در روزهای اخیر، تحولات جدید در جنوب سوریه و واکنش‌های مختلف گروه‌های مقاومتی به پیشروی‌های رژیم صهیونیستی و سایر تهدیدات خارجی، بار دیگر بحران سوریه را در کانون توجه قرار داده است. اقداماتی که به شکل مستمر در سطوح مختلف نظامی و سیاسی در حال انجام است، نشان‌دهنده بحران‌های داخلی، دخالت‌های خارجی و تصمیمات استراتژیک است که مسیر آینده این کشور را تحت تأثیر قرار خواهد داد.
واکنش‌های نظامی سوریه به تجاوزات اسرائیل
در بیانیه‌ای که از سوی ارتش اسرائیل منتشر شد، اشاره شد که برای اولین‌بار از زمان آغاز تجاوزات این رژیم به سوریه و اشغال بخش‌هایی از بلندی‌های جولان، نیروهای مسلح سوریه در استان قنیطره به سمت نظامیان اسرائیلی شلیک کرده‌اند. این حمله که روز جمعه گذشته رخ داد، به گفته ارتش اسرائیل، بدون تلفاتی بوده و نیروهای رژیم صهیونیستی با هدف مقابله با تهدیدات در این منطقه به عملیات خود ادامه خواهند داد. رسانه‌های اسرائیلی همچنین به آن اشاره کردند که این حادثه نشان‌دهنده تغییر در وضعیت امنیتی جنوب سوریه و احتمالا گسترش دامنه درگیری‌ها به مناطق دیگر است.
این حمله که در نزدیکی شهرک طرنجه در شمال استان قنیطره رخ داد، با واکنش شدید ارتش اسرائیل همراه بود. منابع محلی گزارش دادند که پس از این تیراندازی، بالگردهای اسرائیلی برای تأمین امنیت نیروهای خود در این منطقه وارد عمل شدند و از نارنجک‌های دودزا برای پراکندن نیروهای مقاوم استفاده کردند.
 
 اعلام موجودیت مقاومت سوریه
در پی این رویداد، گروه‌های مقاومت سوریه به‌طور علنی مسئولیت این عملیات را بر عهده گرفتند و بیانیه‌ای صادر کردند که به وضوح نشان‌دهنده اراده و عزم مردم سوریه برای مقابله با اشغالگری‌ها بود. در این بیانیه آمده است: «ما در برابر دشمن صهیونیستی می‌ایستیم و هرگونه حمله به سرزمینمان را با شدت و قاطعیت پاسخ خواهیم داد.»
گروه‌های مقاومت سوریه اعلام کردند که با اراده‌ای راسخ به مقابله با تهدیدات و اشغالگری‌های اسرائیل خواهند ایستاد.
این گروه‌ها در بیانیه‌ای رسمی که امروز منتشر شد، تأکید کردند که مقاومت مردمی سوریه همچنان به دفاع از حاکمیت و تمامیت ارضی کشور خود ادامه خواهند داد و هیچ‌گونه تجاوز و تهدید خارجی را تحمل نخواهند کرد.
بیانیه گروه‌های مقاومت سوریه به وضوح اعلام کرده است که عملیات اخیر که در واکنش به حملات اسرائیل به مناطق جنوبی کشور صورت گرفته، با موفقیت انجام شده و نشان‌دهنده اراده و آمادگی گروه‌های مقاومت برای دفاع از خاک سوریه است. در این راستا، گروه‌های مقاومت به‌ویژه در استان قنیطره و بلندی‌های جولان، با قدرت و هماهنگی در برابر تهدیدات اسرائیل ایستاده‌اند.
گروه‌های مقاومت مردمی سوریه در این بیانیه تأکید کردند که رژیم صهیونیستی باید بداند که هرگونه حمله به خاک سوریه با واکنش شدید و قاطع مواجه خواهد شد. آنها همچنین بر همکاری و همبستگی خود با سایر گروه‌های مقاومت در منطقه، از جمله حزب‌الله لبنان و گروه‌های فلسطینی، در راستای مقابله با اشغالگری اسرائیل و تأمین حقوق ملت‌های آزادی‌خواه تأکید کردند.
در بخش دیگری از این بیانیه، گروه‌های مقاومت سوریه اعلام موجودیت کامل مقاومت مردمی را به‌طور رسمی اعلام کرده و افزودند که این گروه‌ها به هیچ‌وجه از ادامه مبارزه در برابر هرگونه تهدیدات خارجی و داخلی کوتاهی نخواهند کرد. آنها تأکید کردند که دفاع از حقوق ملت سوریه، مبارزه با تروریسم و اشغالگری از اولویت‌های اصلی مقاومت مردمی است.
گروه‌های مقاومت همچنین با اشاره به حملات مکرر اسرائیل به خاک سوریه و تغییرات هویتی که رژیم صهیونیستی در سرزمین‌های اشغالی به‌ دنبال آن است، هشدار دادند که هیچ‌یک از تجاوزات اسرائیل بدون پاسخ نخواهد ماند و این رژیم باید بهای سنگینی برای هرگونه اقدام علیه سوریه بپردازد.
در پایان، این گروه‌ها اعلام کردند که همچنان در کنار ارتش ملی سوریه و با همکاری جبهه‌های مقاومت، برای بازسازی کشور و تضمین امنیت و ثبات در سوریه و منطقه ادامه خواهند داد و هرگونه تلاش برای بازپس‌گیری سرزمین‌های اشغالی و دفاع از مردم سوریه را ادامه خواهند داد.
گروه‌های مقاومت مردمی سوریه همچنین تصریح کردند که ادامه مقاومت در برابر تهدیدات خارجی و اشغالگری‌ها تنها از طریق همبستگی، همکاری و پایداری تمامی ملت‌های منطقه امکان‌پذیر خواهد بود.
 
