به گزارش خبرنگار ایرنا در کنار داشته‌ها و توانمندی‌های بی‌نظیر خراسان جنوبی با غنای معدنی بسیار، محصولات کشاورزی مزیت دار و خاص جهانی، قابلیت‌های گردشگری و تاریخی آن چه می‌تواند به عنوان یکی از راهبردهای اقتصادی در این استان به اصطلاح کمتر توسعه یافته به مدد اقتصاد آن آیید انرژی‌های خدادادی پاک و رایگان خورشید و باد است.
خراسان جنوبی با ۳۰۰ روز آفتابی و بادهای ۱۲۰ روزه سیستان که به مدد استمرار قهر طبیعت به نیمی از سال افزایش یافته می‌تواند منبع بسیار خوبی برای تولید انرژی‌های پاک باشد و حتی زمینه ساز تغییر چهره اقتصادی خراسان جنوبی نیز شود.
برخی کارشناسان از تابش ۳۰۰ روزه خورشید و وزش بادهای ۱۲۰ روزه سیستان در خراسان جنوبی به عنوان «ثروت‌ها و فرصت‌های مغفول مانده» یاد می‌کنند که در صورت توجه و سرمایه‌گذاری روی این منابع عظیم خدادادی، این استان به قطب اقتصادی و تولید انرژی شرق کشور تبدیل می‌شود.
به گفته کارشناسان ساعات آفتابی به طور متوسط در خراسان جنوبی به سه هزار و ۲۰۰ ساعت در سال و حتی بیشتر نیز می‌رسد، به طوری که در برخی شهرستان‌های خراسان جنوبی از جمله طبس مقدار تابش ۴۸۱ (کالری بر سانتیمتر مربع در هر روز) است.
این نُرم مقدار تابش تقریبا در شهرستان‌های سرایان، بیرجند، قاینات، بشرویه و نهبندان نیز بین ۳۵۰ تا ۴۸۰ (کالری بر سانتیمتر مربع در هر روز) است.
همچنین براساس گزارش سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق (ساتبا) ۲۹ سایت انرژی خورشیدی در خراسان جنوبی شناسایی شده که ظرفیت تخمینی آن سه هزار و ۶۶۵ مگاوات است بنابراین این استان مرزی و کویری به دلیل شرایط خاص آب و هوایی و وسعت زیاد ظرفیت خوبی برای استقرار سامانه‌های خورشیدی در کشور دارد.
خراسان جنوبی دارای دالان‌های بادی مناسب برای ایجاد نیروگاه بادی نیز است و شرایط مستعد اجرای طرح‌های انرژی‌های بادی را دارد، به عنوان مثال در بخش انرژی باد وجود دالان بادی در مناطق مختلف شهرستان‌های درمیان، نهبندان و سربیشه، «آفریز قاینات» و «کجه و چهنوی فردوس» بهترین ظرفیت برای اجرای طرح نیروگاه‌های بادی است.
براساس تحقیقات به عمل آمده میانگین سرعت باد برای به صرفه بودن تبدیل انرژی باد به برق حدود ۲۳ کیلومتر در ساعت است در حالی که سرعت باد در برخی مناطق خراسان جنوبی نزدیک به ۳۳ کیلومتر در ساعت به عنوان بهترین نُرم است.
تکیه بر انرژی‌های نو و تجدیدپذیر همواره جزو دغدغه‌های رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز بوده است، به طوری که ایشان سال ۷۹ در راستای ابلاغ «سیاست‌های کلی نظام در بخش‌های امنیت اقتصادی، انرژی، منابع آب، بخش معدن، منابع طبیعی و حمل و نقل به روسای قوای سه گانه» بر ایجاد تنوع در منابع انرژی کشور و استفاده از آن با رعایت مسائل زیست محیطی و تلاش برای افزایش سهم انرژی‌های تجدیدپذیر با اولویت انرژی‌های آبی و همچنین تلاش برای کسب فناوری و دانش فنی انرژی‌های نو و ایجاد نیروگاه‌ها از قبیل بادی و خورشیدی و فسیل‌های سوختی و زمین گرمایی در کشور، تاکید کردند.
