به گزارش گروه بین‌الملل«خبرنامه دانشجویان ایران»؛ «با امضای توافقنامه جامع همکاری میان ایران و روسیه، دو کشور می‌توانند تحریم‌ها و زیاده‌خواهی‌های امریکا و کشورهای غربی را بی‌اثر کنند.» این نکته را رئیس‌جمهور کشورمان روز گذشته و در نخستین دیدار رسمی خود با مقامات روسیه عنوان کرد، موضوعی که مؤید سیاست همسایگی جمهوری اسلامی ایران است که همواره بر آن تأکید شده است.
دکتر مسعود پزشکیان، که به دعوت ولادیمیر پوتین و به منظور امضای سند جامع راهبردی میان ایران و روسیه، به این کشور سفر کرده، ظهر دیروز با استقبال وزیر انرژی روسیه، وارد مسکو شد. پزشکیان، در اولین برنامه این سفر با حضور در مجموعه «باغ الکساندر» واقع در میدان سرخ مسکو، با اهدای گل به یادمان سربازان گمنام این کشور در جنگ جهانی ادای احترام کرد.
همکاری‌های ایران و روسیه مانع زیاده‌خواهی امریکا و غرب
دکتر پزشکیان در دیدار با میخاییل میشوستین، نخست‌وزیر روسیه، بر اراده دولت جمهوری اسلامی ایران برای گسترش روابط دو کشور تأکید کرد و گفت: امضای موافقتنامه امروز فصل نوینی در روابط دو کشور خواهد بود. رئیس‌جمهور به اجلاس آتی کشورهای حاشیه خزر اشاره کرد و گفت: امیدوارم در حاشیه این نشست نیز بتوانیم پیرامون مذاکرات و رایزنی‌های خود زمینه گسترش روابط را دنبال کنیم. پزشکیان ظرفیت‌های همکاری ایران و روسیه را متنوع توصیف کرد: ایران و روسیه می‌توانند در زمینه‌های راه، آموزش، تجارت و دیگر عرصه‌ها همکاری‌های گسترده‌ای داشته باشند و این همکاری‌ها می‌تواند تحریم‌ها و زیاده‌خواهی‌های امریکا و کشورهای غربی را بی‌اثر کند.
روابط ایران با روسیه حساس و راهبردی
پزشکیان در ادامه برنامه‌های سفر به روسیه، عصر دیروز در دیدار با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، ضمن ابلاغ سلام‌های گرم رهبر معظم انقلاب اسلامی به وی و با بیان اینکه تعمیق و تحکیم روابط با روسیه مورد تأکید جدی ایشان است، اظهار داشت: ارتباطات ایران و روسیه در ابعاد دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی روز به روز در حال تقویت و همکاری‌های اقتصادی و تجاری دو طرف به خوبی در حال گسترش است.
رئیس‌جمهور با اشاره به اینکه امروز توافقنامه جامع راهبردی ایران و روسیه که سال‌ها روی آن کار کارشناسی صورت گرفته امضا خواهد شد، افزود: بر پایه این توافق دو کشور می‌توانند در تمام زمینه‌های اقتصادی، فرهنگی، تجاری و امنیتی ارتباطات خود را تقویت کنند و ارتقا بخشند. پزشکیان با بیان اینکه تلاش کرده‌ایم موانع موجود بر سر راه اجرای کامل و سریع‌تر همه توافقات قبلی با روسیه را رفع کنیم، تصریح کرد: مصمم هستیم همه این توافقات را به شکل کامل اجرا کنیم. راهکار‌های این موضوع در نشست‌ها و مذاکرات کارشناسان و مسئولان دو کشور مطرح و نهایی شده و جمع‌بندی‌های حاصل شده در دیدار‌های امروز نهایی خواهند شد.
