نورنیوز-گروه اجتماعی: محمدرضا ظفرقندی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در سخنانی که در حاشیه اجلاس معاونان آموزشی دانشگاه‌های علوم پزشکی مطرح کرد از نگرانی‌های عمیق خود در خصوص تکمیل نشدن ظرفیت پذیرش بسیاری از رشته‌های تخصصی پزشکی سخن گفت. این اظهارات، در کنار اشاره به مشکلاتی نظیر کاهش کیفیت آموزش پزشکی و کمبود پزشک متخصص، به وضوح نشان‌دهنده چالش‌های ساختاری و راهبردی در نظام بهداشت و درمان کشور است. ظفرقندی در این نشست به این نکته اشاره کرد که در حالی که ظرفیت‌های فوق تخصصی در برخی رشته‌ها نظیر روماتولوژی و داخلی کلیه تکمیل نشده، در رشته‌های جراحی نیز به ویژه در تخصص‌هایی مانند جراحی قلب و عروق و جراحی اطفال، همچنان با کمبود پزشک مواجه هستیم.
افزایش مهاجرت پزشکان متخصص؛ چالشی مضاعف
افزایش آمار مهاجرت پزشکان متخصص نیز بر این بحران دامن زده است. در شرایطی که ظرفیت بسیاری از رشته‌های تخصصی پزشکی در داخل کشور خالی می‌ماند، آمار خروج پزشکان متخصص از کشور رو به افزایش است. این مسئله نه تنها کمبود نیروی انسانی در برخی از رشته‌های کلیدی را تشدید می‌کند، بلکه فشار مضاعفی بر سیستم درمانی کشور وارد خواهد کرد. بسیاری از پزشکان متخصص به دلیل مشکلات اقتصادی، نبود امکانات کافی و جذابیت‌های شغلی در کشورهای دیگر، تصمیم به مهاجرت می‌گیرند. این روند، در کنار تکمیل نشدن ظرفیت‌های آموزشی، می‌تواند آینده نظام سلامت کشور را با چالش‌های جدی مواجه کند.
راهکارهای پیشنهادی برای جذب پزشکان به رشته‌های تخصصی
یک راهبرد کلیدی که وزیر بهداشت به آن اشاره کرده، توجه به اعطای بورسیه به دانشجویان در رشته‌های تخصصی پزشکی است. این پیشنهاد نه تنها به‌منظور جذب بیشتر دانشجویان به رشته‌های حساس پزشکی ارائه شده، بلکه به‌عنوان یک ابزار سیاستی برای متعادل‌سازی عرضه و تقاضای نیروی متخصص پزشکی در نظر گرفته می‌شود. این امر، به‌ویژه در شرایطی که کشور با بحران کمبود پزشک متخصص در آینده روبه‌رو است، می‌تواند به ایجاد تعادل در تأمین نیروی انسانی در بخش‌های حیاتی بهداشت و درمان کمک کند.
در کنار این، ظفرقندی به ضرورت تغییر در تعرفه‌های رشته‌های پزشکی اشاره کرده است، به‌ویژه در رشته‌هایی که از جذابیت مالی کمتری برخوردارند. این رویکرد راهبردی به‌طور مستقیم به رفع کمبود پزشک در این رشته‌ها و افزایش تمایل به ورود به این تخصص‌ها کمک خواهد کرد. اما نکته کلیدی این است که این تغییرات باید هم‌راستا با توجه به وضعیت اقتصادی کشور و توانمندی‌های بودجه‌ای انجام شوند.
چالش زیرساخت‌ها و محدودیت‌های بودجه‌ای
ظفرقندی همچنین به افزایش ۸۰ درصدی ظرفیت پذیرش دانشجویان پزشکی در سه سال اخیر اشاره کرد و بر این نکته تأکید داشت که این افزایش بدون توجه کافی به زیرساخت‌های موجود در بخش آموزش و درمان کشور صورت گرفته است. از منظر راهبردی، این موضوع نشان‌دهنده یک استراتژی کوتاه‌مدت برای افزایش سریع تعداد فارغ‌التحصیلان پزشکی است که ممکن است در بلندمدت منجر به افت کیفیت آموزش و خدمات درمانی شود. در این راستا، وزیر بهداشت از توقف افزایش ظرفیت پذیرش از سال آینده خبر داده که نشان‌دهنده یک تغییر راهبردی به سوی توازن و توجه بیشتر به کیفیت آموزش و تأمین زیرساخت‌های لازم برای تربیت پزشکان متخصص است.
مسئله زیرساخت‌ها به‌ویژه در زمینه تأمین تخت‌های بیمارستانی و تجهیزات پزشکی، از دیگر مباحثی بود که وزیر بهداشت به آن پرداخت. در واقع، افزایش ظرفیت پذیرش دانشجویان پزشکی بدون ایجاد زیرساخت‌های کافی، نه تنها موجب کاهش کیفیت آموزش می‌شود، بلکه ممکن است منجر به ارائه خدمات بهداشتی و درمانی با کیفیت پایین‌تر شود.
لزوم سیاست‌گذاری‌های پایدار برای آینده نظام سلامت
برای مقابله با این بحران، ظفرقندی به نیاز ۳۰ هزار میلیارد تومان بودجه اشاره و تصریح کرد که این بودجه باید برای هماهنگی زیرساخت‌ها و رفع کمبودها در بخش‌های مختلف بهداشت و درمان تأمین شود. این درخواست، یک اعلام نیاز استراتژیک برای تأمین منابع مالی بلندمدت به منظور هم‌راستایی ظرفیت‌های آموزشی با زیرساخت‌های عملیاتی نظام بهداشت است.
ارزیابی وضعیت فعلی و پیشنهادات مطرح شده توسط وزیر بهداشت، گویای یک خلأ راهبردی در سیاست‌گذاری‌های بهداشتی کشور است. به نظر می‌رسد که برای حل مشکلات موجود، نیازمند یک تغییر اساسی در سیاست‌های آموزشی، تأمین مالی و ایجاد زیرساخت‌های مناسب هستیم. در عین حال، باید سیاست‌هایی برای کاهش روند مهاجرت پزشکان متخصص در نظر گرفته شود، زیرا بدون نیروی انسانی ماهر، حتی بهترین اصلاحات نیز نمی‌تواند نظام سلامت کشور را از بحران‌های پیش‌رو نجات دهد. نظام سلامت کشور به یک رویکرد راهبردی نیاز دارد که نه تنها افزایش ظرفیت پذیرش و تربیت پزشک متخصص را در نظر بگیرد، بلکه در عین حال به ارتقای کیفیت خدمات و منابع مالی پایدار توجه ویژه‌ای داشته باشد تا بتوان از بحران‌های آتی جلوگیری کرد.
نورنیوز∎