آنگونه که گفته می شود از جمعیت هشت میلیارد و ۲۰۰ میلیونی کنونی بالغ بر یک میلیارد نفر دچار چاقی هستند و پیش بینی می‌شود اگر این وضعیت با این روند ادامه یابد در سال ۲۰۳۵ بیش از ۵۰ درصد جمعیت جهان دچار چاقی و سوء تغذیه به شکل مدرن باشند.

انسان هایی که با اضافه وزن بیش از حد درگیرند و به همان نسبت نیز در معرض ریسک بیماری های مختلف هستند. از آن رو چاقی را چون استرس ام الامراض می دانند زیرا یک سلسله بیماری های مختلف از قلبی و عروقی، دیابت، کبد چرب، فشار بالای خون، برخی سرطان ها و غیره را موجب می شود و ضمن تحمیل هزینه های سنگین به فرد و خانواده، جامعه ای بیمار را در پی دارد.

در ایران هم آمارها حاکی از آن است که ۶۰ میلیون نفر از جمعیت کشور دچار چاقی و اضافه وزن هستند که از این میزان بیش از ۱۰ میلیون نفر با چاقی مواجهند.

این آمارها که روند صعودی هم دارد بسیار نگران کننده است و در میان استان های مختلف کشور گیلان جزو رکورداران چاقی است چنانکه این استان در شیوع اضافه وزن و چاقی بر اساس آمار سال ۱۴۰۰ (۲۰۲۰) در جایگاه نخست کشور قرار داشت و و ۷۱.۷۲ درصد افراد بالای ۱۸ سال دچار اضافه وزن و چاقی هستند.

به گفته کارشناسان بهداشت و درمان، چاقی از عوامل افزایش بیماری‌های غیرواگیرست که اصلاح سبک زندگی، ارتقاء سواد سلامت، اصلاح الگوی تغذیه و گسترش فعالیت فیزیکی نقش مهمی در پیشگیری و اصلاح و بهبود این مساله دارد.

در واقع در تمام این سالها به دنبال تغییر در الگوی مصرف موادغذایی از جمله افزایش مصرف بی‌رویه مواد قندی و چربی‌ها، غذاهای چرب و سرخ شده، فست فودها و نیز کم تحرکی و غیره منجر به اضافه وزن و چاقی شده و خطر بروز بسیاری از بیماری‌های غیرواگیر از جمله قلبی و عروقی، دیابت نوع ۲ و انواع خاصی از سرطان‌ها، فشار خون بالا، دیس لیپیدمی یا چربی پریشی (هرگونه اختلال در سطح سرمی چربی‌ها شامل افزایش یا کاهش غیرطبیعی) و ... را به طور غیر معمولی افزایش داده و می‌دهد.

اگر چه BMI تقریبا در هر کشوری در حال افزایش است اما میزان اضافه وزن و چاقی در کشورهای با درآمدکم و متوسط با بیشترین سرعت در حال رشد است، کشورهایی که سوء تغذیه در آنها هنوز به طور گسترده رایج است، موجب افزایش بار مضاعف سوء تغذیه می‌شود به عبارتی بیشترین تعداد افرادی که دچار چاقی هستند در کشورهای بادرآمد کم و متوسط است، چنانکه تعداد آنها در این کشورها بیش از ۲ برابر شده و در کشورهای کم درآمد سه برابر شده‌است.

در این میان اضافه وزن و چاقی در کودکان تهدیدی جدی‌تر از بزرگسالان مطرح می‌شود، چاقی کودکان و نوجوانان به عنوان یک چالش جدی و مشکل حاد بهداشت عمومی در جهان مورد بحث است، چاقی در کودکان برخلاف تصور عمومی که فکر می‌کنند وزن کودکان دچار اضافه وزن در طی دوران رشد به وضعیت طبیعی برمی‌گردد به هیچ عنوان پدیده خوش خیمی نیست، هر چه مدت زمان اضافه وزن در کودکی بیشتر باشد، احتمال بیشتری وجود دارد که کودک در طول نوجوانی و بزرگسالی دچار اضافه وزن یا چاقی شود.