همچنین در بند ۱۳ سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه که سال ۹۴ از سوی معظم‌له به قوای سه‌گانه ابلاغ شد، «افزایش سهم انرژی‌های تجدیدپذیر و نوین و گسترش نیروگاه‌های پراکنده و کوچک‌مقیاس» را مورد تاکید قرار دادند.
در این بین خراسان جنوبی به عنوان قطب منابع عظیم طبیعی از جمله تابش آفتاب و باد باید سهم قابل توجهی در تولید انرژی همچنین پیشرفت اقتصادی منطقه داشته باشد که در چند سال اخیر زیرساخت‌ها و برنامه‌های مناسبی در این حوزه اجرا شده یا در دست اقدام است.
به عنوان مثال تلاش‌های سرمایه گذاران در زمینه سرمایه گذاری در نخستین نیروگاه بادی استان در سال جاری به ثمر نشست و مرحله نخست نیروگاه بادی دُرح با چهار توربین ۲.۵ مگاواتی و مساحت ۵۲۰ هکتار اواخر مرداد به طور آزمایشی به شبکه برق سراسری متصل شد.
البته مهمترین مشکل سرمایه گذار نیروگاه بادی دُرح برای تکمیل فاز دوم و سایر سرمایه گذاران حمایت از آنان در راستای تسریع در اجرای طرح‌های سرمایه گذاری با اختصاص تسهیلات و رفع بروکراسی اداری است.
آفتاب ناجی ناترازی انرژی می‌شود
برای رفع مشکلات سرمایه گذاری در حوزه انرژی‌های نو استاندار خراسان جنوبی در شورای گفت و گوی دولت و بخش خصوصی دستور تشکیل ستاد تسهیل و سرمایه گذاری انرژی تجدیدپذیر در استان را به شرکت توزیع نیروی برق استان ابلاغ کرد که با تشکیل این ستاد و سرمایه گذاری در این حوزه به عنوان نردبان توسعه اقتصادی این خطه بخشی از مشکل ناترازی برق رفع خواهد شد.
سید محمدرضا هاشمی افزود: تمام مسائل ایجاد نیروگاه‌های خورشیدی و صدور استعلامات مربوط به سرمایه گذاری انرژی‌های تجدیدپذیر در این ستاد با حضور دستگاه‌های متولی به صورت لحظه‌ای و فوری خواهد بود.
وی بیان اینکه ۳۵ مگاوات نیروگاه خورشیدی در خراسان جنوبی در دست احداث است، بیان کرد: مجوز لازم برای ایجاد ۱۶۰ مگاوات انرژی تجدیدپذیر در استان صادر شده که نیروگاه ۵۰ مگاواتی خوسف، نیروگاه ۶۰ مگاوات طبس و نیروگاه ۵۰ مگاوات نهبندان از جمله آن است.
استاندار خراسان جنوبی اظهار کرد: در بحث واگذاری و تامین زمین نیروگاه خورشیدی در کنار تمام سرمایه گذاران هستیم و حمایت‌های لازم را خواهیم داشت.
هاشمی عنوان کرد: خراسان جنوبی در زمینه ایجاد نیروگاه خورشیدی در چاه‌های کشاورزی جزو استان‌های پیشتاز است و پیگیری‌های لازم برای اجرای موفق این طرح هم توسط همه متولیان انجام خواهد شد تا از این پس با ایجاد پنل‌های خورشیدی کشاورزان ما در تولید محصول دچار مشکل نشوند.
وی افزود: پیگیری برای خرید انرژی در چهار ماه از سال از کشاورزان هم انجام و با خرید انرژی از کشاورزان در طول سال موافقت شد.
هاشمی بیان کرد: در زمینه ایجاد نیروگاه‌ها خورشیدی در سایت‌های نهضت ملی مسکن هم همراهی لازم را با سرمایه گذاران در تامین زمین خواهیم داشت.
وی با تاکید بر اینکه باید واحدهای تولیدی و صنعتی خراسان جنوبی به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر و نو با ایجاد پنل و نیروگاه خورشیدی حرکت کنند، بیان کرد: برای مدیریت در ناترازی انرژی و عدم تعطیلی واحدهای تولیدی همه متولیان در زمینه ایجاد نیروگاه خورشیدی پای کار بیایند و ما نیز حمایت لازم را خواهیم داشت.
