به گزارش خبرگزاری ایمنا، انقراض گونه‌ها یکی از بزرگترین تهدیدات برای تنوع زیستی کره زمین است و این پدیده نه تنها تعادل اکوسیستم‌ها را به هم می‌ریزد، بلکه ممکن است آثار غیرقابل جبرانی بر زندگی بشر داشته باشد، از دست رفتن هر گونه جانوری یعنی از دست رفتن یک حلقه مهم در زنجیره غذایی و اکولوژیکی که به نوبه خود می‌تواند تأثیرات منفی گسترده‌ای بر سایر گونه‌ها و محیط زیست داشته باشد.
در سطح جهانی، بسیاری از گونه‌های جانوری در معرض خطر انقراض قرار دارند و دلایل متعددی برای این وضعیت وجود دارد که شامل تخریب زیستگاه، شکار غیرقانونی، تغییرات اقلیمی و آلودگی محیط زیست می‌شود، هر یک از این عوامل به تنهایی می‌تواند تهدیدی جدی برای بقا یک گونه باشد، اما ترکیب این عوامل، تأثیرات مضاعفی بر گونه‌های جانوری دارد که برخی از گونه‌های مهم در معرض خطر انقراض جهانی عبارتند از:
پلنگ برفی
پلنگ برفی یکی از گونه‌های شگفت‌انگیز و زیبای جانوری است که در کوهستان‌های آسیای مرکزی زندگی می‌کند، این حیوان به دلیل تخریب زیستگاه و شکار غیرقانونی به شدت کاهش جمعیت یافته است، زیستگاه‌های طبیعی پلنگ برفی در ارتفاعات بالا و مناطق سردسیر قرار دارند که به دلیل فعالیت‌های انسانی مانند معدن‌کاوی و گسترش مناطق کشاورزی، به تدریج تخریب می‌شوند، علاوه بر این، شکار غیرقانونی به‌منظور فروش پوست و اعضای بدن این حیوان نادر نیز به کاهش جمعیت آن دامن می‌زند.
پاندا
پانداها که در جنگل‌های بامبو چین زندگی می‌کنند، به دلیل تخریب زیستگاه و کاهش منابع غذایی در معرض خطر انقراض قرار دارند، جنگل‌های بامبو که زیستگاه اصلی پانداها هستند، به دلیل فعالیت‌های انسانی مانند قطع درختان و توسعه مناطق کشاورزی کاهش یافته است و علاوه بر این، پانداها به شدت به رژیم غذایی خود وابسته‌اند و کاهش منابع غذایی می‌تواند جمعیت آنها را به طور مستقیم تحت تأثیر قرار دهد، تلاش‌های بسیاری برای حفاظت از پانداها صورت گرفته است که شامل ایجاد مناطق حفاظت‌شده و تکثیر در اسارت می‌شود.
فیل آفریقایی
فیل‌های آفریقایی به دلیل شکار برای عاج، تخریب زیستگاه و درگیری‌های انسانی با حیات وحش در معرض خطر انقراض قرار دارند و شکار غیرقانونی برای عاج فیل‌ها یکی از بزرگترین تهدیدات برای این گونه است، علاوه بر این، تخریب زیستگاه‌های طبیعی به دلیل گسترش فعالیت‌های کشاورزی و صنعتی، فشارهای اضافی بر جمعیت فیل‌های آفریقایی وارد کرده است و درگیری‌های انسانی با حیات وحش نیز به دلیل نزدیک شدن مناطق زندگی انسان‌ها به زیستگاه‌های طبیعی فیل‌ها به وقوع پیوسته و باعث تلفات بیشتر این گونه می‌شود، سازمان‌های جهانی مختلفی برای حفاظت از این گونه فعالیت می‌کنند، اما چالش‌ها همچنان پابرجا است.
وضعیت گونه‌های در معرض خطر انقراض در کشور
کشور با توجه به تنوع زیستی بالای خود، دارای گونه‌های جانوری منحصر به فردی است که برخی از آنها در معرض خطر انقراض قرار دارند و دلایل عمده این اتفاق شامل تخریب زیستگاه، شکار غیرقانونی و تغییرات اقلیمی است.
یوزپلنگ آسیایی
یوزپلنگ آسیایی یکی از گونه‌های نادر و باارزش جهان است که تنها در ایران یافت می‌شود، جمعیت این گونه به شدت کاهش یافته و عوامل اصلی کاهش جمعیت یوزپلنگ آسیایی شامل تخریب زیستگاه، شکار طعمه‌های طبیعی و تصادف با خودروها است، یوزپلنگ‌ها به دلیل نیاز به زیستگاه‌های وسیع و باز برای شکار، به شدت تحت تأثیر تخریب این مناطق قرار می‌گیرند و علاوه بر این، کاهش جمعیت طعمه‌های طبیعی مانند آهوها نیز تأثیرات منفی بر جمعیت یوزپلنگ‌ها دارد، تصادف با خودروها نیز یکی دیگر از تهدیدات بزرگ برای یوزپلنگ‌ها است که به دلیل عبور جاده‌ها از مناطق زیستگاه طبیعی این گونه به وقوع می‌پیوندد.