بر اساس آمارهای جهانی چاقی در سراسر جهان از سال ۱۹۷۵ تقریبا سه برابر شده‌است، چاقی بزرگسالان در سراسر جهان از سال ۱۹۹۰ بیش از ۲ برابر و در نوجوانان چهار برابر شده‌است، در سال ۲۰۲۲، ۲.۵ میلیارد بزرگسالان (۱۸ سال و بالاتر) اضافه وزن داشتند، از این تعداد ۸۹۰ میلیون نفر با چاقی زندگی می‌کردند، ۴۳ درصد از بزرگسالان ۱۸ سال و بالاتر دارای اضافه وزن و ۱۶ درصد مبتلا به چاقی بودند.

وی بیان کرد: همچنین در سال ۲۰۲۲، ۳۷ میلیون کودک زیر پنج سال و بیش از ۳۹۰ میلیون کودک و نوجوان بین پنج تا ۱۹ سال دارای اضافه وزن و چاقی بودند، چاقی در کودکان تقریبا هر ۱۰ سال ۲ برابر می‌شود و تا سال ۲۰۳۰ این میزان به ۶۰ درصد خواهد رسید که بر ۲۵۰ میلیون کودک تاثیر می‌گذارد.

هر چه مدت زمان اضافه وزن در کودکی بیشتر باشد، احتمال بیشتری وجود دارد که کودک در طول نوجوانی و بزرگسالی دچار اضافه وزن یا چاقی شود. به گفته کارشناسان بهداشت و درمان؛ عوارض اضافه وزن و چاقی در کودکان شامل مشکلات روانی - اجتماعی مانند گوشه‌گیری، متمایز شدن از دیگران، تصور منفی از شکل بدن، افسردگی و کاهش فعالیت‌های اجتماعی است، بیشتر کودکان دچار اضافه وزن و چاقی در معرض خطر بیشتر بیماری‌های قلبی - عروقی شامل چربی خون بالا، فشار خون و قندخون بالا را خواهند داشت و کودکانی که افزایش توده چربی آنها قبل از ۵.۵ سالگی اتفاق می‌افتد بیشتر از کودکانی که بعد از هفت سالگی توده چربی بدنشان افزایش می‌یابد، احتمال چاقی در بزرگسالی را دارد.

خبرگزاری جمهوری اسلامی مرکز گیلان طی برگزاری میزگردی با حضور دکتر سید مهدی سلیمانی سرپرست معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی، مرسده رشیدی نژاد رئیس گروه بهبود تغذیه، سودابه ابراهیمی فرد کارشناس تغذیه معاونت بهداشتی و امیر سراجی معاون تربیت بدنی و سلامت آموزش و پرورش استان نسبت به بررسی وضعیت چاقی در گیلان، پیامدها، دلایل و راهکارهای پیشگیری از آن اقدام کرد.

وضعیت چاقی در دنیا، ایران و گیلان

سرپرست معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی گیلان با اشاره به آمارها گفت: بر اساس مطالعه steps (نتایج پیمایش کشوری) در سال ۱۴۰۰ (۲۰۲۰)، ۷۱.۷۲ درصد افراد بالای ۱۸ سال استان گیلان دچار اضافه وزن و چاقی هستند. (۳۴.۴۲ درصد چاق و ۳۷.۳ درصد اضافه وزن) که در مقایسه با کشور درصد بالاتری را به خود اختصاص داده و بر اساس این سنجش در شیوع اضافه وزن و چاقی در جایگاه نخست کشور قرار دارد.

دکتر سید مهدی سلیمانی اظهار کرد: نتایج پیمایش کشوری در سال ۱۴۰۰ نشان می‌دهد که ۶۳.۱ درصد افراد بالای ۱۸ سال در کشور دچار اضافه وزن و چاقی هستند. (۲۴.۹۶ درصد چاق و ۳۸.۵ درصد اضافه وزن).

بر اساس مطالعه steps (نتایج پیمایش کشوری) در سال ۱۴۰۰ (۲۰۲۰)، ۷۱.۷۲ درصد افراد بالای ۱۸ سال استان دچار اضافه وزن و چاقی هستند. وی با بیان اینکه چاقی شکمی که با مشکلات بعدی و بیماری ها ارتباط مستقیم دارد در کشور ۴۷.۶۷ درصد و در گیلان ۵۱.۶ درصد است، اضافه کرد: الگوی جهانی چاقی تقریبا مانند هم است و فرق چندانی ندارد، اما آنچه که در گیلان نگرانی ما را صد چندان می‌کند موضوع پیری و جمعیت سالمند استان است.

