گروه جامعه ایرنا - دهه فجر زمان مناسبی است برای پرداختن به وضعیت بانوان در دوران انقلاب اسلامی، انقلابی که با تمام فراز و فرودهایی که در داخل و خارج از کشور برای آن ایجاد شده اما چهل و ششمین بهار خود را می‌گذراند؛ وضعیت بانوان در دوران انقلاب اسلامی تغییرات چشمگیری را تجربه کرده است. در دوران مبارزات انقلابی، زنان نقش‌های مختلفی ایفا کردند و به عنوان یکی از گروه‌های موثر در مبارزات علیه رژیم پهلوی حضور داشتند، در تمام سختی های قبل از انقلاب دوشادوش مردان حضور موثر داشتند، بسیاری از آنان شهید و برخی نیز زندانی شدند.
زنان در بسیاری از فعالیت‌های سیاسی که بیشتر به شکل مخفیانه انجام می شد، فعال بودند و به مبارزه علیه ظلم، استبداد و دستیابی به حقوق خود پرداختند؛ با پیروزی انقلاب، تغییراتی در ساختار اجتماعی و حقوقی کشور به وجود آمد که این تغییرات بر وضعیت زنان تأثیر گذاشت، زنان در دوران پس از انقلاب به تدریج در برخی حوزه‌ها مانند آموزش و پرورش و بهداشت مشغول به کار شدند تا جائیکه با گذشت ۴۶ سال از پیروزی انقلاب اسلامی ۱۱۴ پست کلیدی در کشور در اختیار بانوان قرار دارد.
افزایش مشارکت سیاسی بانوان، دستیابی به حقوق اجتماعی و اقتصادی، حضور در عرصه های علمی، آموزشی، فرهنگی و ورزشی از جمله دستاوردهایی است که با پیروزی انقلاب اسلامی به زنان تعلق گرفته است؛ نرخ مشارکت اقتصادی و فرصت‌های شغلی برای زنان در سال های پس از انقلاب با دوران قبل از آن قابل مقایسه نیست و فقط در امسال ۴۱ درصد از ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار شغل ایجاد شده به زنان اختصاص داشته است.
همچنین اختصاص ۷۷۹ هزار و ۴۰۷ پروانه کسب فعال برای زنان در کشور، اختصاص ۳۰ درصد از مجوزهای تمامی مشاغل، ۸۰ درصد از مجوزهای مشاغل خانگی به زنان و خودکفایی بیش از ۱۲۶ هزار زن ایرانی سرپرست خانوار، رشد ۲۲ درصدی تعاونی‌های زنان در سه سال گذشته و تشکیل هزار و ۲۲۳ شرکت تعاونی زنان با ۱۲ هزار و ۱۹۶ عضو و ۱۸ هزار و ۹۰۰ فرصت شغلی از جمله این دستاوردها فقط در سال ۱۴۰۳ بوده است.
بر اساس آمار در حوزه بهداشت و سلامت زنان نیز ایجاد ۸۷ مرکز درمان ناباروری در کشور، مراجعه ۳۷ هزار و ۴۹۲ نفر برای درمان ناباروری به این مراکز و موفقیت ۳۰ درصدی در درمان آنان، افزایش مراکز درمان ناباروری سطح ۳ به ۱۲۶ مرکز و ارائه خدمات به یک میلیون و ۱۱۲ هزار و ۶۸۳ زوج نابارور، انجام بیش از ۳۰۰ هزار زایمان در مراکز دولتی به صورت رایگان، برگزاری بیش از ۲۷۰ هزار کلاس آموزشی برای مادران باردار و ارائه بسته غذایی و بهداشتی به مادران باردار و شیرده در سه دهک نخست جامعه از جمله خدماتی است که بعد از انقلاب اسلامی ارائه شده است.
