مترجم خوزستانی در گفت وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در اهواز، با توضیح اینکه رمان «زنان پنجشنبههای دورهمی» نوشتۀ بدریة البشر، اثری ادبی است که به مسئلۀ ازدواج زودهنگام از دیدگاهی انتقادی و اجتماعی میپردازد، اظهار کرد: نویسنده این رمان مشکلات و دغدغههای زنان را در جامعۀ سنتی به تصویر میکشد.
معصومه تمیمی با بیان اینکه رمان روایتی عمیق سازوکارهای فرهنگی پنهانی را آشکار میسازد، بیان کرد: این رمان نشان میدهد که چگونه آداب و رسوم اجتماعی بر زندگی زنان تأثیر میگذارد، بهویژه در مورد ازدواج زودهنگام و پیامدهای روانی و اجتماعی آن. رمان با شخصیتپردازی و پیرنگ خود، نقدی بر میراث اجتماعی وارد میکند که زنان را در نقشهای خاصی محدود میسازد، و در عین حال دیدگاه نویسنده را نسبت به مسائل زنان در جامعۀ عربی منعکس میکند.
وی افزود: این رمان بخشی از پروژۀ داستاننویسی بدریةالبشر است که واقعیت زندگی زنان عربستانی را در نیمۀ دوم قرن بیستم بدون پیشبینی آینده به تصویر میکشد. بلکه مشکلاتی ریشهدار را بازگو میکند که نویسنده با آنها روبهرو بوده یا دربارهشان شنیده است. این اثر با سبک روایی که بین راوی اولشخص و سومشخص تغییر میکند، به شخصیتهای خود آزادی حرکت و بیان میدهد و از این نظر، متنی غنی از دلالتهای فرهنگی و اجتماعی ارائه میدهد.
وی درخصوص اهمیت ترجمه و رعایت زبان مبدا و مقصد در ترجمه تأکید کرد: به شخصه براساس کتاب نظریه پرداز مصری با اصول علمی و برای بهبود و کیفیت ترجمه عمل میکنم. چون ترجمه خیلی دچار تحریف میشود و به نظر میرسد مترجمان باید از اصلاحات و جملات مبدا و معادلیابی آن آگاه شوند. در ترجمه پاورقی اینکه چگونه پاورقی بنویسیم یا ننویسیم را براساس کتاب نظریههای علمی ترجمه، همان اصول را بهکار میبندم.
تمیمی ادامه داد: برای انتخاب عنوان کتاب وقتی براساس روش نظریهپردازی مستند و اصول علمی کار شود، کسی نمیتواند اشکال بگیرد و درخصوص وفاداری به متن خود نظریهپرداز میگوید در مقابله و روبهرو شدن با این مطلب چه وقت جمله را افزایش و یا کاهش دهیم و یا اینکه توضیح بیشتر بنویسیم همه بیان شده است.
وی با اشاره به نقد ترجمه بیان کرد: در حال حاضر در خوزستان تنها کسی هستم که میتوانم ترجمه را نقد کنم. بهطور مثال در نقد ترجمه آقای حزبائی زاده مترجم خوزستانی با توجه به نظریه پیتر مارک نقد کردم. هرچند که نقد همیشه به معنای انتقاد نیست و آثار آقای حزبایی زاده براساس نقد علمی تاکنون موفق عمل کرده است اما نکته مهم برای بهبود و ضعیت ترجمه، باید بود برای اینکه بتوانیم ترجمه روان، درست و قابل فهمی در زبان فارسی ارائه دهیم و با توجه به نظریههای علمی ترجمه کنیم.
مترجم خوزستانی گفت: در ترجمه باید در هر قسمت که با متن روبهرو میشویم برگردیم و به نظریه و طبق آن عمل کنیم. نظریهها اسلوبها، کاهش و افزایش و اینکه اصلاً امکان انجام دادن متن باشد، را توضیح داده است. تفاوت ضمائر در عربی خیلی به کار رفته در حالیکه در فارسی باید اسم به جای آن قرار دهیم و بسیاری مسائل دیگری چون: اطناب، روانسازی، زیباسازی زبان در ترجمه وجود دارد.
معصومه تمیمی فارغالتحصیل رشته مترجمی زبان عربی و مدرس لهجههای عربی در دانشگاه الزهرا تهران است و تاکنون آثاری در زبان فارسی چون: قصههای مثنوی از جلالالدین رومی (۲۰۲۳)، پایاننامه کارشناسی ارشد (چاپ در عمان) أمیرةالشعراء الفارسیة چاپ عمان و در زبان عربی: آثار «تغریبة القافر» اثر زهران القاسمی (برنده جایزه بوکر عربی) پرندگانی که در اعماق پرواز میکنند اثر سامح درویش (الجزایر) شبی کوتاه اثر اسحاق العجمی (عمان) پنجشنبههای دورهمی اثر بدریة البشر (عربستان سعودی) تماشاگران اثر أباذر الطیب (سودان) انعکاس اثر شریفة التوبی (عمان) ملکه شعرای عرب (در دست چاپ) و آثار تألیفی در حوزه ادبیات کودک و نوجوان و محیطزیست بومی: الخضاری (۲۰۱۷) ریم مشداخ (۲۰۲۳) قنطار و دوستان (در حال انتشار به دو زبان فارسی و عربی) و همچنین کتابی با عنوان آموزش لهجه خلیجی (۲۰۲۳) از تمیمی منتشر شده است.
∎