بیشتر بخوانید:

شتاب سالخوردگی در گیلان و ضرورت جان‌بخشی طرح‌های جوانی

دکتر سلیمانی بیان کرد: گیلان علاوه بر چاقی، پیرترین استان کشور است و رتبه نخست را در بیماری فشار خون دارد، در دیابت جزو سه، چهار استان نخست کشور است ضمن اینکه چاقی با بیماری‌های مختلف ارتباط دارد و از ریزفاکتورهای بروز بیماری‌های قلبی و عروقی و مرگ و میر است.

تعریف چاقی و شناسایی افراد در معرض خطر با نمایه توده بدنی

چاقی حالتی از تجمع غیرطبیعی یا بیش از حد بافت چربی که منجر به خطراتی برای سلامتی می‌شود، تعریف شده‌است؛ اضافه وزن و چاقی ناشی از انباشته شدن بیش از حد یا غیرعادی چربی در بدن بوده که نهایت موجب مشکلات سلامتی می‌شود.

کارشناس تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی گیلان در این رابطه گفت: برای شناسایی افراد در معرض خطر چاقی، نمایه توده بدنی BMI (وزن به کیلوگرم تقسیم بر مجذور قد به متر) به عنوان مناسب ترین ابزار برای شناسایی افراد بالای ۱۹ سال در معرض خطر اضافه وزن و چاقی شناخته شده‌است با استفاده از BMI می‌توان وضعیت بدن از لحاظ لاغری، وزن طبیعی، اضافه وزن و چاقی را در مقایسه با استانداردها به دست آورد.

سودابه ابراهیمی فرد با بیان اینکه عدم تعادل انرژی بین کالری دریافتی و کالری مصرف شده علت اصلی چاقی و اضافه وزن است، اضافه کرد: مصرف زیاد قند و شکر، نوشابه گازدار، آب میوه صنعتی، شیرینی و شکلات، مصرف زیاد روغن و چربی، غذاهای سرخ شده، فست فودها، تنقلات پرکالری، مصرف کم سبزی و میوه، دریافت کم فیبر، انتخاب نامناسب موادغذایی (لبنیات پرچرب، سس های آماده و ...) از جمله عوامل چاقی است.

وی بیان کرد: بررسی‌ها نشان می‌دهد که میانگین مصرف میوه و سبزی در خانوارها پایین است در حالیکه استفاده از آنها در پیشگیری از چاقی، اضافه وزن و بیماری‌های غیرواگیر نقش مهمی دارد.

علت چاقی؛ مصرف بیش از حد کالری و تغذیه ناسالم

سرپرست معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی گیلان هم با بیان اینکه تغذیه ناسالم و مصرف بیش از حد کالری از عوامل چاقی است، اظهار کرد: عدم تعادل بین مصرف کالری، مصرف شکر، قند، نوشابه‌های گازدار، فست فودها و کمبود موادی مانند سبزیجات، میوه‌جات و فیبر در رژیم غذایی از جمله عوامل چاقی است.

وی بیان کرد: ژنتیک، عدم تحرک، کم کاری تیروئید، بیماری‌های عصبی، مصرف داروهای روانگردان از دیگر عوامل چاقی است، در تمام این مواد توصیه می‌شود که از مشاور تغذیه‌ای برای رفع مشکل چاقی کمک گرفته شود.

ژنتیک، عدم تحرک، کم کاری تیروئید، بیماری‌های سیستم عصبی، مصرف داروهای روانگردان از دیگر عوامل چاقی استدکتر سلیمانی با بیان اینکه تغییر سبک زندگی بهترین روش برای مقابله و درمان چاقی است، اضافه کرد: تحرک بدنی، ورزش و پیاده‌روی صبحگاهی در پیشگیری از چاقی نقش مهمی دارد که باید توجه شود.

وی با تاکید بر اینکه از هر فرصت باید برای ورزش و تحرک بدنی استفاده کرد و آموزش و نهادینه شدن ورزش باید از مدارس آغاز شود، اظهار کرد: ورزش‌های هوازی تاثیر بیشتری در کاهش چربی دارد و اما بسیاری به دنبال بدنسازی و ورزش هایی از این نوع هستند.

