«معاهده مشارکت جامع همکاری‌های راهبردی ایران و فدراسیون روسیه» در راستای همکاری منطقه‌ای با تمرکز بر حوزه‌های اقتصادی، سیاسی، امنیتی و نظامی به‌زودی در سفر رئیس‌جمهور ایران به روسیه به امضا خواهد رسید.
مسعود پزشکیان ۲۸ دی ۱۴۰۴ به روسیه سفر می‌کند تا علاوه بر دیدار و رایزنی با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور، و دیگر مقامات عالی روسیه، معاهده مشارکت جامع همکاری‌های راهبردی ایران و فدراسیون روسیه به امضا برسد. با توجه به اهمیت این اقدام از سفر پیش روی پزشکیان به‌عنوان سفری تاریخی یاد می‌شود. با امضای این معاهده که شامل یک مقدمه و ۴۷ ماده در همه حوزه‌های مناسبات دوجانبه است، سطح تعاملات ایران و روسیه ارتقا می‌یابد و زمینه پیشبرد همکاری‌ها تسهیل خواهد شد و در اقتدار و همکاری منطقه‌ای با تمرکز بر حوزه‌های اقتصادی، سیاسی، امنیتی و نظامی مؤثر است.
کرملین: روسیه برای موافقتنامه مشارکت راهبردی با ایران اهمیت زیادی قائل است
سخنگوی کرملین گفت: روسیه برای امضای توافقنامه مشارکت راهبردی جامع با ایران اهمیت زیادی قائل است.
به گزارش ریانووستی، دیمیتری پسکوف به خبرنگاران افزود: امضای این موافقتنامه یک بخش بسیار مهم از سفر آتی آقای پزشکیان رئیس‌جمهوری اسلامی ایران است؛ برای ما، این یک رویداد بسیار مهم است و به آن اهمیت زیادی می‌دهیم.
پیش از این، کرملین (ریاست‌جمهوری روسیه) روز دوشنبه اعلام کرده بود: ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه جمعه ۲۸ دی ماه با مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری اسلامی ایران، که برای سفری رسمی وارد مسکو می‌شود، دیدار و گفت‌وگو خواهد کرد.
در بیانیه کرملین آمده است: انتظار می‌رود دورنمای گسترش بیشتر همکاری‌های دوجانبه ازجمله در زمینه تجارت و سرمایه‌گذاری، حمل‌ونقل و لجستیک و حوزه‌های بشردوستانه و همچنین موضوعات جاری در دستور کار منطقه‌ای و بین‌المللی در مذاکرات پوتین و پزشکیان مورد بحث و بررسی قرار گیرد.
کرملین افزود: در ادامه این مذاکرات، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان موافقتنامه مشارکت راهبردی جامع روسیه و ایران را امضا و در جمع نمایندگان رسانه‌ها سخنانی مطرح خواهند کرد. کاظم جلالی، سفیر جمهوری اسلامی ایران در روسیه، نیز پیشتر گفت: موافقتنامه جامع همکاری‌های دو کشور که شامل یک مقدمه و ۴۷ ماده است، همه حوزه‌های مناسبات دوجانبه را در بر می‌گیرد و در نگارش آن، توازن و حفظ استقلال و احترام به تمامیت ارضی کشور مورد توجه بوده است.
چرا سفر پزشکیان به روسیه مهم است؟
امضای این تفاهمنامه راهبردی که از سال ۹۸ در دولت دوازدهم دنبال شده و با تدوام پیگیری در دولت سیزدهم، در دولت چهاردهم به امضاء خواهد رسید نشانه رویکرد سیاست چندجانبه‌گرا در دولت‌های مختلف جمهوری اسلامی ایران است که به دام یکجانبه‌گرایی نیفتاده و با عقلانیت به ظرفیت‌های منطقه‌ای توجه داشته و دارند.
