در میان اهل بیت ائمه طاهرین (ع) و بیوتات آنان کسانی از اقرباء آن حضرات بوده اند که همواره درصدد دشمنی تخریب و منشاء بسیاری از حوادث تلخ و ناکامی آنان در رسیدن به اهداف و یا احیانا عامل پیدایش نحله های فکری باطل بوده اند.
این مساله از ابتلائات شکنده ای بوده که اکثر ائمه با آن درگیر بوده اند.
بیت امام کاظم (ع) و اقرباء نزدیک آن حضرت که جعیت معتنی بهی هم بودند از بیوتات و اقوام پرهزینه و کینه توزی بودند که با اختلافات فراوان فکری و عملی (ازحیث سلامت و سداد وگمراهی و ضلال) با آن حضرت توانستند سد بزرگی در مسیر امامت باشند، تعداد اولاد آن حضرت را مرحوم مفید سی و هفت نفر، (هجده پسر و هفده دختر) گفته و صاحب عمدةالطالب شصت اولاد برای آن حضرت ذکر «۱» کرده، که بزرگترین و افضل پسران حضرت رضا (ع) و حضرت معصومه (ع) پارساترین آنان پس از حضرت رضا (ع) است.
از جمله فرزندانی که بشدت مورد علاقه پدربوده قاسم بن موسی (ع) است که مرحوم کلینی درکافی روایت عجیبی ازامام کاظم ع درمورداونقل کرده که باشئون امامت ناسازگاراست وباید توجیه شود( قال:انی خرجتٌ واوصیتِِ الی ابنی علیٓ ولو کان الامرالیٓ لجعلتٌه فی القاسم لحبیٓ له ورافتی علیه ولکن ذلک الی الله؛الکافی /١/٣1٤)من بیرون أمدم درحالیکه امرامامت رابه فرزندم علی سپردم ولی اگراین امر به دست من می بود به خاطر دوستی و مهربانی به فرزندم قاسم می سپردم اما کار امامت به دست خداست نه من اما در مقابل تعدادی از فرزندان آن حضرت چون عباس بن موسی در اوج دشمنی وعداوت و حسد با حضرت رضا (ع) بودند و بنا بر نقل کلینی در مساله ای حضرت رضا (ع) رابه دادگاه بردند و با فحاشی به آن حضرت وصیت پدر را کنار زدند.
ازجمله فرزندان دیگر آن حضرت زیدالنار استکه در عصیان و پرده دری کارش بجائی رسید که وقتی به حضرت رضا (ع) گفت من برادرتنی تو هستم حضرت در جواب گفتند بله لکن تو درعدم اطاعت و عصیان چون پسر نوح (ع) هستی که خداوند در خطاب به او فرمود (انه لیس من اهلک )،عبون اخبارالضا/۲/۲۳۲)
شاید بتوان ادعا کرد انعفاد نطفه فرقه واقفیه در درون بیت حضرت موسی بن جعفر (ع) بسته شده شاهد براین مدعا روایتی است در کافی ازعلی بن اسباط که میگویدبه حضرت رضاع عرض کردم ابرهیم برادرشما به کسی گفته پدرشما وفات نکرده وهنوززنده است وشماازاین امر مطلعید حضرت فرمودند(سبحان الله یموت رسول الله ص ولایموت موسی ع وقد والله مضی کما مضی رسول الله) بعد میفرماید من در اوائل ماه ذی الحجه هزار دینار از طرف او پرداخت کردم ولی آنچه یوسف از برادرانش کشیده من از او شنیدم ابراهیم در هرکجا میرفت میگفت پدرم زنده است.
مرحوم علامه شوشتری درقاموس الرجال مدعی است اکثر ساداتی موسوی که از غیر اولاد حضرت رضا (ع) به حضرت موسی بن جعفر (ع) میرسند وقتی دیدند امر امامت از دستشان خارج شده واقفی شدند همانگونه که اکثر فرزندان امام حسن (ع) وقتی امر امامت از دست آنها بیرون رفت یا عامی و یا زیدی شدند «وکذلک باقی ولد المعصومین (ع) من غیرالمعصوم (ع)» یعنی همه فرزندان معصومین که از غیر طریق معصوم بودند منحرف شدند.
سید رضی درخصایص الائمة میگوید در شب عرفه سال سیصد وهشاد و سه که عازم مشهد الکاظم و الجواد (ع) شدم و مورد سوال رؤسائی واقع شدم که غرض آنها سرزش و قدح اوصاف امام بود جمهور موسویین واقفی بودند و از غبر واقفی برائت می جستند,/«۲»
چنین افراد ناصالح و کینه توزی در میان اقرباء و نزدیکان بیشتر ائمه قبل و بعد امام کاظم (ع) وجود دارد که بعضی آنها در دشمنی تا مرز سعایت برای قتل آن حضرات نزد والیان جور پیش رفتند.
ابوالفرج و مفید و عیون اخبار رضا سعایت علی بن اسماعیل بن جعفر (ع) در مورد قتل امام کاظم (ع) را نقل کرده اند «۳»
مرحوم کلینی وکشی گفته اند محمدبن اسماعیل بن جعفر (ع) نیز برای قتل امام کاظم (ع) سعایت کرده «۴»
مرحوم کلینی نقل کرده وقتی محمدبن عبدالله خروج کرد دستور احضار و حبس امام صادق (ع) راصادر کرد عیسی بن زید بن علی گفت او را در مخفیگاه که همان محل خانه ریطه است حبس کنید سپس امام صادق فرمود بزودی سخن راست را میگویم عیسی بن زید گفت (لوتکلمتٌ لکسرتٌ فمک) اگرحرفی بزنی دهانت راخرد میکنم «۵»
والسلام
سیدمحمدهاشمی۲۴ رجب الاصم۱۴۴۶
«۱»و«۲» قاموس الرجال/۱۲رسالةفی تاریخ النبی والأل ص١١٠ و١١١
««۳»مقاتل الطالبین:۳۳۴
«۴»کافی/۱/۱/ورجال کشی /۲۶۵
«۵کافی/۱/۳۶۲»