وی با اشاره به نقش مهم پدر و مادر در تغذیه سالم فرزندان بیان کرد: سن شکل‌گیری عادت غذایی کودک از یک سالگی به بعد است، فرزندان ما از این سن به بعد باید تغذیه سالم داشته باشند و به غذای کم نمک و کم شیرین عادت کنند.

سرپرست معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی گیلان افزود: متاسفانه در پخت غذاهای سنتی نیز تغییراتی محسوسی از جمله افزایش چربی و نمک سایر موارد ایجاد شده است که موجب تاثیر محسوس آن در چاقی افراد شده که باید آنها را مدیریت و رعایت شود، با همه اینها غذاهای سنتی نسبت به غذاهای فست فودها خیلی سالم تر هستند.

وعده‌های غذایی نباید حذف شود

رئیس گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی گیلان با تاکید بر اینکه سه وعده صبحانه، نهار و شام نباید حذف شود، اضافه کرد: گاهی صبحانه حذف می‌شود و در وعده نهار غذای بیشتری مصرف می‌شود و یا برخی وعده ناهار را حذف و جابه جا می‌کنند در حالی که این عادات غذایی باید کنار گذاشته شده و اصلاح شود.

مرسده رشیدی نژاد با بیان اینکه میوه و سبزی در سبدغذایی برخی خانواده‌ها جایگاهی ندارد در حالیکه این خوراکی‌ها ارزش غذایی بالایی دارند و باید مصرف شود، ادامه داد: مصرف کم غلات یکی از مشکلات تغذیه‌ای در دنیا است، نان‌های سبوس دار و استفاده از خوراکی‌های دارای سبوس و فیبر مورد تاکید است.

وی درباره نان کامل و ضرورت توجه خانواده‌ها به استفاده از این نوع نان افزود: سلامتی؛ ارمغان نان کامل است، این نان به دلیل برخورداری از ارزش غذایی بالا باید در سبدغذایی خانوار قرار گیرد.

بیشتر بخوانید:

نانی با طعم سلامتی

ضرورت ارتقاء سواد تغذیه

کارشناس تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی گیلان در ادامه با تاکید بر لزوم ارتقاء سواد تغذیه برای پیشگیری از چاقی و اضافه وزن اظهار کرد: همه افراد باید برای انتخاب غذای سالم توانمند شوند؛ سواد تغذیه باید در گروه‌های مختلف بویژه رستوران داران و فروشندگان و عرضه کنندگان مواد غذایی افزایش یابد.

وی با بیان اینکه به جای فست و فود باید از غذاهای سنتی استفاده شود، اضافه کرد: تنوع غذایی و دسرهایی از جمله زیتون پرورده و انواع ترشیجات در گیلان موجب مصرف زیاد غذا می‌شود که این خود عاملی برای چاقی است.

تنوع غذایی و دسرهایی از جمله زیتون پرورده و انواع ترشیجات در گیلان موجب مصرف زیاد غذا می شود که عاملی برای چاقی است. ابراهیمی فرد اظهار کرد: پدر و مادر چاق، فرزندان چاق به دنیا می‌آورند بنابراین سواد تغذیه باید در دختران و پسران نوجوان افزایش یابد در این ارتباط معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی با آموزش و پرورش همکاری مشترک دارد.

وی در ادامه با اشاره به نقش مهم فعالیت بدنی در پیشگیری از چاقی و اضافه وزن اظهار کرد: فعالیت بدنی منظم به پیشگیری و مدیریت بیماری‌های غیرواگیر مانند بیماری های قلبی، عروقی، سکته مغزی، دیابت، چندین سرطان، فشار خون بالا و نیز حفظ وزن سالم کمک می‌کند و سلامت روان، کیفیت زندگی و رفاه را بهبود می بخشد.

تغییر سبک زندگی، راهکار پیشگیری از چاقی

معاون تربیت بدنی و سلامت آموزش و پرورش گیلان هم گفت: چاقی از عمده مشکلات انسان در عصر حاضر است و تنها مختص به ایران نبوده بلکه کل دنیا درگیر آن است، در گیلان هم امروز معضل چاقی و اضافه وزن مساله‌ای جدی است.

