به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ نشست پرسش و پاسخ انیمیشن سینمایی «ژولیت و شاه» به‌کارگردانی اشکان رهگذر، بعد از ظهر امروز، دوشنبه ۱۵ بهمن ماه، در چهارمین روز از چهل‌وسومین جشنواره فیلم فجر با اجرای منصور ضابطیان و باحضور اشکان رهگذر نویسنده و کارگردان، آرمان رهگذر تهیه‌کننده، امیرنیما الهی انیماتور، مهدی شرکت معصوم سرپرست جلوه‌های ویژه سه بعدی، امین قاضی مدیر دوبلاژ برگزار شد.
اشکان رهگذر، کارگردان انیمیشن «ژولیت و شاه» در ابتدای نشست در پاسخ به چند سوال متعدد، در رابطه با روند ساخت این اثر، چالش‌های پیش رو و انتخاب سبک هنری توضیح داد: «ژولیت و شاه» دومین محصول ماست که حدود ۶ سال روی آن کار کردیم. این پروژه از نظر داستان و ایده اولیه، روایتی جدید و متفاوت از بخشی از تاریخ فرهنگی دوران قاجار ارائه می‌دهد. هدف ما بازتاب تعامل ایران با سایر کشورها و ورود ایران به دوران مدرن از زاویه‌ای تازه بود.
او درباره ترکیب تاریخ ایران با نمایشنامه و دلیل انتخاب تکنیک دوبعدی گفت: ایده این داستان از آن‌جا شکل گرفت که ارتباط خوبی با محور اصلی پروژه داشت. همان‌طور که می‌دانید، اولین تئاتر غربی که در ایران و در دوران قاجار اجرا شد، نمایشنامه‌ای از مارلو بود. با توجه به پتانسیل شخصیت‌های آن دوران و علاقه ناصرالدین‌شاه به هنرهای نمایشی، تصمیم گرفتیم این داستان را با یک روایت عاشقانه پیوند بزنیم.
رهگذر افزود: درباره تکنیک دوبعدی، باید بگویم که انیمیشن دوبعدی به معنای عقب‌ماندگی یا کیفیت پایین نیست. در سراسر دنیا آثار بسیار باکیفیتی در این سبک ساخته می‌شوند. این تکنیک یک هنر پیچیده و ارزشمند است که ما از ابتدا روی آن تمرکز داشتیم. علاوه بر این، تکنیک دوبعدی در فیلم ما به نقاشی‌های دوران قاجار، به‌ویژه تصاویر موجود در کاخ گلستان، ارجاع دارد. ما احساس کردیم که این سبک می‌تواند وفادارانه‌تر و زیباتر فضای آن دوران را به تصویر بکشد.
وی در پاسخ به این سؤال که چرا در فیلم زنان اروپایی از نظر زیبایی، اخلاقی و فرهنگی در سطحی بالاتر از زنان ایرانی نشان داده شده‌اند، توضیح داد: در فیلم، تعامل شخصیت‌های ایرانی و فرانسوی نمایش داده شده است. برخی شخصیت‌ها تصور می‌کنند که زیبایی اروپایی برتر است، اما در واقع این شخصیت‌ها پر از ضعف و تناقض هستند. به نظرم در فیلم تعادل لازم بین شخصیت‌ها رعایت شده و هیچ قضاوت مطلقی وجود ندارد.
کارگردان انیمیشن «ژولیت و شاه» درباره انتقاداتی که به نحوه نمایش زنان ایرانی در فیلم وارد شده بود، از جمله اینکه چرا شخصیت‌های منفی، به‌ویژه زنان، با گویش‌های محلی صحبت می‌کنند و پوشش چادر به‌عنوان نمادی تحقیرآمیز به کار رفته است، گفت: استفاده از گویش محلی یک تصمیم تاریخی بوده است. همه ما می‌دانیم که در دوران قاجار، شاه برای تحکیم روابط، همسرانی از مناطق مختلف ایران اختیار می‌کرد. بنابراین، استفاده از گویش‌های محلی صرفاً بازتابی از آن دوره تاریخی است. در مورد چادر، شخصیت «تاج»، دختر شاه، نیز چادر می‌پوشد، اما او یکی از باهوش‌ترین و تأثیرگذارترین شخصیت‌های داستان است. بنابراین، پوشش چادر به عنوان یک ابزار منفی یا تحقیرآمیز استفاده نشده است. هر شخصیت در بستر داستانی خود جایگاه و نقش خاصی دارد، و خوب یا بد بودن افراد به پوشش آن‌ها مربوط نمی‌شود.
اشکان رهگذر درباره روند بازنویسی فیلمنامه و تحقیقات انجام‌شده برای تولید فیلم توضیح داد: ما حدود ۵ تا ۶ سال برای این پروژه زمان گذاشتیم، اما بخش زیادی از این زمان صرف بازنویسی مداوم فیلمنامه شد. تقریباً دو تا سه سال، فیلمنامه به‌طور مداوم مورد بازبینی و اصلاح قرار می‌گرفت. برخی از مطالب حذف یا تنظیم می‌شدند تا بهترین روایت ممکن شکل بگیرد.
وی افزود: در این مسیر، تیمی از متخصصان و پژوهشگران ما را همراهی کردند. بزرگوارانی که در بازنویسی بسیار تأثیرگذار بودند و ما از منابع و رفرنس‌های متعددی استفاده کردیم. تیم هنری پروژه به کاخ گلستان رفت، از فضاها عکاسی کرد، طراحی و نقاشی انجام داد تا بتوانیم به تصویری واقعی و وفادار به آن دوران برسیم. تمام تلاش ما این بود که اثری با کیفیت و دقیق بسازیم. دم شما گرم!
رهگذر در پاسخ به این انتقاد که چرا همسران شاه و مادر او با چهره‌هایی زشت و لباس‌های سیاه و ترسناک به تصویر کشیده شده‌اند، گفت: این موضوع برداشت شخصی است. ما همه عکس‌های دوران قاجار را دیده‌ایم و تلاش کردیم به مستندات تاریخی وفادار باشیم. علاوه بر این، شخصیت «تاج‌السلطنه» نیز در همان بستر تاریخی و با همان نوع پوشش نمایش داده شده است، اما او شخصیتی تأثیرگذار و قوی دارد. هدف ما تخریب یا تحریف نبود، بلکه تلاش کردیم تا واقعیت تاریخی را در قالب یک داستان سینمایی روایت کنیم.
در ادامه، اشکان رهگذر تأکید کرد: هدف اصلی ما در «ژولیت و شاه»، ارائه تصویری هنری و تاریخی از دوران قاجار با یک روایت جذاب بوده است، نه تحریف یا قضاوت درباره زنان یا فرهنگ ایرانی.
∎