این فوران‌ها پیدا نکردیم، همه چیز به نظر تصادفی می‌آمد. هر بار که نگاه کردیم، با فعالیتی تازه و هیجان‌انگیز روبه‌رو شدیم.

علت دقیق این شراره‌ها هنوز ناشناخته است، اما دانشمندان دو احتمال را مطرح کرده‌اند: شراره‌های کوچکتر ممکن است ناشی از نوسانات پلاسما در دیسک چرخان باشند که باعث انفجارهای موقتی تشعشع می‌شود، یا اینکه شراره‌های بزرگ‌تر شاید از فرآیندهایی کاملاً متفاوت سرچشمه می‌گیرند.

محققان هنگام بررسی شراره‌ها در دو طول موج متفاوت (2.1 و 4.8 میکرون) متوجه نکته‌ای جالب شدند: شراره‌ها در طول موج‌های کوتاه‌تر، سریع‌تر از طول موج‌های بلندتر کم‌نور می‌شوند.

این یافته نشان می‌دهد که ذرات درون شراره‌ها احتمالاً انرژی خود را در طول موج‌های بالاتر سریع‌تر از دست می‌دهند، درست مانند ذراتی که در امتداد خطوط میدان مغناطیسی حرکت می‌کنند.

دانشمندان امیدوارند که بتوانند *Sagittarius A را برای ۲۴ ساعت بدون وقفه تحت نظر بگیرند. این کار به آن‌ها کمک خواهد کرد تا نویز داده‌ها را کاهش دهند و جزئیات پنهان را آشکار کنند و همچنین بررسی کنند که آیا این شراره‌ها الگوی تکرارشونده‌ای دارند یا کاملاً تصادفی هستند.