سراجی با اشاره به اجرای طرح کشوری کوچ (کوچ از سبک زندگی ناسالم به سبک زندگی سالم، از تغذیه ناسالم به تغذیه سالم و ...) اظهار کرد: این طرح به منظور کنترل وزن و جلوگیری از چاقی دانش‌آموزان اجرا شد، غربالگری و تعیین شاخص توده بدنی دانش‌آموزان در ۲ مرحله (نخست از ۲۶ مهر تا ۱۵ آبان و بعد از اول تا ۱۵ اسفند سال ۹۹)، جلب حمایت و همکاری تمامی ذینفعان به ویژه مدیران، معلمان، کارکنان، دانش‌آموزان و والدین، ایجاد تغییر رفتار و سبک زندگی دانش‌آموزان به سبک زندگی فعال و سالم، کمک به حفظ وضعیت دانش‌آموزان دارای وزن طبیعی و متناسب و کمک به بهبود وضعیت دانش‌آموزان لاغر و کم وزن از اهداف اجرای این طرح بود.

بیشتر بخوانید:

۹۸ درصد دانش آموزان گیلان سنجش قد و وزن شدند

معاون تربیت بدنی و سلامت آموزش و پرورش گیلان بیان کرد: پس از اجرای طرح کوچ و انتشار آمار کشوری مشخص شد گیلان رتبه نخست چاقی دانش آموزان را در کشور دارا بود بر اساس آمارها چاقی دانش‌آموزان کشور ۱۴.۹ و دانش‌آموزان گیلان ۱۸.۵ اعلام شد.

وی بیان کرد: بعد از گذشت چندماه و ارائه آموزش‌های لازم به دانش‌آموزان و ارزیابی دوباره میزان چاقی دانش‌آموزان گیلان یک درصد کاهش یافت، بر این اساس با تغییر سبک زندگی و آموزش می‌توان از چاقی و اضافه وزن پیشگیری کرد.

سراجی اضافه کرد: عادت نادرست تغذیه، بی‌نظمی در تغذیه، کمبود سرانه فضاهای ورزشی در استان، آپارتمان نشینی، رشد فناوری جدید در جوامع امروزی و استفاده از بازی های رایانه ای و گوشی های همراه و کم تحرکی از جمله دلایل چاقی و اضافه وزن است.

اضافه وزن و چاقی کودکان جدی گرفته شود

مراقبت از کودکان به عنوان آینده‌ سازان کشور بسیار مهم است زیرا رشد این کودکان و تبدیل آنها به یک افراد بزرگسال سالم می‌تواند در پیشرفت و توسعه کشور تاثیر بسزایی داشته باشد، بنابراین حفظ سلامت آنها یکی از تکالیف مهم والدین است، چاقی و اضافه وزن یکی از تهدیدهای جدی سلامت کودکان است، امروزه چاقی در دوران کودکی و نوجوانی به یک مشکل همگانی درآمده و به سرعت در حال افزایش است.

چاقی در سن کودکی می‌تواند منجر به چاقی در بزرگسالی شود به طوری که ۴۰ تا ۹۰ درصد کودکان چاق در بزرگسالی از چاقی رنج می‌برند؛ رئیس گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی گیلان در این رابطه عنوان کرد: چاقی و اضافه وزن کودکان در راستای پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر باید جدی گرفته شود؛ چاقی با چربی خون، فشارخون، دیابت و کبد چرب ارتباط دارد از اینرو تغذیه سالم از کودکی اهمیت بسزایی دارد.

وی با تاکید بر ضرورت توجه خانواده‌ها به توصیه‌های پیشگیری از اضافه وزن و چاقی در کودکان و نوجوانان اضافه کرد: کودک باید شب به موقع بخوابد تا صبح زود بیدار شود و فرصت کافی برای صرف صبحانه داشته باشد.

رشیدی نژاد اظهار کرد: چیپس و سیب زمینی سرخ کرده حاوی مقدار زیادی چربی بوده که به جای آنها باید از سیب زمینی پخته یا تنوری استفاده شود، میان وعده‌های سالم مانند میوه و سبزی برای مصرف فرزندان در منزل و مدرسه تهیه شود و با تزئین متنوع میوه‌ها و سبزیجات باید کودکان را به مصرف آنها ترغیب کرد.