رئیس‌جمهور با مطلوب توصیف کردن روند اجرای توافق دو کشور برای احداث نیروگاه هسته‌ای جدید ایران گفت: توافقات جدید در این باره نیز امروز امضا شده و وارد فاز عملیاتی خواهد شد. ما سعی کرده‌ایم همه موانع موجود بر سر راه گسترش روابط را برطرف کنیم. پزشکیان روابط با روسیه را برای جمهوری اسلامی ایران حساس و راهبردی توصیف و با بیان اینکه بر موضع گسترش این روابط محکم ایستاده‌ایم، خاطرنشان کرد: این نگاه و توصیه رهبر معظم انقلاب اسلامی و باور و اعتقاد ماست که مسائل منطقه باید با مدیریت کشورهای منطقه حل و فصل شود و نیازی به این نیست که دیگران از آن سوی دنیا به اینجا بیایند و بخواهند منطقه را برهم بزنند و سیاست‌های خودشان را اعمال کنند. قطعاً توسعه روابط ما نقشه‌های آنها را نقش بر آب خواهد کرد.
پوتین:معاهده جامع، توسعه روابط را سرعت می‌بخشد
ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه نیز در این دیدار ضمن ابراز خرسندی از میزبانی دکتر پزشکیان و هیئت همراه گفت: سفر جنابعالی به روسیه اهمیت ویژه‌ای دارد، چراکه نه تنها تمامی مسائل مربوط به همکاری‌های دوجانبه را بررسی خواهیم کرد بلکه معاهده جامع همکاری‌های راهبردی دو کشور را به امضا خواهیم رساند.
رئیس‌جمهور روسیه ضمن تشریح ابعاد این معاهده راهبردی و نقش آن در توسعه همکاری‌های میان دو کشور به ویژه در حوزه تجاری و اقتصادی، افزود: روند توسعه روابط دو کشور در حال حاضر سرعت قابل قبولی دارد و ما توانسته‌ایم طی ۱۰ ماه گذشته بیش از ۱۵ درصد بر حجم مبادلات تجاری دو کشور بیفزاییم و مطمئن هستیم این معاهده به سرعت بخشیدن توسعه روابط در تمامی ابعاد کمک خواهد کرد. ما بر مبنای این معاهده در پروژه‌های مهم و بزرگ مشترک از جمله در توسعه طرح‌های نیروگاه هسته‌ای و انرژی همکاری خواهیم کرد، همکاری‌ها در گردشگری و توریسم ۲۱ درصد افزایش پیدا خواهد کرد، همکاری در بخش حمل و نقل و توسعه مسیر‌های مواصلاتی توسعه می‌یابد و در بخش بشردوستانه نیز پیشرفت خواهیم داشت.
رئیس‌جمهور روسیه همچنین به توسعه همکاری‌های فرهنگی و همچنین هماهنگی‌های بیشتر منطقه‌ای و بین‌المللی بر پایه این معاهده راهبردی میان دو کشور تأکید کرد و گفت: از حضور جنابعالی در روسیه خوشحالیم و آرزوی بهترین‌ها را برای رهبر معظم جمهوری اسلامی ایران داریم.
توافقنامه راهبردی با امضای پوتین و پزشکیان
پس از نشست هیئت‌های عالی‌رتبه دو کشور، توافقنامه جامع راهبردی ایران و روسیه به امضای رئیسان جمهوری اسلامی ایران و جمهوری فدراتیو روسیه رسید. دکتر پزشکیان و ولادیمیر پوتین در مراسمی در کاخ کرملین، توافقنامه جامع راهبردی بین دو کشور را امضا کردند. با امضای این معاهده دو کشور روابط خود را به شکل ویژه در زمینه‌های اقتصادی، علمی، فناوری، فرهنگی و گردشگری گسترش خواهند داد.
رئیس‌جمهور کشورمان پس از امضای توافقنامه جامع راهبردی ایران و روسیه، در نشست مطبوعاتی مشترک با همتای روس خود، ضمن قدردانی از میزبانی شایسته دولت و ملت بزرگ روسیه اظهار امیدواری کرد که پیوند‌های دوستی میان دو کشور همچنان در جهت تأمین منافع دو ملت ادامه یابد و شاهد فصل جدیدی از همکاری‌های راهبردی میان دو کشور باشیم.