رشد نرخ سوادآموزی زنان و کودکان بعد از انقلاب اسلامی نیز دستاورد قابل تاملی است؛ در سواد آموزی همگانی تعداد سوادآموزان از سال ۹۹ تا ۱۴۰۲ تعداد یک میلیون و ۱۴۶ هزار و ۵۲۹ نفر بوده و نسبت دانش آموزان دختر به پسر نیز در سال تحصیلی جاری، ۴۹ درصد بوده است، همچنین بیش از ۳۱ هزار کودکستان در کشور فعالیت دارد.
افزایش چشمگیر سطح تحصیلات بانوان از موضوعاتی است که در حوزه دستاوردهای انقلاب اسلامی می توان به آن پرداخت؛ میزان باسوادی ۹۵ درصد از جمعیت زنان ایران و میزان زنان فارغ التحصیل دانشگاهی بیش از ۵۰ درصد از جمعیت دانشجویان از دیگر دستاوردهای آموزشی برای بانوان پس از انقلاب اسلامی بوده است.
کسب ۸۰۰ مدال ورزشی در رویدادهای بین المللی توسط بانوان
در حوزه ورزش نیز شاهد دستاوردهایی برای بانوان بوده ایم؛ در حال حاضر تعداد ۳۵ هزار مربی ورزشی زن در کشور فعال هستند و تعداد ۱۶ هزار داور ورزشی زن مسابقات را داوری می کنند؛ همچنین بیش از ۸۰۰ مدال کسب شده در رویدادهای بین المللی توسط بانوان از ابتدای انقلاب اسلامی ثمره تلاشهای مستمر در این حوزه بوده است.
بر اساس آمار منتشر شده، تعداد زنان بالای ۱۵ سال دارای مشارکت اقتصادی در سال ۱۴۰۳، ۴ میلیون و ۷۷۳ هزار و ۵۶ نفر بوده و ۵۲۱ هزار و ۶۸۱ زن نیز در بخش کشاورزی شاغل هستند؛ تعداد زنان شاغل در بخش صنعت یک میلیون و ۲۷ هزار و ۹۴۲ نفر و تعداد زنان شاغل در بخش خدمات ۲ میلیون و ۵۴۵ هزار و ۸۷۶ نفر است.
زنان در دوران انقلاب اسلامی با ایجاد تشکل‌های مختلف توانستند بخشی از مسئولیت ها را بر عهده بگیرند و زمینه فعالیت هدفمند بانوان را فراهم کنند؛ تعداد تشکل‌های فعال در حوزه زنان به بیش از ۳ هزار و ۲۷۰ تشکل در عرصه‌های مختلف علمی، محیط زیست، کارآفرینی، معیشتی، خدمات فرهنگی و مذهبی، خانواده محور و سلامت محور رسیده است.
همچنین زنان که در دوران قبل از انقلاب اسلامی در مجلس شورای ملی کرسی نداشتند، در مجلس شورای اسلامی توانستند حضور موفقی را تجربه کنند، به طوری که در دوره اول تا سوم مجلس، چهار نماینده؛ دوره چهارم ۹ ، دوره پنجم ۱۴ ، دوره ششم ۱۳ ، دوره هفتم ۱۳ ، دوره هشتم ۸ ، دوره نهم ۹، دوره دهم ۱۷ ، دوره یازدهم ۱۶ و دوره دوازدهم ۱۴ نماینده از شهرهای مختلف کشور و با رای مردم، بر کرسی‌های نمایندگی مردم در مجلس شورای اسلامی تکیه زدند.
انقلاب به بانوان اعتماد به نفس و جایگاه اجتماعی داد
عضو هیات مدیره مجمع کارآفرینی زنان ارزش‌آفرین و معاون امور بانوان مرکز ایرانیان خارج از کشور در گفت و گو با خبرنگار ایرنا درباره وضعیت بانوان بعد از پیروزی انقلاب اسلامی اظهار داشت: جایگاه و اعتماد به نفسی که بعد از انقلاب به زنان داده شد موجب شد که جامعه زنان رشد اجتماعی، اقتصادی و سیاسی مناسبی داشته باشند تا جائیکه زنان به عنوان نماینده مجلس در عرصه های سیاست وارد شدند.