چیپس و سیب زمینی سرخ کرده حاوی مقدار زیادی چربی بوده که به جای آنها از سیب زمینی پخته یا تنوری استفاده شود، میان وعده‌های سالم مانند میوه و سبزی برای مصرف فرزندان در منزل و مدرسه تهیه شود وی با تاکید بر اینکه به جای سس‌های کم چرب مانند مایونز، با استفاده از ماست و سبزی‌های خشک شده معطر، روغن زیتون، آب لیموی تازه سسی خوشمزه برای سالادها و غذاهای مورد استفاده کودکان تهیه شود، افزود: به جای نوشابه‌ها و آبمیوه‌های صنعتی باید از دوغ کم نمک یا عرقیات سنتی استفاده کرد.

رئیس گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی گیلان بیان کرد: بستنی سرشار از موادقندی و کالری بالاست، بهتر است کمتر مصرف شود و به جای آن با آبمیوه‌های طبیعی در منزل، بستنی یخی تهیه شود، به هیچ عنوان از شیرینی، شکلات، پیتزا و فست فودها به عنوان جایزه برای کودکان و نوجوانان استفاده نشود، چرا که کودکان فکر می‌کنند این خوراکی‌ها بهتر از سایر غذاهاست.

وی اضافه کرد: میزان مطلوب فعالیت بدنی برای کودکان حداقل یک ساعت در روز است، به تدریج زمان فعالیت بدنی روزانه کودک را باید به یک ساعت رساند.

وی گفت: بر اساس آخرین دستورالعمل علمی توصیه می‌شود، کودکان زیرپنج سال حداقل سه ساعت در روز فعالیت بدنی (بازی کردن، راه روفتن و دویدن) داشته باشند، فعالیت نشسته در این گروه سنی باید کمتر شود برای کودکان بالای پنج سال و نوجوانان تا ۱۸ سال حداقل ۶۰ دقیقه در روز فعالیت بدنی توصیه می‌شود.

لزوم همکاری برای پیشگیری از چاقی و اضافه وزن

رئیس گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی گیلان با بیان اینکه چاقی معضل جهان و ایران بوده و تتها مختص گیلان نیست گفت: برای پیشگیری از چاقی و اضافه وزن در استان نیاز به همکاری بیشتر است، تنها حوزه بهداشت نمی‌تواند مداخله کند، به مشارکت و همکاری نهادها و ارگان‌های مرتبط نیاز است.

وی اظهار کرد: برای پیشگیری از چاقی و اضافه وزن در مراکز و خانه‌های بهداشت دورترین مناطق گیلان یک سری خدمات تغذیه‌ای به مردم ارائه می‌شود و مراقبان سلامت و بهورزان با اندازه‌گیری وزن و قد، غربالگری تغذیه را انجام می‌دهند و بر این اساس، اضافه وزن یا لاغری فرد مشخص شده و در ادامه آموزش‌های لازم برای رسیدن به وزن مناسب ارائه خواهد شد، در صورت رفع نشدن مشکل به پزشک و در برخی مناطق نیز به کارشناس تغذیه در مراکز جامع سلامت ارجاع داده می‌شوند.

وی با بیان اینکه علاوه بر مراکز جامع سلامت و بهداشت، در کودکستان‌ها و واحدهای آموزشی گیلان نیز آموزش‌های تغذیه‌ای و پیشگیری از اضافه وزن و چاقی ارائه می‌شود افزود: اصلاح سبک زندگی و تغذیه سالم در پیشگیری از چاقی اهمیت بسزایی دارد؛ این مساله باید از کودکی ترویج داده شود، خانواده‌ها در شکل‌گیری عادت غذایی و تغذیه سالم کودک نقش مهمی دارند.

رشیدی نژاد با تاکید بر اینکه باید با حساسیت جلوی اضافه وزن گرفته شود، بیان کرد: متاسفانه افراد زمانی به مراکز بهداشتی مراجعه می‌کنند که وزن آنان از ۱۰۰ کیلو عبور کرده در این حالت آنطور که باید نمی‌توانند فعالیت بدنی داشته باشند و محدودیت غذایی نیز برای آنان سخت است از اینرو مراجعه به موقع برای کنترل اضافه وزن و چاقی اهمیت بسزایی دارد.