ترسیم افق‌های روشن با توافقنامه جامع ایران و روسیه
پزشکیان، فدراسیون روسیه را کشوری مهم در جهان و برخوردار از جایگاهی ممتاز در چارچوب سیاست همسایگی جمهوری اسلامی ایران عنوان کرد و افزود: در سال‌های اخیر شاهد رشد قابل توجه مناسبات و تبادلات هیئت‌ها در سطوح عالی بوده و این روند با حسن اعتماد موجود در میان طرفین همچنان جریان دارد. وی با اشاره به اینکه در مذاکرات چگونگی توسعه و گسترش همکاری‌های اقتصادی و تجاری دو کشور مورد رایزنی قرار گرفت، تصریح کرد: موانع موجود بر سر راه اجرای توافقات و همچنین راه‌حل‌ها بررسی شد و این گفت‌و‌گو‌ها شامل طیف وسیعی از موضوعات بود. در وهله نخست مروری بر همکاری دوجانبه صورت گرفت و پس از آن گفت‌و‌گو‌های مثبتی در زمینه همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی داشتیم.
رئیس‌جمهور همچنین با اشاره به امضای سند جامع همکاری‌های دو کشور گفت: این توافق، فصل جدیدی در روابط میان ایران و روسیه در همه زمینه‌ها به‌ویژه در زمینه همکاری‌های اقتصادی خواهد گشود. اطمینان دارم این سند که براساس منافع مشترک دو کشور تنظیم شده می‌تواند مسیر توسعه همکاری‌های ایران و روسیه را هموار و افق‌های روشنی را برای طرفین ترسیم کند. پزشکیان با تأکید بر اینکه هر دو کشور مصمم به رفع سریع موانع توسعه مناسبات اقتصادی و تجاری از جمله در موضوعات تعرفه‌های گمرکی، بانکی، تبادل کالا و ارز‌های ملی، ضمانت‌نامه‌های سرمایه‌گذاری، تسهیل تردد تجار و موضوع روادید هستند، خاطرنشان کرد: در این نشست همچنین بر افزایش سطح مبادلات تجاری با توجه به توانمندی‌ها و ظرفیت‌های موجود دو کشور و همچنین عضویت ایران در اتحادیه اقتصادی اوراسیا تأکید شد. رئیس‌جمهور کشورمان اضافه کرد: ما معتقدیم کشورهای منطقه قادرند صلح، امنیت، رشد و توسعه را خودشان اجرا کنند و با یکجانبه‌گرایی مخالفیم. وی تصریح کرد: قادریم در منطقه چندجانبه‌گرایی که شکل گرفته و ساختاری که امضا شد باعث شود رشد را در منطقه با قدرت ادامه دهیم. پزشکیان به این نکته هم اشاره کرد که همکاری با روسیه ما را بی‌نیاز خواهد کرد. آینده خوبی را با منطقه، کشورمان و با روسیه پیش‌بینی می‌کنم.