قانون معاهده اساس روابط متقابل ایران و اصول همکاری بین ایران و روسیه در سال ۱۳۷۹ امضا شد و در سال ۱۳۸۰ (۲۰۰۱) به تصویب مجلس رسید. این موافقتنامه عملا ۲۰ ساله بود و در سال ۲۰۲۱ میلادی، مدت زمان اجرای آن به پایان رسید. در این موافقتنامه، فرایند تمدید خودکار به‌مدت پنج سال پیش‌بینی شده بود، بر این اساس که اگر طرفین قبل از اتمام مهلت پایان اجرای آن نظری نداشتند، خودبه‌خود، تمدید می‌شود و بنابراین، این موافقتنامه تا ۲۰۲۶ تمدید شده است.
اما با توجه به اطلاعات منتشرشده از سوی رسانه‌های روسیه و آنچه سفیر ایران در این کشور تاکنون مطرح کرده‌اند، با تأکید مقامات دو کشور بر ضرورت به‌روزرسانی قرارداد با توجه به اینکه مسائل امروز روابط نسبت به ۲۴ سال پیش خیلی گسترش پیدا کرده است، مقرر شد روند رو به توسعه روابط دو کشور، در چند دهه اخیر، مبنا و ریشه شکل‌گیری توافقنامه راهبردی حاضر باشد.
از جمله ویژگی‌های معاهده مشارکت جامع همکاری‌های راهبردی ایران و فدراسیون روسیه، که بر پایه بیش از ۳۰ محور تنظیم شده، این است که به‌عنوان توافقنامه قراردادی بلندمدت و مبنی بر اصول منشور سازمان ملل متحد، حقوق دوجانبه و توازن تعهدات و احترام به تمامیت ارضی در آن لحاظ شده است.
ابعاد سیاسی(اینکه در ساختار قدرت، دیدگاه‌هایمان چگونه است و چگونه باید حرکت کنیم. در مجامع بین‌المللی چگونه باید حرکت داشته باشیم)، اقتصادی (اینکه همکاری‌های استانی، انجام پروژه‌ها و همکاری‌ها در قالب دو و چندجانبه چگونه باید باشد)، حمل‌ونقل و کریدور ترانزیتی، پولی و بانکی، سرمایه‌گذاری، علمی، نفت و گاز، محیط‌زیستی، کشاورزی و امنیت غذایی در این معاهده مورد اهمیت است.
با توجه به اینکه ایران و روسیه دارای منابع انرژی هستند، همکاری دو کشور در حوزه‌های تجارت بین‌المللی و انرژی نیز پیش‌بینی شده است. همچنین همکاری در حوزه فناوری به‌ویژه فناوری‌های نوین، امنیت اطلاعات و سایبری نیز در موافقتنامه جامع ایران و روسیه آمده است. همکاری در بخش انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای، مسائل دفاعی و نظامی و همکاری در مبارزه با تروریسم، مسائل محیط‌زیست و دریای خزر، مقابله با پولشویی و جرائم سازمان‌یافته، برخی دیگر از مفاد این موافقتنامه را تشکیل می‌دهند.
هر چند که همانند هر توافق دیگری نمی‌توان منتظر منافع سریع و دفعی از امضای این توافقنامه بود اما به‌نظر می‌رسد در میان‌مدت و بلندمدت دستاوردهای قابل توجهی برای کشور به‌دنبال داشته باشد؛ بنابراین براساس اطلاعات مطرح‌شده، انتظار می‌رود معاهده‌ای به امضا برسد که صرفا نیازها و توان جاری را در بر نمی‌گیرد، بلکه براساس آن برای دهه‌های آینده برنامه‌ریزی شده است.
از آن‌جا که استقلال، خوداتکایی و امنیت کشور، برای جمهوری اسلامی ایران، مقوله بسیار مهمی بوده و همواره برای آن هزینه پرداخت کرده است، به‌نظر می‌رسد که «واقع بینی در عرصه تبادلات مبتنی بر منافع ملی و همسایگی» و «همگرایی استراتژیک در برابر نظام تک‌قطبی» می‌تواند از دلایلی باشد که چنین توافقی با کشور روسیه به امضا برسد.