نقش گروه‌های فلسطینی و حزب‌الله لبنان در مقاومت سوریه
در پاسخ به تهدیدات اسرائیل و بحران‌های منطقه‌ای، همکاری میان گروه‌های مقاومت سوریه، فلسطینی و حزب‌الله لبنان نقش بسیار مهمی در تقویت جبهه مقاومت در برابر رژیم صهیونیستی ایفا کرده است. در این راستا، هر یک از این گروه‌ها با توجه به موقعیت جغرافیایی و استراتژیک خود، نقش‌های متفاوت اما مکملی را در مقابله با اسرائیل ایفا کرده‌اند.
پس از شروع بحران سوریه در سال 2011، بسیاری از گروه‌های فلسطینی که در گذشته روابط نزدیکی با دولت بشار اسد داشتند، این روابط را در چارچوب حمایت از سوریه در مقابل بحران داخلی و خارجی تقویت کردند. گروه‌های فلسطینی مانند «جبهه مردمی آزادی فلسطین» و «حماس» علی‌رغم برخی تفاوت‌های سیاسی، در بسیاری از مواقع از مقاومت سوریه در برابر حملات اسرائیل حمایت کرده‌اند.
این همکاری‌ها به‌ویژه در مقابل حملات هوایی رژیم صهیونیستی و درگیری‌های میدانی اهمیت زیادی داشته است. بسیاری از این گروه‌ها با توجه به تجربیات مشابه خود در مقابله با رژیم اسرائیل، تاکتیک‌ها و راهکارهایی را برای تقویت دفاع سوریه و مقابله با حملات اسرائیل در اختیار نیروهای سوری قرار داده‌اند. علاوه بر این، برخی از گروه‌های فلسطینی نیز در میدان نبرد و مناطق مختلف سوریه حضور یافته‌اند و در کنار ارتش سوریه و نیروهای مقاومت داخلی علیه گروه‌های تروریستی و نیز تهدیدات اسرائیلی مبارزه کرده‌اند.
در این راستا، کمک‌های لجستیکی، ارسال تجهیزات نظامی و تبادل اطلاعات امنیتی و نظامی میان گروه‌های فلسطینی و مقاومت سوریه از جمله همکاری‌های کلیدی بوده است. این روابط و همکاری‌ها نشان‌دهنده انسجام و همبستگی در جبهه مقاومت منطقه‌ای است که در برابر تهدیدات اسرائیل و تحولات منطقه‌ای ایستادگی کرده‌اند.
حزب‌الله لبنان که از زمان تأسیس خود در دهه‌های گذشته به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین گروه‌های مقاومت در منطقه شناخته شده است، در سال‌های اخیر به یک بازیگر کلیدی در جبهه مقاومت علیه اسرائیل تبدیل شده است. حزب‌الله به‌ویژه در سال‌های پس از شروع بحران سوریه، به‌طور گسترده‌ای از مقاومت سوریه حمایت کرده است.
این حمایت‌ها صرفا محدود به کمک‌های نظامی و لجستیکی نبوده، بلکه در عرصه‌های مشاوره‌های تاکتیکی، آموزش نیروهای مقاومت سوریه و همچنین انتقال تجربیات جنگی در مبارزه با نیروهای اسرائیلی و تروریستی نیز بسیار حیاتی بوده است. حزب‌الله به‌ویژه در کمک به ارتش سوریه در مناطق جنوبی، منطقه القنیطره و در بلندی‌های جولان حضور فعال داشته است.
این همبستگی میان گروه‌های فلسطینی، حزب‌الله لبنان و مقاومت سوریه نه‌تنها به‌طور مستقیم در میدان نبرد تأثیرگذار بوده، بلکه توانسته یک جبهه مقاومتی گسترده‌تر در برابر اسرائیل شکل دهد. در واقع، این همکاری‌ها به‌عنوان یک سد دفاعی در مقابل تلاش‌های رژیم صهیونیستی برای گسترش نفوذ خود در سوریه و منطقه شناخته می‌شود.
یکی از مهم‌ترین ابعاد این همکاری‌ها، استفاده از تاکتیک‌های مشترک میان نیروهای مقاومت است که در آن، تجربیات حزب‌الله در نبردهای گذشته در برابر اسرائیل و همچنین مهارت‌های گروه‌های فلسطینی در جنگ‌های نامنظم و مبارزات چریکی به کار گرفته شده است. از طرف دیگر، استفاده از زمین‌های جنگی در سوریه و شناخت دقیق از جغرافیای منطقه توسط نیروهای سوریه و هم‌پیمانانشان در جبهه مقاومت موجب افزایش توانایی دفاعی و عملیاتی آن‌ها شده است.
همکاری نزدیک میان گروه‌های مقاومت سوریه، فلسطینی و حزب‌الله لبنان به رژیم اسرائیل این پیام را ارسال کرده که هرگونه تجاوز و تهدید علیه یکی از این کشورها یا گروه‌ها با واکنش قاطع و مشترک از سوی جبهه مقاومت مواجه خواهد شد. این همکاری‌ها به‌ویژه در زمینه تقویت دفاع‌های هوایی، عملیات‌های زیرزمینی، تبادل اطلاعات نظامی و حمایت از عملیات‌های متقابل علیه اسرائیل بسیار اهمیت دارد.
در نهایت، می‌توان گفت جبهه مقاومت که از گروه‌های مختلف از جمله نیروهای سوری، فلسطینی و حزب‌الله تشکیل شده است، به مثابه یک ائتلاف متحد و مقاوم در برابر رژیم صهیونیستی عمل کرده است. این همبستگی و همکاری‌ها نه‌تنها به‌عنوان یک عامل بازدارنده برای اسرائیل در نظر گرفته می‌شود، بلکه نشان‌دهنده اراده ملت‌های منطقه برای مقابله با اشغالگری و حفاظت از حقوق خود است.
 