متاسفانه افراد زمانی به مراکز بهداشتی مراجعه می‌کنند که وزن آنان از ۱۰۰ کیلو عبور کرده در این حالت آنطور که باید نمی‌توانند فعالیت بدنی داشته باشند و محدودیت غذایی نیز برای آنان سخت است از اینرو مراجعه به موقع برای کنترل اضافه وزن و چاقی اهمیت بسزایی دارد.

تاکید بر تغذیه سالم

سلیمانی با اشاره به ضرورت افزایش سطح آگاهی خانواده‌ها برای استفاده از تغذیه سالم اظهار کرد: امروز مصرف غذاهای دودی و نمک سود شده در گیلان کمتر شده‌است، این نوع غذاها موجب فشار خون بالا می‌شود و نیترات بالای این نوع غذاها سرطان زاست.

وی در ادامه با بیان اینکه چاقی به تنهایی بیماری نیست اما می‌تواند نشانه‌ای از بیماری باشد، اضافه کرد: چاقی با مشکلاتی از جمله اختلالات اسکلتی و عضلانی، تنفسی و بیماری هایی از جمله سرطانهای پستان، تخمدان و رحم در زنان و پروستات در مردان و نیز کبد و کیسه صفرا در مردان و زنان ارتباط دارد.

چاقی با مشکلاتی از جمله اختلالات اسکلتی و عضلانی، تنفسی و با بیماری هایی از جمله پستان، تخمدان و رحم در خانم‌ها و پروستات در آقایان، کبد و کیسه صفرا در مردان و زنان ارتباط دارد. سرپرست معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی گیلان با اشاره به ارتباط چاقی با بیماری هایی از جمله فشار خون و دیابت اظهار کرد: دیابت شایع ترین علت کوری، قطع عضو، دیالیز و نارسایی کلیه در دنیاست، پیشگیری از دیابت و تشخیص به موقع این بیماری اهمیت بسزایی دارد.

وی عنوان کرد: متاسفانه گیلان در بروز انواع سرطان‌های بدخیم وضع چندان خوبی ندارد؛ هر ۲۴ ساعت تقریبا ۲۵ نفر به دلیل بیماری های قلبی و عروقی فوت می‌کنند هر روز ۱۷ سرطان جدید که سه مورد سرطان پستان بوده، کشف می‌شود.

لزوم توسعه زیرساخت‌های ورزشی در گیلان

معاون تربیت بدنی و سلامت آموزش و پرورش گیلان با تاکید بر لزوم توسعه زیرساخت‌های ورزشی استان بیان کرد: فضاهای ورزشی در گیلان در ۲ گروه روباز و سرپوشیده هستند از این بابت دختران و بانوان محدودیت بیشتری برای ورزش دارند، بنابراین به فضاهای سرپوشیده بیشتری برای بانوان نیاز است.

وی دهکده ورزشی را نیاز گیلان خواند و اضافه کرد: طی پیگیریها مجوز احداث یک دهکده ورزشی برای استان دریافت شد در حال رفع مشکل تامین زمین هستیم، یک دهکده ورزشی حداقل پنج هکتار زمین نیاز دارد.

سراجی در ادامه با بیان اینکه با خصوصی سازی ورزش، آسیب بزرگی به ورزش همگانی به ویژه در گیلان وارد شد، اظهار کرد: بر اساس ماده ۸۸ فضاهای ورزشی را در اختیار بخش خصوصی قرار دادیم و افراد می‌توانند از این فضاها استفاده کنند.

وی با اشاره به هزینه بالای ورزش در گیلان عنوان کرد: آموزش و پرورش تنها دستگاهی است که فضاهای ورزشی خود را در ساعات آموزشی به صورت رایگان در اختیار دانش‌آموزان قرار می‌دهد؛ فضاهای در اختیار این مجموعه به بخش خصوصی اجاره داده نمی‌شود، این فضاها ارزان‌تر در اختیار مردم قرار می‌گیرد.

معاون تربیت بدنی و سلامت آموزش و پرورش با بیان اینکه در ۲ سال گذشته، ۵۳ چمن ورزشی در مدارس ایجاد شد، اضافه کرد: بر اساس قانون در احداث هر فضای آموزشی باید یک سالن ورزشی نیز ساخته شود؛ متاسفانه در ساخت و سازهای جدید این قانون اجرا نمی‌شود.

