خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا)، به عنوان یکی از بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین رسانه‌های ایران، با دسترسی گسترده و منحصر به فرد به منابع خبری حاکمیتی، جایگاه ویژه‌ای در اطلاع‌رسانی کشور دارد.
این یادداشت به بررسی، چالش‌های کنونی و فرصت‌های پیش روی ایرنا می‌پردازد تا راه‌هایی برای تقویت این رسانه ملی پیشنهاد دهد.
یک مرجع رسانه‌ای به نهادی گفته می‌شود که به عنوان منبع اصلی و معتبر برای اطلاع‌رسانی شناخته شده است، این نهادها شامل خبرگزاری‌ها، روزنامه‌ها، شبکه‌های تلویزیونی و رادیوی و حتی پایگاه‌های خبری در شبکه‌های اجتماعی هستند که مردم به آنها برای دریافت اطلاعات دقیق و موثق اعتماد دارند و خبرگزاری ایرنا با سابقه طولانی و گستردگی دامنه فعالیت، یکی از این مراجع معتبر در ایران به شمار می‌رود.
ایرنا از تولد تا امروز
در سال ۱۳۱۳ اداره‌ای به نام آژانس پارس در وزارت امور خارجه تشکیل شد تا اخبار کشور را گردآوری و در دسترس مردم و مطبوعات قرار دهد و علاوه بر آن، این خبرگزاری ۲ نشریه صبح و عصر به زبان‌های فارسی و فرانسه برای مسئولان و خبرگزاری‌های خارجی و روزنامه‌ها منتشر و ارسال می‌کرد.
در سال ۱۳۴۲ همزمان با تاسیس وزارت اطلاعات، آژانس پارس به نام خبرگزاری پارس به این وزارتخانه ملحق و به صورت ۲۴ ساعته فعالیت خود را آغاز کرد و پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۶۰ نام آن از خبرگزاری پارس به خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا) تغییر یافت.
ایرنا با ۵۶ دفتر نمایندگی در استان‌ها و بخش‌هایی مانند اخبار داخلی، دفاتر خارجی و واحد پژوهش این توان را دارد تا اخبار را با عمق و کیفیت بالاتری تولید کند، اما با توجه به تحولات حوزه رسانه در دو دهه اخیر اینگونه احساس می‌شود که ایرنا نیز نیازمند نوعی پوست اندازی و
البته خبرگزاری ایرنا در افق پیش روی خود با موانعی نیز روبروست که به عنوان یک خبرگزاری رسمی که اعتماد مخاطب با ارزشترین سرمایه برایش محسوب می شود، بایستی در جهت حل و فصل این موانع اقدام کند از جمله ناهمواری‌های پیش روی ایرنا می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
محدودیت در آزادی بیان: به عنوان یک خبرگزاری دولتی، ایرنا ممکن است در انتشار اخبار مستقل یا انتقادی محدود شود که این موضوع می‌تواند بر اعتماد عمومی تاثیر منفی بگذارد.
کیفیت اخبار و تحلیل‌ها: برخی از گزارش‌ها ممکن است به دلیل جهت‌گیری‌های خاص یا کمبود منابع معتبر، از کیفیت و عینیت لازم برخوردار نباشند و این مسئله نیازمند توجه بیشتر به بی‌طرفی و دقت در گزارش‌دهی است.
پاسخگویی و شفافیت: در مواردی ایرنا به دلیل ملاحظاتی که دارد، ممکن است مانند دیگر رسانه‌ها در پاسخ به انتقادات یا ارائه اطلاعات شفاف کمتر موفق باشد که این مسئله نیز اعتماد مخاطبان را کاهش دهد.
پیشنهادهایی برای بهبود:
افزایش شفافیت و پاسخگویی: ایرنا می‌تواند با ایجاد کانال‌هایی برای تعامل با مخاطبان و پاسخ به نظرات آنها، فضای اعتماد را تقویت کند و شفافیت در نحوه انتخاب و تحلیل اخبار نیز برای افزایش اعتماد به فراورده‌های این رسانه بسیار مهم است.
تنوع دیدگاه‌ها: با به کارگیری خبرنگاران و تحلیل‌گران با پیشینه‌ها و سطوح علمی مختلف، ایرنا می‌تواند تنوع نظرات را در گزارش‌های خود منعکس کند از این طریق به بی‌طرفی و جامعیت محتوا کمک می‌شود.
آموزش مستمر: برگزاری دوره‌های آموزشی برای بهبود مهارت‌های خبرنگاران در زمینه اخلاق حرفهای، تحلیل داده‌ها و روزنامه‌نگاری مدرن، استفاده از ابزارهای جدید می‌تواند کیفیت خبررسانی در این رسانه را افزایش دهد.
بهره‌گیری از فناوری‌های جدید: استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی برای تحلیل داده‌ها و ایجاد محتوای تعاملی می‌تواند به جذب مخاطبان جوان‌تر و افزایش دقت و سرعت پوشش اخبار کمک کند.
تقویت بخش چند رسانه ای: با ایجاد استودیو خبر رادیویی و تصویری و به کارگیری افراد متخصص در این زمینه یا فراهم سازی شرایط آموزش برای همکاران خود در این حوزه ، ایرنا می‌تواند محتواهای جذاب و تاثیرگذاری را خلق کند.
یقینا با انجام برخی تغییرات، خبرگزاری جمهوری اسلامی می‌تواند به استانداردهای خبرگزاری‌های معتبر جهانی به لحاظ محتوایی و فنی نزدیک‌تر شود و به عنوان یک منبع قابل اعتماد و موثق در دنیای رسانه‌ای ایران و جهان به حیات حرفهای خود ادامه دهد.
نتیجه‌گیری:
خبرگزاری جمهوری اسلامی با تاریخچه غنی و گستردگی فعالیت‌هایش، همچنان نقشی اساسی در اطلاع‌رسانی ایران دارد و با پذیرش چالش‌ها و بهره‌گیری از فرصت‌های موجود، ایرنا می‌تواند بیش از پیش خود را به عنوان یک رسانه معتبر و موثق در سطح ملی و بین‌المللی مطرح کند، این مهم نیازمند یک تغییر نگرش و سرمایه‌گذاری بر روی نیروی انسانی، فناوری و استراتژی‌های مدرن رسانه‌ای است.
*مدرس دانشگاه و و پژوهشگر حوزه رسانه