یزد با چالش جدی کم‌آبی دست و پنجه نرم می‌کند و کاهش بارندگی‌های پیاپی، برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی، افزایش جمعیت و تغییر الگوی کشت، این استان تاریخی را با بحران کم‌آبی مواجه کرده و این بحران نه تنها زندگی روزمره مردم را تحت تأثیر قرار داده، بلکه بر اقتصاد و محیط زیست منطقه نیز تأثیرات مخربی گذاشته است.
البته گاهاً بارش‌های فصلی موجب آبگرفتگی معابر و بعضاً حتی باعث جریان سیلاب در در برخی مناطق یزد می‌شود، البته بعد از وقوع دو مورد سیل در شهر یزد طی سال ۱۴۰۱ که در چند صد سال گذشته بی‌سابقه اعلام و موجب خرابی‌هایی شد، مسئولان شهر یزد به فکر هدایت روانآبهای ناشی از بارش‌ها در شهر به صورت اساسی افتادند و طی چند سال اخیر اقدامات قابل توجهی در این باره صورت گرفته است.
با این حال هنوز هم علامت سئوال بزرگی را در ذهن شهروندان یزدی ایجاد شده که چرا با هدایت صحیح این روان‌آبها از آنها حداقل برای آبیاری فضای سبز تشنه یزد در فصول گرم سال بهره گرفته نمی‌شود و مهمتر این که شهر چقدر در برابر بارش‌های شدید مشابه، ایمن خواهد بود؟
شهرداری تاکنون برنامه‌ای برای ذخیره رواناب‌ها نداشته!
«عباسعلی یزدانی» معاون فضای سبز سازمان سیما و منظر و فضای سبز شهری شهرداری یزد در گفت‌وگو با ایسناT در این رابطه می‌گوید: تاکنون شهرداری جهت جمع آوری و ذخیره آبهای حاصل از بارندگی و رواناب، برنامه‌ای نداشته و فقط هدایت آبهای سطحی و رواناب در سیاست راهبردی شهرداری بوده است.
به گفته وی، البته در حال حاضر مشاور دفع آبهای سطحی در حال تهیه طرح جامع شهر در این خصوص است زیرا استفاده از این آبها که بیشتر حاصل از رواناب سطح معابر و آسفالت است، به دلیل آلودگی به عناصر سمی مانند سرب و آرسنیک و رسوبات می‌تواند روی فضای سبز تاثیر بگذارد.
وی با اشاره به این که با توجه به اقدامات صورت گرفته از سوی شهرداری هم اکنون مقادیر زیادی از آبهای حاصل از بارش در استان به چاه‌های جذبی سطح شهر و خارج از شهر هدایت می‌شوند، اظهار می‌کند: آبهای سطحی و رواناب‌ها در گام اول به جوی‌های سطح معابر شهر و در صورت اشباع به مسیر دفع آبهای سطحی جاری می‌شوند.
استفاده از روانآبهای سطح معابر و آسفالت به دلیل آلودگی به عناصر سمی مانند سرب و آرسنیک و رسوبات می‌تواند روی فضای سبز تاثیر بگذارد. یزدانی ضمن بیان این که حفر چاه های جذبی، ایجاد و اصلاح کانال های زیرزمینی و روباز و هدایت این آبها به رودخانه مرکزی و به خارج از شهر به صورت تاثیرگذاری مانع از آبگرفتگی معابر و خسارات ناشی از آن در شهر یزد شده است، عنوان می‌کند: شاید چاه‌های جذبی برای تغذیه سفره‌های زیرزمینی موثر باشد ولی برای آبیاری فضای سبز، آبهای مناسب با پمپ و تانکر جمع آوری و برای استفاده در آبیاری فضای سبز استفاده می‌شوند.
معاون فضای سبز سازمان سیما و منظر شهر با اشاره به وجود سازه‌هایی انگشت شمار برای ذخیره سازی آب باران در شهر، می‌گوید: سازمان فرهنگی اجتماعی ورزشی شهرداری نیز می‌تواند از نهادهای تاثیرگذار برای آموزش جمع‌آوری صحیح و ذخیره آب باران روی بام و حیاط منازل برای استفاده در شست‌وشو و آبیاری باغچه‌ها باشد.