واکنش‌های بین‌المللی و دخالت‌های خارجی
بحران سوریه و ادامه حضور رژیم صهیونیستی در این کشور، واکنش‌های گسترده‌ای از سوی قدرت‌های بین‌المللی به دنبال داشته است. از یک سو، ایالات متحده و برخی از کشورهای اروپایی به همراه ترکیه همواره به حمایت‌های مالی و تسلیحاتی به گروه‌های مسلح مخالف دولت سوریه پرداخته‌اند. این حمایت‌ها در راستای تلاش برای تغییر رژیم در دمشق و گسترش نفوذ غرب در این منطقه است.
از سوی دیگر، رژیم صهیونیستی با هدف جلوگیری از ایجاد یک جبهه مقاومت متحد در سوریه، به صورت مستمر به بمباران و عملیات‌های محدود نظامی در مناطق مختلف سوریه می‌پردازد. این اقدامات عمدتا به منظور تضعیف نیروهای مقاومت و جلوگیری از شکل‌گیری گروه‌هایی مشابه حزب‌الله در سوریه است.
 
پیشروی‌های اسرائیل و واکنش سوریه
رژیم صهیونیستی که از زمان سقوط دولت بشار اسد در سال 2011 به‌طور فزاینده‌ای در جنوب سوریه حضور پیدا کرده است، تلاش‌های خود را برای اشغال و کنترل بخش‌هایی از استان قنیطره و بلندی‌های جولان ادامه داده است. این پیشروی‌ها در حالی است که ارتش اسرائیل به صورت غیرمستقیم از گروه‌های تروریستی و مخالفان اسد در مناطق مختلف سوریه حمایت می‌کند.
این اقدامات اسرائیل با واکنش‌های شدید گروه‌های مقاومتی مواجه شده است. حمله به نیروهای اسرائیلی در استان قنیطره تنها یکی از نمونه‌های این واکنش‌هاست. به گفته منابع میدانی، گروه‌های مقاومت سوریه با استفاده از تاکتیک‌های جنگ نامتقارن، توانسته‌اند در مقابل نیروهای رژیم صهیونیستی مقاومت کنند و تهدیدات اسرائیل را با استفاده از سلاح‌های پیشرفته پاسخ دهند.
 
