به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در شیراز، سید عباس صالحی عصر پنجشنبه در مراسم اختتامیه نوزدهمین جشنواره شعر فجر با بیان اینکه ایران، در تاریخ و دوره‌های مختلف، فراز و نشیب‌های بسیاری داشته است، افزود: قدرت سیاسی ایران در مراحلی قدرت سخت بوده اما پس از اسلام و بویژه از قرن سوم به بعد شاهد امپراتوری زبان فارسی هستیم.
صالحی با بیان اینکه بخش بزرگی از جهان با فهم و طعم زبان فارسی زیست کرده است، عنوان کرد: زبان فارسی میانجی ملت‌های مختلف در افق جغرافیایی متنوع بوده است و نزدیک به ۱۰ قرن، زبان فارسی در یک اقلیم جغرافیایی تبدیل به زبان ارتباطی شد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با تاکید بر اینکه سهمی از نفوذ و گستره زبان فارسی مدیون شعر بوده است، افزود: شعر نقش به‌سزایی در گستره امپراتوری زبان فارسی داشته است.
وی با اشاره به اینکه از یک سو شعر و از سوی دیگر شاعرانی که هویت زبان فارسی را حفظ کردند، نقش مهمی در گسترش زبان فارسی داشتند، افزود: نقش شاهنامه و شاعران در مطرح کردن زبان فارسی به عنوان یک زبان اجتماعی و تاریخی، قابل توجه است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: زبان فارسی توانسته اتصال تاریخی و تمدنی ایجاد کند و به برکت شاعرانی چون فردوسی، عطار، مولوی، سعدی و حافظ بوده که با ترنم‌های خویش، حافظه تاریخ، سرشار از زبان فارسی شده است.
وی خاطرنشان کرد: شاعران نقشی مهم در امپراتوری هزار ساله زبان فارسی، غنی سازی آن و خلق واژگان جدید داشتند.
صالحی با بیان اینکه غنای واژگانی شعر فارسی به کمک این آمده است که زبان فارسی پویا باشد، افزود: همچنین نقش شعر در ضبط واژگان فارسی در این میان مهم است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، ملاحت زبان فارسی را موجب جهانی شدن شعر فارسی دانست و گفت: هنوز هم شاهد بقایای این دوره زرین نگار هستیم و در این دوره زبان فارسی همچنان می‌تواند به تداوم شعر کمک کند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به اینکه فارس و خراسان دو پایگاه اصلی شعر بوده اند، گفت: همچنان این دو پایگاه اصلی شعر فعالیت خواهند داشت و به‌نظر می‌رسد در یک نگاه آینده‌نگرانه به جشنواره شعر فجر، استان‌های فارس و خراسان به عنوان سرزمین‌های فردوسی، عطار، خیام، حافظ و سعدی در پیوند با یکدیگر بتوانند پایگاه جدی‌تری برای گسترش امپراتوری زبان فارسی باشند.
صالحی در پایان گفت: از دست اندرکان جشنواره بین‌المللی شعر فجر و میزبانان این اتفاق خوب در استان فارس و مهمانان از نقاط مختلف ایران و هم زبانانی که در این مجلس حضور دارند، سپاسگزارم.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس نیز در این مراسم گفت: هنر جاری شعر از هر رودخانه‌ای در دل و جان مردم این دیار جاری‌تر است.
مهدی رنجبر عنوان کرد: شعر در استان فارس نه فقط یک هنر بلکه هویتی است که قرن‌ها در این خاک جاری است.
وی بیان کرد: این خاک همیشه مأمن شاعران بوده است. در این روزگار که شعر تسلای جان آدمی است فارس همچنان پرچمدار شعر است.
رنجبر با بیان اینکه حضور وزیر فرهنگ در این آیین نشان از جایگاه والای شعر در این سرزمین دارد، افزود: شیراز با غزل‌هایش زنده است و این خاک کلام را در آغوش می‌کشد. شعر باید همچنان بلندترین و کامل‌ترین صدای فارس باشد.
شعر شکوه ادبیات است
استاندار فارس نیز در این آیین ضمن خوشامدگویی به حاضران گفت: شعر شکوه ادبیات است و باید این شکوه که خوشبختانه در ایران بزرگ آمیخته به هویت ملی و تاریخی است را پاس بداریم.
حسینعلی امیری با بیان اینکه استان فارس سبقه فرهنگی دارد، افزود: ماه‌های اولی که به فارس آمده بودم به مناسبت بزرگداشت ۱۵ هزار شهید والا مقام فارس، خدمت مقام معظم رهبری بودیم که عمده فرمایشات ایشان معطوف به هنر، دین و حماسه بود.
