یورو نیوز: رهبران اروپایی روز شنبه ۱۵ فوریه (۲۷ بهمن) در برابر سیاست‌های جدید واشنگتن تحت هدایت و راهبری دونالد ترامپ قد علم کردند. از یک طرف، رئیس جمهوری اوکراین خواستار تشکیل «نیروهای مسلح اروپا» شد، و از طرف دیگر، صدر اعظم آلمان هرگونه مداخله خارجی در دموکراسی اروپا را محکوم کرد.
اظهارات قاطع ولودیمیر زلنسکی و اولاف شولتس در روز دوم «کنفرانس امنیتی مونیخ» گواه تأثیر تصمیمات دونالد ترامپ بود که در اروپا طنین‌انداز شده‌اند.
ماجرا از اینجا شروع شد که جی‌دی وَنس، معاون رئیس جمهوری آمریکا روز جمعه ۱۴ فوریه (۲۶ بهمن) رهبران اروپایی را به سانسور آزادی بیان و ناتوانی در کنترل مهاجرت متهم کرد.
زیر سؤال بردن دموکراسی در کل اروپا
با توجه به تماس تلفنی اخیر دونالد ترامپ با ولادیمیر پوتین؛ انتظار بر این بود که محور اصلی کنفرانس امسال حول چشم‌انداز مذاکرات صلح در اوکراین باشد؛ اما در کمال ناباوری، آقای ونس در سخنرانی خود در این نشست، اشاره چندانی به روسیه یا اوکراین نکرد.
در عوض، معاون رئیس جمهوری آمریکا گفت که بزرگترین تهدید برای اروپا نه روسیه است و نه چین، بلکه به زعم او «عقب‌نشینی از ارزش‌های اساسی حفاظت از آزادی بیان» است.
او همچنین، مهاجرت را یک بحران «خارج از کنترل» در اروپا دانست.
بسیاری از حاضران در این کنفرانس، سخنرانی ونس را با بهت و سکوت تماشا کردند، بطوریکه هنگام سخنرانی او، تشویق چندانی به گوش نرسید.
ژان نوئل بارو، وزیر امور خارجه فرانسه روز شنبه در واکنش به حملات تند معاون رئیس جمهوری آمریکا به سیاست‌های اروپا در زمینه مهاجرت، احزاب پوپولیستی و آزادی بیان، از سیاست‌های اروپایی دفاع کرد و در پستی در ایکس نوشت: «آزادی بیان در اروپا تضمین شده است... هیچ‌کس مجبور به پذیرش مدل ما نیست، اما هیچ‌کس نمی‌تواند مدل خود را به ما تحمیل کند.»
بوریس پیستوریوس، وزیر دفاع آلمان نیز ساعاتی بعد در سخنرانی خود در این کنفرانس به این اظهارات واکنش نشان داد و سخنان آقای ونس را «غیرقابل قبول» توصیف کرد. او تأکید کرد که آقای ونس نه‌تنها دموکراسی در آلمان، بلکه در کل اروپا را زیر سؤال برده است.
از دیگر حواشی حضور آقای ونس در آلمان می‌توان به دیدار او با آلیس وایدل، رهبر حزب راست‌افراطی «آلترناتیو برای آلمان / AfD» اشاره کرد، و از آنجائی که قرار است هفته آینده در آلمان یک انتخابات فدرالی برگزار شود، این اقدام آقای ونس با انتقاد شدید اولاف شولتس، صدراعظم آلمان مواجه خواهد شد.
آقای شولتس روز شنبه تاکید کرد که مردم آلمان اجازه نخواهند داد اشخاص ثالث به نفع این حزب راست افراطی در انتخابات پارلمانی کشورش مداخله کنند.
فریدریش مرتس، رهبر اپوزیسیون محافظه‌کار در آلمان و رقیب آقای شولتس نیز روز شنبه به انتقاد از حملات ونس به موضع اروپا در برابر سخنان نفرت‌انگیز و راست‌افراطی پرداخت و در پنل کنفرانس امنیتی مونیخ گفت: «ما به قوانینی که توسط نهادهای دموکراتیک [اروپا] تحمیل شده، پایبندیم.»
تماس تلفنی ۹۰ دقیقه‌ای ترامپ با پوتین نگرانی‌هایی را در میان دولت‌های اروپایی ایجاد کرد. این کشورها از زمان حمله روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲ تلاش کرده‌اند تا رئیس جمهوری روسیه را منزوی کنند و در عین حال از این می‌ترسند که از مذاکرات صلحی که ممکن است بر امنیت خودشان تأثیر بگذارد، کنار گذاشته شوند.
ترامپ پس از مکالمه با پوتین گفت که احتمالاً به‌زودی با رئیس جمهوری روسیه دیدار خواهد کرد تا درباره توافق صلح بر سر اوکراین مذاکره کنند. این موضع مخالف رویکرد سخت‌تر دولت بایدن در برابر مسکو، به‌ویژه پس از حمله تمام‌عیار روسیه به اوکراین بود.
آقای ونس روز جمعه در مونیخ با ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین نیز دیدار کرد. او پیش از کنفرانس در مصاحبه‌ای با وال استریت ژورنال گفته بود که ترامپ می‌تواند از ابزارهای مختلف اقتصادی و نظامی برای فشار بر پوتین استفاده کند. اما سخنگوی آقای ونس تفسیر این روزنامه مبنی بر اینکه معاون رئیس جمهوری آمریکا روسیه را تهدید کرده است، تکذیب کرد.