جنگ راه حل مناسب حل مسائل نیست
رئیس‌جمهور در ادامه افزود: با توجه به شرایط فعلی منطقه، ارتقای سطح همکاری‌های امنیتی در مسائلی نظیر مبارزه با افراط گرایی، تروریسم و خشونت‌های سازمان یافته مورد تأکید قرار گرفت و همچنین در مورد طیف وسیعی از مسائل منطقه‌ای از جمله خاورمیانه و قفقاز، تبادل نظر و بر اهمیت حفظ صلح و ثبات در افغانستان تأکید شد. پزشکیان با بیان اینکه تعمیق مناسبات منطقه‌ای با توجه به عضویت مشترک در ترتیبات مهمی همچون شانگهای و بریکس و استفاده از این ظرفیت‌ها، تأثیر بارزی بر تعمیق همگرایی منطقه‌ای و کسب منافع مشترک برای طرفین دارد، اظهار داشت: بر این اساس حضور فعال در این سازوکار‌ها مورد توافق طرفین قرار گرفت. رئیس‌جمهور با یادآوری اینکه جنگ راه‌حل مناسبی برای حل مسائل نیست و از مذاکره برای دستیابی به صلح میان دو کشور روسیه و اوکراین استقبال می‌کنیم، افزود: اعتقاد راسخ داریم که کشورهای غربی باید به نگرانی‌های امنیتی دیگر کشور‌ها احترام بگذارند و از تحمیل زیاده‌خواهی‌های خود به دیگران پرهیز کنند. پزشکیان با اشاره به اینکه در زمینه تجاوز‌های رژیم اسرائیل به خاک لبنان و سوریه نیز با یکدیگر گفت‌و‌گو کردیم، تصریح کرد: هر دو کشور بر برقراری آتش‌بس دایمی در لبنان و بر پایان یافتن تجاوز‌های این رژیم به خاک سوریه تأکید داریم و امیدواریم آتش‌بس قطعی در غزه برقرار شود و تجاوزات به این سرزمین پایان یابد.
مقابل تحریم‌ها علیه ایران و روسیه می‌ایستیم
رئیس‌جمهور روسیه نیز در این نشست خبری گفت: این همکاری موجب پیشرفت دو کشور خواهد شد. افق‌های زیادی پیش روی دو کشور در زمینه‌های مختلف وجود دارد. همکاری دو کشور در زمینه کشاورزی، تجارت، اقتصاد، نفت، انرژی، حمل و نقل، فرهنگی، گردشگری، علمی و دانشجویی، گسترش خواهد یافت. پوتین افزود: موضع دو کشور در بسیاری از امور نزدیک به هم است، براساس قواعد بین‌المللی رفتار می‌کنیم و در امور داخلی کشور‌ها دخالت نمی‌کنیم، مقابل تحریم‌های غیرقانونی علیه دو کشور می‌ایستیم. روسیه معتقد به حل مسائل سوریه براساس تمامیت ارضی این کشور است. ما از مردم سوریه حمایت می‌کنیم. با رئیس‌جمهور ایران سایر تحولات منطقه از جمله آتش بس در غزه را بررسی کردیم. امیدواریم ثبات در غزه پایدار شود. تحقق صلح و امنیت در قفقاز برای ایران و روسیه اهمیت دارد. از مذاکرات امروز بسیار راضی هستیم.
پوتین در پاسخ به سؤال خبرنگار صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران درباره چشم انداز همکاری ایران و روسیه، گفت: روابط تجاری دو کشور بسیار اهمیت دارد و ما گفت‌و‌گو کردیم که این روابط باید با سایر کشور‌ها متفاوت باشد و تبادل تجاری باید بیشتر باشد. الان سطح روابط تجاری متناسب با ظرفیت دو کشور نیست. علت نشست امروز ما گسترش این روابط است. تأکید دارم که ایران همکاری‌های خود را با اوراسیا توسعه داده و این مسئله مهمی است و گام‌های رو به جلو برخواهیم داشت. وی درباره چگونگی رفع موانع همکاری دو کشور، بیان کرد: بسیاری از مسائل مثل انرژی، لجستیک، نفت و گاز وجود دارد که نیاز به هماهنگی بود. معتقدیم همکاری در زمینه انرژی از جمله هسته‌ای گسترش یابد. از امکان ساخت ایستگاه‌های جدید در بخش هسته‌ای صحبت کردیم. این تأسیسات ایجاد خواهد شد. طرح‌های مختلف دیگری وجود دارد که با گفت‌و‌گو مسائل اداری و اجرایی آن حل خواهد شد.