سیستم فاضلاب ناکارآمد؛ مهمترین مشکل بافت تاریخی شهر
«سید محمد میرجلیلی» سرپرست ستاد مدیریت بحران و پدافند غیرعامل شهرداری یزد با اشاره به ایجاد سیل‌بندهایی با حجم بالای ذخیره سازی آب در شهر برای کنترل و مدیریت بحران به ویژه در اوقاتی که بارندگی شهر بیش از ۵۰ میلی متر در یک ساعت باشد، در گفت‌وگو با ایسنا تصریح می‌کند: این سیل‌بندها طوری طراحی شده که توسط لوله‌هایی به رودخانه مرکزی شهر متصل می‌شوند.
وی با بیان این که طی بارندگی‌های سال جاری تاکنون هیچ کدام از این مسیرها مسدود نشده است، می‌گوید: در حال حاضر شهر یزد برای بارندگی‌های شدیدتر نیز آماده است.
میرجلیلی در عین حال ضمن بیان این که در زمان بارندگی منطقه بافت تاریخی بشهر یشتر در معرض خطر قرار دارد، اعلام می‌کند: بافت تاریخی شهر در مواجهه با بارندگی‌های فصلی، با چالش جدی ناشی از سیستم فاضلاب روبرو است و این منطقه از شهر به دلیل قدمت و ساختار خاص بناهای خود، در برابر نفوذ آب آسیب پذیر است به طوری که در هنگام بارندگی‌های شدید می‌تواند منجر به نفوذ آب به داخل بناها، تخریب دیوارها، فرسایش مصالح و در نهایت تخریب بناها شود.
وی سیستم فاضلاب قدیمی و ناکارآمد را یکی از مهمترین مشکلات این بافت می‌خواند و می‌گوید: این سیستم قادر به دفع حجم بالای آب در زمان بارندگی نیست و در نتیجه، آب در کوچه ها و معابر جمع شده و به داخل بناها نفوذ می‌کند.
تجهیزات کاملی برای بهبود سیستم فاضلاب بافت تاریخی خریداری شده که این تجهیزات مدرن و پیشرفته، قادر به جمع آوری و دفع سریع آب باران بوده و از نفوذ آن به داخل بناها جلوگیری خواهد کرد. به گفته این مسئول، با این حال به منظور مقابله با این چالش، تجهیزات کاملی برای بهبود سیستم فاضلاب بافت تاریخی خریداری شده که این تجهیزات مدرن و پیشرفته، قادر به جمع آوری و دفع سریع آب باران بوده و از نفوذ آن به داخل بناها جلوگیری خواهد کرد.
میرجلیلی با اشاره به این که چاه‌های شهری و دریچه‌های فاضلاب نیز در صورت گرفتگی می‌توانند خطراتی برای سلامت شهروندان و محیط زیست ایجاد کنند، بیان می‌کند: آموزش‌های ایمنی و آگاهی‌بخشی به مردم در خصوص نحوه برخورد با این موارد، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و آتش‌نشانی و سایر سازمان‌های مرتبط می‌توانند با برگزاری دوره‌های آموزشی، به شهروندان آموزش دهند که در صورت مشاهده هرگونه مشکل در چاه‌ها یا دریچه‌ها، چگونه اقدام و از چه مواردی اجتناب کنند.
وی تاکید می‌کند: در مناطقی که پوکه یا قنات وجود دارد نیز فشار زیادی به ساختمان‌های اطراف وارد می‌شود چرا که پوکه‌ها به دلیل ساختار خود، آب را به سرعت جذب کرده و در صورت اشباع می‌توانند باعث نشست زمین و در نهایت تخریب ساختمان‌ها شوند. قنات‌ها نیز به عنوان کانال‌های زیرزمینی، در صورت انسداد یا آسیب دیدن، می‌توانند مسیر حرکت آب را تغییر داده و به ساختمان‌ها آسیب برسانند.
سرپرست ستاد مدیریت بحران و پدافند غیرعامل شهرداری در پایان شهروندان را از انجام اقدامات خودسرانه مانند استفاده از مواد شیمیایی قوی یا باز کردن چاه به صورت دستی با توجه به خطات این اقدامات و امکان تشدید مشکل برحذر می‌دارد و تاکید می‌کند: شهروندان می‌توانند در صورت وقوع حادثه، با شماره‌های اضطراری مانند ۱۲۵ (آتش‌نشانی) یا ۱۳۷ (سامانه شهرداری) تماس بگیرند تا گروه‌های متخصص به محل حادثه اعزام شوند.
انتهای پیام