آینده سوریه و روند سیاسی
درحالی‌که تحولات نظامی و سیاسی سوریه همچنان ادامه دارد، آینده این کشور در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. یکی از نکات مهم در این راستا، مسائل داخلی سوریه و شکاف‌های موجود بین گروه‌های مختلف داخلی است. گروه‌هایی مانند تحریرالشام که تحت حمایت ترکیه قرار دارند، همواره سیاست‌های خاص خود را دنبال کرده و بر اساس منافع خود اقدام به تغییرات استراتژیک می‌کنند.
با توجه به تحولات اخیر و رویدادهایی که در سوریه در حال وقوع است، به نظر می‌رسد که مقاومت مردمی سوریه همچنان با قدرت ادامه خواهد یافت. این مقاومت نه‌تنها به‌عنوان یک واکنش نظامی به اشغالگری‌های خارجی، بلکه به‌عنوان یک نشان از اراده مردم سوریه برای حفظ استقلال و تمامیت ارضی کشورشان است.
آینده سوریه با توجه به دخالت‌های خارجی و پیشروی‌های رژیم صهیونیستی، همچنان پیچیده و مبهم باقی خواهد ماند؛ اما آنچه که روشن است، ادامه مبارزات گروه‌های مقاومت در برابر تهدیدات داخلی و خارجی است که می‌تواند بر تحولات سیاسی، نظامی و استراتژیک این کشور تأثیرات عمده‌ای داشته باشد.
  
سناریو‌های پیش روی سوریه
اکنون، تحلیل این پویایی‌های قدرت در سوریه و ژئوپلیتیک منطقه‌ای گسترده‌تر، چند سناریو بالقوه را برای آینده این کشور پیشنهاد می‌کند.
یکی از سناریو‌ها ساختار فدرالی است؛ ساختار فدرالی ترکیب چند قومیتی و چند مذهبی آن را در خود جای می‌دهد؛ یک سیستم فدرال به همه گروه‌ها اجازه می‌دهد که در هر دو سطح محلی و فدرال نمایندگی داشته باشند.
بااین‌حال، تحریرالشام به‎طور رسمی در مورد نقش کرد‌ها در یک کشور جدید اظهارنظر نکرده است.
رژیم صهیونیستی از فدرالیسم حمایت می‌کند؛ گیدئون ساعر، وزیر خارجه رژیم صهیونیستی مدعی شد که کشور سوریه با کنترل و حاکمیت مؤثر بر تمام مناطق خود «غیرواقعی» است.
بااین‌حال، کشور‌های همسایه مانند اردن و ترکیه با این ایده مخالف هستند؛ آن‌ها از تأثیری که چنین ترتیبی می‌تواند بر جمعیت اقلیت خود داشته باشد، بیم دارند.
سناریوی دیگر یک دولت قوی و متمرکز است؛ این ساختار مبتنی بر یک دولت مرکزی است؛ ترکیه به ‌شدت از این سناریو حمایت می‌کند و آن را راهی برای از بین بردن تهدید شبه‌نظامیان کرد سوریه که کنترل بخش‌هایی از شمال سوریه را در دست دارند، می‌داند.
 
چشم‌انداز درگیری طولانی‌مدت در سوریه
درگیری طولانی‌مدت و جدایی عملی؛ این سومین و بدترین نتیجه ممکن برای مردم سوریه است؛ ادامه خشونت و تقسیم سوریه براساس خطوط قومی و مذهبی.
عوامل متعددی وجود دارد که نشان می‌دهد سوریه ممکن است در مسیر لیبی و سودان در سال‌های اخیر به این سمت حرکت کند؛ سوریه دارای گروه‌های قومی با نارضایتی‌های عمیق تاریخی است.
همه این سناریو‌ها نشان می‌دهند، آینده سوریه به‎طور جدایی‌ناپذیری با یک چشم‎انداز منطقه‌ای مرتبط است که در آن کشور‌های مختلف اعمال نفوذ می‌کنند و هر کدام منافع سیاسی، اقتصادی و امنیتی مشخصی را دنبال می‌کنند.
هشت عضو اتحادیه عرب به‎ تازگی در اردن گرد هم آمدند تا حمایت خود را از «فرایند انتقال مسالمت‌آمیز» در سوریه اعلام کنند؛ آن‌ها همچنین به‌طور جداگانه با دیپلمات‌های ارشد آمریکا و ترکیه دیدار کردند و خواستار تشکیل دولتی فراگیر شدند که به حقوق اقلیت‌ها احترام بگذارد.
با وجود این، این کنفرانس به دلیل اختلاف‌های شدید بین حاضران در مورد آینده سوریه، منجر به برنامه‌ریزی محکمی نشد. در شرایط کنونی، تشکیل یک چارچوب بین‌المللی برای آینده سوریه ضروری است.