اعظم خضری با اشاره به نگاه امام خمینی(ره) به زنان که از اسلام نشات گرفته بود، اظهار داشت: حضرت امام حتی زمانیکه ایران نبودند و در تبعید به سر می بردند، در سخنرانی‌هایی که به دست مردم می رسید، بر حضور زنان در عرصه‌های مختلف تاکید داشتند و بعد از انقلاب نیز این نگاه مترقی با در نظر گرفتن تمام شئونات، ادامه پیدا کرد و هنوز نیز ادامه دارد.
وی افزود: امام موضوع حضور زنان را در تمامی عرصه ها مطرح می‌کردند و از همان ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی، نگاه انقلاب اسلامی به زنان نگاهی مثبت بوده است.
خضری ادامه داد: همواره امام راحل مشوق بانوان بودند تا آنان بتوانند در عرصه‌های مختلف تاثیرگذار باشند و زنان ایران اسلامی نیز در ابعاد سیاسی، علمی، اقتصادی و سایر عرصه ها رشد یافتند و توانستند به اعتمادی که انقلاب اسلامی به آنها داشت، پاسخ شایسته بدهند.
معاون امور بانوان مرکز ایرانیان خارج از کشور با اشاره به نقش بانوان در دوران دفاع مقدس که کمتر از نقش مردان نبوده است، تاکید کرد: در دوران جنگ تحمیلی نیز حضور زنان در دفاع مقدس و اثربخشی آنان در سطوح مختلف به ویژه در حمایت از سربازان و رزمندگان و ایجاد انگیزه برای دفاع از کشور، نقش‌های مهمی بود که آن هم از سوی انقلاب اسلامی به زنان ارائه شده بود.
به گفته وی، شجاعتی که زنان در دوران دفاع مقدس داشتند و فرزندان و همسران خود را تقدیم انقلاب می کردند، شجاعتی بی مانند بود که در سایه انقلاب اسلامی و در سایه تعلیمات اسلام شکل گرفت.
انقلاب اسلامی فرصتی برای زنان
همچنین مدیر عامل موسسه صیانت از حقوق زنان در گفت و گو با خبرنگار اجتماعی ایرنا، با اشاره به چهل و ششمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران و وضعیت زنان در دوران انقلاب اسلامی اظهار داشت: زنان پس از پیروزی انقلاب اسلامی به عنوان نیمی از جمعیت کشور همواره نقشی کلیدی و تعیین‌کننده در تحولات اجتماعی، فرهنگی و سیاسی ایفا کرده‌اند.
عطیه قشونی تاکید کرد: از دیرباز، زنان که نیمی از جامعه را تشکیل می دهند با روحیه‌ای سرشار از امید و اراده با تلاشهای بی‌وقفه خود، نه تنها به پیشرفت خانواده‌ها بلکه به ارتقای سطح جامعه نیز کمک شایانی کرد و انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷ نقطه عطفی بود که زنان را به صحنه‌های مختلف اجتماعی فراخواند و فرصتی بی‌نظیر برای بروز استعدادها و توانمندی‌های آنان فراهم آورد.
مدیرعامل موسسه صیانت از حقوق زنان با بیان اینکه مشارکت زنان بعد از انقلاب شکوهمند اسلامی ایران دستخوش تحولات بسیاری شده است، خاطرنشان کرد: بر اساس شواهد تعداد زنان شاغل و تحصیل‌کرده در حوزه‌های مختلف افزایش چشمگیری داشته و این نشان می‌دهد، ظرفیت بانوان در عرصه‌های علمی، ورزشی، فرهنگی، کسب و کار، مدیریتی و دیگر حوزه‌ها رشد بسزایی داشته است.