وی تصریح کرد: برند بعضی استان‌ها صنعتی است اما برند فارس فرهنگی است. در منطقه نیز شیراز را بعنوان شهری که ادب و شعر در آن رواج و رونق دارد، می‌شناسند.
امیری ادامه داد: در ساحت‌های مختلف، هنر و شعر در شیراز می‌درخشد.
وی با بیان اینکه علم عظمت دارد، تاکید کرد: گاهی معانی بلندی در یک شعر مطرح می‌شود که این شکوه علم و ادبیات است.
فریبا یوسفی، دبیر علمی نوزدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر نیز در این آیین ضمن خوانش بیانیه هیئت داوران، گفت: شعر چراغ روشن حکمت و معرفت است که منشأ این چراغ کلمه است. کلمه خاص انسان است چراکه با هوش و گوش دریافته می‌شود.
وی بیان کرد: در جهان ناآرام امروز دو موضوع عشق و عرفان که از بنیان هنر شعر فارسی بودند، درخشش کمتری یافتند. شعر تا روزی که به این دو بال مجهز باشد، می‌تواند در همه عرصه‌های زندگی پرواز کند.
یوسفی به بیان آماری از آثار ارائه شده به جشنواره شعر فجر پرداخت و عنوان کرد: گروه بررسی، ۱۰۳۳ عنوان کتاب را بررسی کردند که از میان آنها حدود ۵۰ اثر شاخص به مرحله بعد راه یافت.
وی ادامه داد: در بخش شعر سپید و نیمایی از میان ۸۵۵ کتاب، حدود ۴۰ اثر به بخش نهایی راه یافت و در شعر محاوره و ترانه نیز ۷۴ اثر داوری شد.
مراسم اختتامیه نوزدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر در تالار حافظ شیراز برگزار شد و در آن شاعران و ادبای کشورهای قرقیزستان، قزاقستان، پاکستان، افغانستان و تاجیکستان نیز حضور داشتند.
همچنین با حضور سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، ابراهیم حیدری مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران، حسینعلی امیری استاندار فارس و دبیر علمی نوزدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر، آیین تجلیل از استاد صفر عبدالله نویسنده ادیب و پیشکسوت تاجیک، عضو دائم و پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی و عبدالعلی دست‌غیب به عنوان خادم زبان فارسی برگزار شد.
عبدالجبار سروش شاعر پاکستانی و سیاوش جنیدی از قرقیزستان در این مراسم به شعرخوانی پرداختند.
اعلام برگزیدگان
شعر کلاسیک
در این بخش دو اثر زیر به صورت مشترک برگزیده شدند:
«شبانماه» سروده فاطمه عارف نژاد از انتشارات شهرستان ادب.
«کوه‌زاد» سروده قادر طراوت‌پور از انتشارات شهرستان ادب.
همچنین مجموعه «خون‌برگ» سروده عباس کیقبادی از انتشارات گفتمان اندیشه معاصر نیز به عنوان اثر شایسته تقدیر معرفی شد.
شعر نو
در این بخش نیز دو اثر زیر به صورت مشترک برگزیده شدند:
«آن‌قدر تلخ که فراموش می‌کنی شکلات است» سروده فاطمه گیلانی از انتشارات سوره مهر.
«زن آتش» سروده حسنا محمدزاده از نشر ایهام.
همچنین مجموعه «تو رفته‌ای یا من؟» سروده محمدرضا روزبه از انتشارات فصل پنجم نیز به عنوان اثر شایسته تقدیر معرفی شد.
شعر محاوره
در این بخش دو اثر زیر به صورت مشترک به عنوان آثار شایسته تقدیر معرفی شدند:
«چهیل» سروده سامی تحصیلداری از انتشارات دالاهو.
«نَه نِه» سروده الهه رشیدی از انتشارات ریما.
درباره شعر
برگزیده: «شاعران در جست‌وجوی جایگاه: نگاهی دیگر به تحول شعر فارسی» به قلم مسعود جعفری جزی از انتشارات نیلوفر.
شایسته تقدیر: «فهلویات: پژوهشی در اشعار بازمانده از زبان ادبی مشترک عراق عجم و آذربایجان» به قلم پژمان فیروزبخش از انتشارات دکتر محمود افشار.
در بخش جنبی امیر نجفی برای کتاب آرایی مجموعه «مرگ سالی» از انتشارات سوره مهر به عنوان منتخب جشنواره معرفی شد.
∎