گورخر ایرانی
گورخر ایرانی، که در مناطق بیابانی ایران زندگی می‌کند، به دلیل تخریب زیستگاه و شکار غیرقانونی در معرض خطر انقراض قرار دارد، زیستگاه‌های طبیعی گورخر ایرانی شامل مناطق بیابانی و نیمه بیابانی است که به دلیل فعالیت‌های انسانی مانند توسعه کشاورزی و معدن‌کاوی کاهش یافته است و علاوه بر این، شکار غیرقانونی به‌منظور تهیه گوشت و پوست این حیوان نیز به کاهش جمعیت آن دامن می‌زند.
تلاش‌های مختلفی برای حفظ این گونه انجام شده است که شامل ایجاد مناطق حفاظت‌شده و تکثیر در اسارت می‌شود و گورخر ایرانی به دلیل تغییرات اقلیمی و کاهش منابع آبی در معرض خطر قرار دارد.
خرس قهوه‌ای
خرس قهوه‌ای یکی از گونه‌های بزرگ و شگفت‌انگیز است که در جنگل‌ها و کوهستان‌های کشور زندگی می‌کند، این گونه به دلیل تخریب زیستگاه و شکار غیرقانونی در معرض خطر انقراض قرار دارد، زیستگاه‌های طبیعی خرس قهوه‌ای شامل جنگل‌های شمال ایران و کوهستان‌های زاگرس و البرز است که به دلیل توسعه فعالیت‌های انسانی مانند قطع درختان و گسترش مناطق کشاورزی کاهش یافته‌اند و علاوه بر این، شکار غیرقانونی برای تهیه گوشت و پوست این حیوان نیز به کاهش جمعیت آن دامن می‌زند، تلاش‌های مختلفی برای حفظ خرس قهوه‌ای انجام شده است که شامل ایجاد مناطق حفاظت‌شده و تکثیر در اسارت می‌شود.
راهکارهایی برای حفاظت از گونه‌های در معرض خطر انقراض
ایجاد و تقویت مناطق حفاظت‌شده: با ایجاد مناطق حفاظت‌شده و مدیریت مناسب آنها می‌توان زیستگاه‌های طبیعی گونه‌های در معرض خطر را حفظ و از تخریب آنها جلوگیری کرد، مناطق حفاظت‌شده به عنوان پناهگاهی برای گونه‌های در معرض خطر عمل می‌کنند و می‌توانند به حفظ تنوع زیستی کمک کنند.
آموزش و آگاهی‌رسانی: آموزش مردم و آگاهی‌رسانی در مورد اهمیت حفاظت از گونه‌های جانوری و حیوانات در معرض خطر انقراض می‌تواند نقش مؤثری در تغییر رفتارها و کاهش فشارهای انسانی داشته باشد، برنامه‌های آموزشی و کمپین‌های آگاهی‌رسانی می‌توانند به مردم کمک کنند تا اهمیت حفظ تنوع زیستی را درک و برای حفاظت از گونه‌های جانوری همکاری کنند.
اعمال قوانین و مقررات سختگیرانه: اجرای قوانین و مقررات سختگیرانه برای جلوگیری از شکار غیرقانونی و تخریب زیستگاه‌ها ضروری است، این قوانین باید به‌طور جدی پیگیری و اجرا شوند تا تأثیرات مثبتی بر حفاظت از گونه‌های در معرض خطر داشته باشند، همچنین همکاری‌های بین‌المللی و تبادل اطلاعات می‌تواند به اجرای مؤثرتر قوانین کمک کند.
همکاری‌های بین‌المللی: همکاری‌های بین‌المللی برای حفاظت از گونه‌های جانوری و حیوانات در معرض خطر انقراض می‌تواند تأثیرات مثبتی داشته باشد، این همکاری‌ها می‌توانند شامل تبادل اطلاعات، تکنولوژی و منابع مالی باشند و سازمان‌های جهانی و نهادهای بین‌المللی می‌توانند نقش مهمی در هماهنگی و اجرای برنامه‌های حفاظتی داشته باشند.
پژوهش‌ها و مطالعات علمی: پژوهش و مطالعات علمی در مورد وضعیت گونه‌های جانوری و حیوانات در معرض خطر انقراض و علل کاهش جمعیت آنها می‌تواند به تدوین راهکارهای مؤثرتر برای حفاظت از آنها کمک کند، نتایج پژوهش‌های علمی می‌توانند به تصمیم‌گیری‌های مدیریتی و تدوین سیاست‌های حفاظتی کمک کنند و به بهبود وضعیت گونه‌های در معرض خطر منجر شوند.