راه‌اندازی ۳۱۲ نیروگاه خورشیدی در خراسان جنوبی در سال جاری
مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق خراسان جنوبی هم در جمع خبرنگاران گفت: در سال جاری ۳۱۲ نیروگاه خورشیدی کوچک مقیاس به ظرفیت ۲.۳ مگاوات به شبکه برق استان متصل شده‌اند.
مهدی دادگر افزود: توسعه نیروگاه خورشیدی ظرفیت بالایی در خراسان جنوبی است و در ناترازی انرژی کمک کار است.
وی بیان کرد: اکنون در خراسان جنوبی هشت نیروگاه خورشیدی بزرگ مقیاس به ظرفیت حدود ۳۰ مگاوات و هزار و ۱۱۳ نیروگاه کوچک مقایس به ظرفیت ۱۲ مگاوات به شبکه برق متصل شده است.
مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق خراسان جنوبی افزود: در مجموع ۴۲ مگاوات نیروگاه خورشیدی متصل به شبکه در استان وجود دارد.
خورشیدی شدن چاه‌های کشاورزی ناجی ناترازی انرژی
همچنین ایده و ابدع ایجاد نیروگاه‌های خورشیدی در جوار چاه‌های کشاورزی از سوی جهاد کشاورزی خراسان جنوبی به عنوان یک طرح راهبردی و بنیادین هم در سال جاری وارد مرحله اجرا شده به ادعا کارشناسان می‌تواند ناجی ناترازی انرژی باشد.
تفاهم‌نامه ایجاد نیروگاه‌های خورشیدی کوچک مقیاس در جوار چاه‌های کشاورزی ما بین استانداری، سازمان جهاد کشاورزی، شرکت توزیع نیروی برق، بانک قرض‌الحسنه مهر ایران و اتاق اصناف کشاورزی خراسان جنوبی در سال جاری امضا و مبادله شد.
پس از انعقاد این تفاهم‌نامه شناسایی چاه‌های کشاورزی در خراسان جنوبی انجام اما آن‌چه سبب گره کار و ابری شدن آسمان ایجاد نیروگاه‌های خورشیدی در جوار چاه‌های کشاورزی شد این بود که وزارت نیرو اعلام کرد برق تولیدی چاه‌های کشاورزی را در تابستان نمی‌خرد و دلیلش هم این بود که بخش کشاورزی مصرف‌کننده است.
اما سرانجام پیگیری‌های مسئولان متولی در استان نتیجه داد و تصویب خرید تولید برق از سوی وزارت نیرو در تمام ایام سال از چاه‌های کشاورزی مصوب شد.
از این پس با برقی که این نیروگاه‌ها تولید می‌کنند نه‌تنها بخش کشاورزی از خسارت خاموشی‌ها در امان می‌ماند بلکه با اضافه برق تولیدی می‌توانند کمبودها را در دیگر بخش‌ها پوشش دهند.
همچنین مرداد سال ۱۴۰۲ به منظور توانمندسازی اقتصادی و کمک به معیشت روستائیان با اولویت افراد تحت پوشش نهادهای حمایتی، افزایش میزان بهره‌وری کشور از انرژی پاک و تجدیدپذیر، تفاهم‌نامه پنج جانبه احداث ۵۵۰ هزار واحد نیروگاه خورشیدی پنج کیلو واتی با همکاری معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم ریاست جمهوری، وزارت نیرو، کمیته امداد امام خمینی (ره)، سازمان بهزیستی و بسیج سازندگی کشور به مدت پنج سال امضا و مبادله شد.
سهم خراسان جنوبی در مرحله نخست این تفاهم‌نامه، ایجاد چهار هزار پنل خوشیدی کوچک مقیاس هر کدام به ظرفیت پنج کیلو وات و در مجموع به ظرفیت ۲۳ هزار کیلو وات است که البته روند اجرای این تفاهم‌نامه به کُندی پیش می‌رود که به گفته مدیرعامل شرکت توزیع برق خراسان جنوبی اجرای موفق این تفاهم‌نامه نقش موثری در کاهش ناترازی انرژی خواهد داشت.