آیتالله هاشمی علیا استاد اخلاق و مؤسس این حوزه، در این جلسه به شرح فراز «اَللَّهُمَّ إِنِّی أَعُوذُ بِکَ مِنْ... نَقُولَ فِی الْعِلْمِ بِغَیْرِ عِلْمٍ» پرداخت.
ایشان پس از اشاره به شایعتر بودن این رذیله در بین گناهان، در توضیح آن گفت: در امور علمی، اگر کسی خود را عالم فرض کرده، ندانسته مطالبی را به مردم بگوید و باعث انحراف آنها شود، این ظلم و معصیت برای آن فرد است و روز قیامت باید پاسخگو باشد. نقل شده است از امام باقر(ع) سؤال شد: حقّ خداوند بر بندگان چیست؟ فرمود: آنچه میدانند بگویند و از آنچه نمیدانند باز ایستند و لب فرو بندند. این حقّ خداست؛ اما نوع مردم ندانسته فتوا هم میدهند!
وی در ادامه بر اهمیت علمآموزی تأکید و خاطرنشان کرد: کمالات انسان نه تنها در دنیا، بلکه در آخرت هم به مقدار علم و معارف اوست؛ اما علم چیست؟ چیزهای زیادی است که به آن علم گفته میشود؛ ولی علم حقیقی همان است که از زبان دین و انبیا و اولیای الهی معرفی شده است. در حدیث معروفی از نبیّ مکرّم اسلام(ص) آمده است: «همانا علم سه چیز است: 1. آیات محکم قرآن (که مربوط به اصول عقاید است). 2. فریضه عادله (یعنی علم اخلاق که انسان را میسازد). 3. سنّت پایدار (که اشاره به احکام شریعت و دستورات پیامبر(ص) است). و غیر از اینها فضل است.» حضرت علم را در سه امر منحصر کرده است که اگر کسی نسبت به آن امور جاهل باشد و اعمالش را با آنها تطبیق نکند، در قیامت نزد خداوند هیچ عذری نخواهد داشت؛ چنانکه عالم بیعمل عذرش قبول نخواهد شد. علوم دیگر هم خوب است، اما جای اعتقادات و اخلاق را نمیگیرد؛ لذا باید به کتابهای دینی و اخلاقی دعوت شود. بعد از اعتقادات، اخلاق از جایگاه بسزایی برخوردار است؛ زیرا اگر اخلاق نباشد احکام به کار نمیآید و تمام اعمال انسان حتی با رعایت احکام، از بین میرود. تمام فضائل و اجرهای بسیاری که برای علم هست، از آنِ عالم عامل باتقوای الهی است، نه عالم بیعمل منحرفکننده.
حضرت استاد با استناد به برخی روایات، بدترین بیتوفیقی را سلب توفیق کسب علم و ادب توسط انسان از جانب خداوند دانست و افزود: غذای روح مقدّم بر غذای جسم است. غذای جسمانی اگر نباشد، نهایتا مرگ است؛ اما چنانچه غذای روحانی نباشد، انسان در روز قیامت دستش خالی خواهد شد. چه لذتی میبرد کسی که نماز و دعا و قرآن میخواند؛ ولی هیچ یک از آنها را نمیفهمد و نمیداند با خدای خود چه میگوید؟ عشق به خدا در معرفت خداست.