ایران و روسیه همکاری‌های اطلاعاتی دارند
پوتین درباره همکاری‌های بین‌المللی ایران و روسیه، گفت: ما هماهنگی در سطح بین‌المللی و خاورمیانه داریم. درباره اوضاع قفقاز و مسائل منطقه‌ای گفت‌و‌گو کرده‌ایم. ما همکاری‌های اطلاعاتی داریم. براساس منشور سازمان ملل این همکاری‌ها انجام می‌شود. این روابط تقویت خواهد شد.
رئیس‌جمهور روسیه در پاسخ به پرسشی در خصوص استاندارد‌های دوگانه غرب در قواعد بین‌المللی، گفت: قوانین و منشور سازمان ملل مهم است ولی باید منافع همه کشور‌ها را تأمین کند، نه فقط منافع برخی کشور‌ها را. سازمان ملل شکل گرفت تا منافع جمعی را تأمین کند و همه را راضی کند، نه اینکه فقط منافع برخی کشور‌ها را تأمین کند.
موافقتنامه جامع ایران و روسیه چه می‌گوید
کاظم جلالی، سفیر جمهوری اسلامی ایران در روسیه با تشریح جزئیات مفاد موافقتنامه جامع بلندمدت راهبردی بین ایران و روسیه گفت: این موافقتنامه شامل یک مقدمه و ۴۷ ماده است که همه حوزه‌های مناسبات دوجانبه را در برمی‌گیرد. در نگارش این سند که اساس روابط دو کشور را در برخواهد گرفت، توازن و حفظ استقلال و احترام به تمامیت ارضی کشور‌ها مورد توجه قرار گرفته است. این موافقتنامه همه جوانب حوزه‌های روابط دوجانبه را در برمی‌گیرد، از جمله روابط سیاسی، اینکه در ساختار قدرت، دیدگاه‌هایمان چگونه است و چگونه باید حرکت کنیم. در مجامع بین‌المللی، چگونه باید حرکت داشته باشیم.
تا برسد به حوزه اقتصادی و اینکه همکاری‌های استانی، انجام پروژه‌ها و همکاری‌ها در قالب دو و چند جانبه چگونه باید باشد. با توجه به اینکه ایران و روسیه دارای منابع انرژی هستند، همکاری دو کشور در حوزه‌های تجارت بین‌المللی و انرژی نیز پیش بینی شده است. جلالی با بیان اینکه همکاری در حوزه فناوری به ویژه فناوری‌های نوین، امنیت اطلاعات و سایبری نیز در موافقتنامه جامع ایران و روسیه آمده است، گفت: همکاری در بخش انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای، مسائل دفاعی و نظامی و همکاری در مبارزه با تروریسم، مسائل محیط‌زیست و دریای خزر، مقابله با پولشویی و جرائم سازمان‌یافته، برخی دیگر از مفاد این موافقتنامه را تشکیل می‌دهند.
سفیر ایران در روسیه درباره بند‌های امنیتی و دفاعی موافقتنامه نیز گفت: استقلال، خوداتکایی و امنیت کشور، برای جمهوری اسلامی ایران، مقوله بسیار مهمی است و ما ۴۵ سال است برای آن هزینه پرداخت کرده‌ایم. جلالی در گفت‌و‌گو با خبرگزاری دولتی روسیه تاس هم گفته است: «این توافق به دلیل تأکید ایران بر حفظ استقلال، امنیت ملی کشور، فاقد بند‌های دفاعی است.» جلالی توضیح داد که ایران به دنبال تقویت همکاری‌های اقتصادی و سیاسی و دیگر بخش‌های غیرنظامی با روسیه است و «هیچ تمایلی به پیوستن به هیچ بلوکی ندارد.»
این در حالی است که توافقات پیشین روسیه با کره شمالی و بلاروس شامل تعهدات دفاعی مشترک بوده است. جلالی گفته توافق استراتژیک بدون جنبه دفاعی در جهت تلاش برای حفظ «خودکفایی در امنیت» و تأکید بر همکاری‌های غیرنظامی است.
گزارش از محمد جهاد