ترامپ بعدها به زلنسکی اطمینان داد که او نیز برای پایان دادن به جنگ، در مذاکرات حضور خواهد داشت. اما رهبر اوکراین تأکید کرد که اروپا هم باید در این مذاکرات حضور داشته باشد.
زلنسکی گفت: «اوکراین هیچ‌گاه توافقاتی که پشت سر ما و بدون مشارکت‌ما انجام شود، نمی‌پذیرد و این قانون باید برای تمام اروپا هم اعمال شود.»
آقای زلنسکی در کنفرانس مونیخ گفت که تنها زمانی با پوتین صحبت خواهد کرد که اوکراین به توافقی مشترک با ترامپ و رهبران اروپایی رسیده باشد. ونس و زلنسکی از ارائه جزئیات بحث‌های خود در مونیخ خودداری کردند، اما رئیس جمهوری اوکراین تأکید کرد که کشورش به «تضمین‌های امنیتی واقعی» نیاز دارد.
آنالنا بربوک، وزیر امور خارجه آلمان نسبت به هرگونه تلاش برای تحمیل توافق صلح بر اوکراین هشدار داد.
اما دیوید لمی، وزیر خارجه بریتانیا روز شنبه در کنفرانس امنیتی مونیخ گفت که او دونالد ترامپ و ولودیمیر زلنسکی را تشویق خواهد کرد تا در آینده همکاری‌های خود را عمیق‌تر کنند. او افزود که بهترین تضمین امنیتی برای اوکراین در برابر تهاجمات آینده روسیه، پیوند دادن صنعت، کسب‌وکار و توانمندی‌های دفاعی آمریکا به آینده اوکراین است.
آقای زلنسکی در خصوص تمایل خود به ایجاد یک اروپای قدرتمندتر گفت که مبارزه سه‌ساله اوکراین با ارتش مهاجم روسیه ثابت کرد که بنیان تشکیل ارتش اروپایی وجود دارد. ارتش اروپایی موضوعی است که مدت‌ها میان برخی از رهبران قاره اروپا مورد بحث بوده است.
رئیس جمهوری اوکراین گفت: «من واقعاً باور دارم که زمان آن فرا رسیده است و نیروهای مسلح اروپا باید ایجاد شوند.» آقای زلنسکی با اشاره به حضور مارک روته، دبیرکل ناتو در جمع حضار، افزود که ایده او «جایگزینی ائتلاف ناتو نیست.»
اینکه آیا این ایده در میان رهبران اروپایی مورد پذیرش قرار خواهد گرفت یا نه، هنوز مشخص نیست.
هر چند که اتحادیه اروپا یکی از بزرگترین حامیان کی‌یف بوده است، اما اختلافات سیاسی در درون اتحادیه اروپا در خصوص رویکرد این بلوک به مسکو و واقعیت‌های اقتصادی از جمله سطح بدهی‌های ملی که بر هزینه‌های دفاعی تاثیر گذاشته، مانع از حمایت‌های بیشتر در این موضوع شده است.
زلنسکی سال‌هاست که از اتحادیه اروپا خواسته است تا حمایت نظامی و اقتصادی بیشتری ارائه دهد و بارها هشدار داده که بخش‌های دیگری از اروپا نیز ممکن است در برابر آرزوهای توسعه‌طلبانه روسیه آسیب‌پذیر باشند.
آقای روته خاطرنشان ساخت که اعضای ناتو باید به رغم نگرانی‌های سیاسی داخلی خود، هزینه‌های دفاعی خود را افزایش دهند. وی اظهار داشت که ناتو از اعضای خود خواسته است تا دست‌کم ۲ درصد از تولید ناخالص داخلی خود را به دفاع اختصاص دهند، اما او باور دارد که با تمرکز بر توانمندی‌های مورد نیاز ناتو، این میزان به بیش از ۳ درصد هم می‌تواند برسد.
دبیر کل ناتو همچنین در کنفرانس مونیخ گفت که ترامپ درست گفته که کشورهای اروپایی باید بیشتر برای امنیت خود در قاره اروپا هزینه کنند. او اظهار داشت: «این اصلاً عادلانه نیست که کشورهای ناتو در اروپا کمتر از آنچه که آمریکا برای دفاع جمعی خود می‌پردازد، هزینه کنند، زیرا آمریکا نیز دوست دارد مالیات‌های خود را کاهش دهد یا بیشتر بر آموزش یا هر چیز دیگری که می‌خواهد هزینه کند.»
دونالد توسک، نخست‌وزیر لهستان روز شنبه گفت که اروپا به برنامه‌ای مستقل برای اوکراین و امنیت خود نیاز دارد، وگرنه آینده آن توسط قدرت‌های دیگر تعیین خواهد شد. او در ایکس نوشت: «اروپا به‌طور فوری به برنامه‌ای برای اوکراین و امنیت خود نیاز دارد، وگرنه سایر بازیگران جهانی برای آینده ما و نه لزوماً مطابق با منافع ما تصمیم خواهند گرفت.»