دیده‌بان ایران نوشت: جمعه هفته گذشته بالاخره آب پاکی روی دست کسانی که خواهان مذاکره با دولت ترامپ بودند، ریخته شد و صراحتا اعلام شد که با آمریکا مذاکره نخواهیم کرد. پیش از بیان این مواضع اما برخی کارشناسان معتقدند بودند که اگر مذاکرات صورت گیرد و تحریم‌ها رفع شود، مشکلات عدیده اقتصادی برطرف خواهد شد و شاهد وقایع مهم و موثری در اقتصاد ایران خواهیم بود. اما فعلا تصمیم نظام بر این است که مذاکره میان ایران و امریکا حتی از طریق کشور ثالث هم انجام نشود. حال که چنین اتفاقی فعلا نمی‌افتد، سوال این است که چه راهکارهای اساسی برای اقتصاد بحران‌زده ایران وجود دارد تا با در پیش گرفتن آن‌ها بتوان مشکلات موجود را حل کرد؟

این پرسش را با مرتضی عزتی، اقتصاددان و عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس در میان گذاشتیم و او نیز توضیح داد: درست است که اکنون گفته می‌شود ایران با زور و تهدید حاضر به مذاکره نخواهد شد، اما بالاخره ایران و آمریکا باید مذاکره کنند و در نهایت، یک روز این دو کشور باهم مذاکره خواهند کرد و مشکلات بین خودشان را حل می‌کنند؛ این واقعیتی است که چه بخواهیم چه نخواهیم، یک روز رخ خواهد داد، اما این که چه روزی باشد مشخص نیست.

• بیشتر بخوانید: با بحران آمد و با بحران می‌رود؛ نخستین قربانی دلار در دولت چهاردهم را بشناسید +جزئیات

وی افزود: رجزخوانی‌ها برای این است که بگویند ما گزینه‌های دیگری هم به‌جز مذاکره داریم تا امتیازات بیشتری گرفته شود. سال‌ها است این صحبت بیان شده است که با آمریکا مذاکره نمی‌کنیم، اما همیشه مستقیم یا غیرمستقیم، مذاکرات انجام شده است. البته در این میان اتفاقاتی هم افتاده است و یا از طرف ما یا از طرف آن‌ها، مشکلاتی در مذاکرات به وجود آمده یا گروه‌هایی وسط آمده‌اند و جریان مذاکرات را خراب کرده‌اند. آنچه واقعیت دارد، هنوز مذاکره‌ای با دولت جدید آمریکا انجام نشده و احتمالاً ممکن است این اتفاق تا شش ماه دیگر هم نیفتد. یا مانند گذشته که با واسطه مذاکرات مختصری انجام می‌شد، این روند مجددا از سر گرفته شود.

تاثیر تحریم‌های جدید آمریکا مثل سال ۹۷ نخواهد بود

این استاد دانشگاه به امضای بخشنامه اجرایی بازگشت فشار حداکثری توسط رئیس‌جمهور آمریکا نیز اشاره کرد و گفت: با تشدید تحریم‌ها، ایران آسیب‌هایی می‌بیند و مشکلاتی پیش می‌آید، ولی این مشکلات به شدت سال ۹۷ نخواهد بود. ممکن است مقداری صادرات کاهش پیدا کند و دسترسی به ارز محدودتر شود که با مشکلات بیشتری مواجه می‌شویم که در نهایت، فشار آن روی دوش مردم وارد خواهد شد.

وی ادامه داد: متاسفانه در چند ماه اخیر اقداماتی انجام شده که بازارها را متلاطم کرده است؛ بازار ارز و بورس دچار تلاطم شده و این تلاطم‌ها، شرایط مساعدی برای وضعیت امروز اقتصاد ایران نبوده است. اگر قرار بود با روی کار آمدن ترامپ چنین شرایطی رخ دهد، باید از قبل فکر می‌کردند و تلاش می‌کردند جلوی آثار منفی آمدن ترامپ بر اقتصاد ایران را بگیرند. حداقل از دو ماه قبل همه می‌دانستند که ترامپ می‌آید و چنین اتفاقی رخ خواهد داد. باید فکر می‌کردند و اجازه نمی‌دادند که بازارها هیجانی شود. دلار را گران نمی‌کردند و دولت جلوی روند افزایش قیمت دلار را می‌گرفت.

حدف ارز نیمایی در شرایط کنونی اشتباه بود

عزتی تصریح کرد: وقتی روند افزایش قیمت ارز رخ داد، کنترل این موضوع از دست دولت و سیاست‌گذاران اقتصادی خارج شد که ناشی از این بود که دید کافی به این موضوع نداشتند و تمرکز نکردند. با توجه به شرایطی که در بازار حاکم بود، امکان تک‌نرخی کردن ارز وجود نداشت، اما آقایان در این شرایط بحرانی، ارز نیمایی را حذف کردند، زیرا تصورات نادرستی درباره پیامدهای این اقدام در ذهن مسئولان ما بود. بسیاری از دلسوزان اقتصاددان هم گفتند که نباید این کار را در شرایط کنونی انجام دهید. اکنون اما دولت باید به فکر این باشد که تورم و نرخ ارز بیشتر از این افزایش پیدا کند تا فشار معیشتی روی مردم بیش از شرایط کنونی افزایش نیابد.

عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس همچنین تاکید کرد: اصلی‌ترین عاملی که بر ارزش پول یک کشور تاثیر دارد، عرضه و تقاضا است. مهمترین عامل عرضه، تولید و صادرات یک کشور است. هرچه تولید و صادرات بالا برود و از آن طرف با کشورهای دنیا ارتباط بیشتری داشته باشیم، می‌توانیم قدرت ملی را افزایش دهیم که این موضوع هم به تثبیت ارزش پول ملی کمک می‌کند و هم تورم داخلی، هم نرخ ارزهای خارجی را کنترل می‌کند.

وی در پایان خاطرنشان کرد: تا زمانی که تولید افزایش پیدا نکند، نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم که نرخ ارز کنترل شود. هرچند سیاست‌هایی مانند حمایت از تولید و کمک به تولیدکنندگان می‌تواند تا حدودی جلوی جهش‌های نرخ ارز را بگیرد، اما حتما برای حفظ ارزش پول ملی، به تجارت خارجی گسترده نیاز داریم.