به گزارش ایرنا، در این آیین که مشابه آن در برخی از مناطق و محلات دیگر استان نیز برگزار شد زرتشتیان با اجرای برنامه های مختلف فرهنگی ، هنری و شعر خوانی برای سلامتی و موفقیت مردم ایران و سربلندی و سرفرازی کشور در عرصه‌های مختلف نیایش کردند.
سده بیش از پنج هزار سال قدمت دارد و این مراسم با روشن کردن آتش برگزار می‌شود ، موبدان و مردم دور تا دور آتش جمع و اوستا می‌خوانند و به نیایش می پردازند، این جشن سال ۱۳۹۱ با شماره ۸۳۹ در فهرست میراث معنوی کشور ثبت شد و بهمن‌ماه سال ۹۸ به شماره ۲۰۶۷ در فهرست میراث فرهنگی ناملموس کشور به ثبت رسید.
سده یکی از جشن‌های ایرانیان است که در آغاز شامگاه دهم بهمن‌ماه یعنی روز آبان از ماه بهمن برگزار می‌شود و پیروان آیین زرتشت با افروختن هیزمی که مردم از پگاه بر بام خانه خود یا بر بلندی کوهستان گرد آورده‌اند، این جشن را برگزار می‌کنند.
تعداد پیروان آشو زرتشت پیامبر ایران باستان در استان یزد حدود ۶ هزار نفر تخمین زده می شود که عمدتا در شهرهای یزد، تفت، اردکان و میبد سکونت دارند و بزرگترین زیارتگاه زرتشتیان جهان به نام « چک چک » در شهرستان اردکان قرار دارد و زرتشتیان ایران یک نماینده در مجلس شورای اسلامی دارند.
از دید اسطوره شناسی این جشن به پیدایش آتش در زمان هوشنگ شاه پیشدادی نسبت داده شده است، می‌دانیم شیوه کشت و کار و کندن کاریز و درخت کاشتن نیز در این دوره بوده است، بنابر آنچه در شاهنامه آمده است، "روزی هوشنگ شاه برای شکار به دامنه کوهی می رود که ناگاه ماری سیاه می بیند و سنگی به طرف او پرتاب می کند هر چند سنگ به مار نمی خورد اما به سنگ دیگری برخورد می کند و در نتیجه جرقه ای از آن ایجاد و بوته ای روشن شده و آتش پدیدار می گردد".
فردوسی در این باره چنین می‌گوید: بر آمد به سنگ گران سنگ خرد/ هم آن و هم این سنگ گردید خرد
فروغی پدید آمد از هر دو سنگ/ دل سنگ گشت از فروغ آذرنگ
جهاندار پیش جهان آفرین/ نیایش همی کرد و خواند آفرین
که او را فروغی چنین هدیه داد/ همین آتش آن گاه قبله نهاد
یکی جشن کرد آن شب و باده خورد/ سده نام آن جشن فرخنده کرد
به گفته بیهقی و بیرونی، این جشن در دوران مختلف حتی پس از اسلام تا دوران مغول هم بوسیله مردم و سلاطین برگزار می شد، مرداویج در سال ۳۲۳ هجری(سده دهم میلادی) این جشن را با شکوه تمام در اصفهان برگزار کرد، چنانکه در تاریخ بیهقی آمده است، سلطان مسعود غزنوی نیز در سال۴۳۰ هجری این جشن را برگزار کرده است.
نظریه های جدیدتری که در متون قدیمی نیامده اند، دلیل نامگذاری سده را به عدد صد نسبت داده و آن را گذشت یکصد روز از زمستان بزرگ (آبان الی دهم بهمن که پایان چله بزرگ است) بیان می دارند که در این روز روشنایی و گرما افزون می گردد و طلوعی دیگر از خورشید آغاز می شود.
در شریف آباد اردکان یزد مراسم مشابهی به نام هیرمبا در روز اشتاد ایزد و آذرماه بدون کبیسه برگزار می گردد که این روز تا نوروز دقیقا صد روز فاصله دارد و به هر صورت پاسداشت و احترام به آتش و آب و باد و خاک در بین زرتشتیان و ایرانیان سابقه دیرینه دارد.
استان یزد یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر جمعیت دارد.