لقمه سالم در مدرسه

معاون تربیت بدنی و سلامت آموزش و پرورش گیلان اظهار کرد: چاقی دوران کودکی بدترین نوع چاقی به شمار می‌رود از نظر علمی کودکی که از بچگی چاق است، در دوران بزرگسالی بیشتر مستعد چاقی می‌شود، خانواده‌ها باید به این موضوع توجه داشته باشند.

وی با تاکید بر ضرورت ترویج غذاهای سالم در مدارس از خانواده‌ها خواست تا به فرزندان خوراکی‌ها و لقمه سالم از جمله نان، پنیر و سبزی بدهند.

وی با اشاره به نقش مهم تغذیه سالم و تحرک بدنی در رشد دانش‌آموزان بیان کرد: ۸۰ درصد مدارس ابتدایی گیلان معلم ورزش ندارند که پی‌گیر جذب معلم ورزش در این مقطع هستیم.

سراجی اظهار کرد: سازمان بهداشت جهانی برای سلامت عمومی روزانه حداقل ۳۰ تا ۴۵ دقیقه پیاده‌روی یا نرم دویدن را قرار داده‌است، اگر این کار هر روز امکان ندارد حداقل هفته‌ای سه جلسه بین ۶۰ تا ۹۰ دقیقه فعالیت متوسط رو به بالا در یک باشگاه ورزشی داشته باشد.

برنامه‌های طرح تحول سلامت در گیلان

سرپرست معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی گیلان گفت: یکی از برنامه‌های طرح تحول سلامت در حوزه بهداشت ارائه خدمات تغذیه‌ای در خانه‌های بهداشت، پایگاه‌ها و مراکز خدمات جامع با هدف افزایش دسترسی خانواده‌ها به خدمات تغذیه به منظور پیشگیری و کنترل انواع سوء تغذیه، عوامل خطر تغذیه ای بیماری‌های غیرواگیر و افزایش بهره مندی مردم از خدمات تخصصی کارشناسان تغذیه در نظام شبکه است.

یکی از برنامه‌های طرح تحول سلامت در حوزه بهداشت ارائه خدمات تغذیه‌ای در خانه‌های بهداشت، پایگاه‌ها و مراکز خدمات جامع با هدف افزایش دسترسی خانواده‌ها به خدمات تغذیه است. وی بیان کرد: در این برنامه نخستین سطح ارائه خدمات تغذیه‌ای؛ مراقبان سلامت و بهورزان هستند، آنان پس از انجام تن سنجی و ارزیابی الگوی تغذیه مراجعه کنندگان وضعیت تغذیه‌ای افراد در گروه‌های سنی مختلف را تعیین و آموزش‌های اولیه تغذیه را ارائه می‌دهند و در صورت تشخیص و تایید پزشک برای دریافت مراقبت‌های تخصصی تغذیه و رژیم درمانی به کارشناس تغذیه ارجاع می‌دهند.

سلیمانی اظهار کرد: تمام برنامه‌های آموزشی که در زمینه اصلاح الگوی مصرف، کاهش مصرف قند، نمک، چربی و افزایش فعالیت بدنی به اجرا درمی‌آید چه به صورت آموزش چهره به چهره برای افراد مراجعه کننده در هر گروه سنی و چه به صورت گروهی می‌توان در پیشگیری و کنترل اضافه وزن و چاقی موثر باشد.

وی اضافه کرد: برگزاری مناسبت‌ها و پویش‌های کشوری آموزشی تغذیه با محوریت پیشگیری و کنترل اضافه وزن و اصلاح الگوی مصرف به ویژه قند، نمک، چربی، مشارکت در تهیه نان کامل از برنامه‌های پیشگیری در معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی است.

در هر حال چاقی و اضافه وزن یکی از عوامل مهم و موثر در بروز بیماری‌های غیرواگیر مرتبط با تغذیه است که با مصرف بی رویه مواد قندی، چربی‌ها، غذاهای چرب و سرخ شده، فست فودها و کم تحرکی منجر به اضافه وزن و چاقی شده و خطر بروز بسیاری از بیماری‌های غیرواگیر را افزایش می‌دهد؛ پیشگیری و کنترل چاقی امکان پذیر است اما باید در همه زمینه ها اقدام شود و آگاهی مردم افزایش یابد.