به گزارش گروه علمی ایرنا، هوش مصنوعی این روزها به پرچمدار عرصه فناوری‌ها تبدیل شده است. ابزارهای کاربردی هوش مصنوعی طی چند سال گذشته تکامل یافته و تقریباً در هر بخش، برای خود جایگاهی دست و پا کرده‌اند. ایران نیز با تولید دانش و پژوهش‌های کاربردی در حوزه هوش مصنوعی، توانسته خود را در جمع کشورهای فعال در این عرصه قرار دهد. علاوه بر تولید علم و پژوهش‌های کاربردی در این حوزه، شرکت‌های دانش‌بنیان نیز به تولید محصولات و ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی دست زده‌اند.
هوش مصنوعی با استفاده از فناوری یادگیری، هوش انسان را شبیه‌سازی می‌کند و می‌تواند برای رفع نیازها، انجام کارها و حل مشکلات خاص استفاده شود. هوش مصنوعی ترکیبی از فناوری‌های یادگیری ماشین و یادگیری عمیق است و مدل‌های مختلف آن، به کمک انبوهی از داده‌ها آموزش داده می‌شوند و می‌توانند تصمیمات هوشمندانه بگیرند.
کاربردهای هوش مصنوعی، به طور روزافزون و فزاینده‌ای در حال گسترش است طوری‌که با خودکار کردن وظایف، بهینه‌سازی تصمیم‌گیری و تقویت نوآوری در زمینه‌هایی مانند مراقبت‌های بهداشتی، آموزش و امور مالی، صنایع را متحول می‌کند. در این گزارش برخی از کاربردهای آینده‌محور این فناوری مورد بررسی قرار گرفته است.
تجارت الکترونیک
بر اساس این گزارش از معاونت علمی ریاست‌جمهوری، هوش مصنوعی با بررسی، تحلیل و دریافت تجربه خرید مشتریان، زمینه را برای بهینه سازی عملیات کسب و کار، صنعت تجارت الکترونیک به وجود آورده و این حوزه را متحول کرده است. موتورهای توصیه مبتنی بر هوش مصنوعی رفتار و اولویت‌های مشتری را برای پیشنهاد محصولات تجزیه و تحلیل می‌کنند.
این ابزار، منجر به افزایش فروش و رضایت مشتری می‌شود. علاوه بر این، ربات‌های گفت‌وگوی مبتنی بر هوش مصنوعی، پشتیبانی فوری مشتری را ارائه می‌کنند، سوالات را حل می‌کنند و خریداران را در سفر خریدشان راهنمایی می‌کنند.
فروشگاه‌های برخط، از هوش مصنوعی برای توصیه محصولات به کاربران خود بر اساس تاریخچه مرور، خریدهای گذشته و ترجیح آنها استفاده می‌کند. این شخصی‌سازی با نشان دادن اقلامی که به مشتریان تمایل بیش‌تری به خرید دارند، تعامل و فروش را افزایش می‌دهد.
آموزش و یادگیری
کاربرد هوش مصنوعی استفاده از آن در بهبود آموزش است. هوش مصنوعی در آموزش نحوه یادگیری دانش آموزان و نحوه آموزش مربیان را تغییر می‌دهد. پلتفرم‌های یادگیری تطبیقی از هوش مصنوعی برای سفارشی‌سازی محتوای آموزشی بر اساس نقاط قوت و ضعف هر دانش‌آموز استفاده و تجربه یادگیری شخصی‌سازی شده را تضمین می‌کنند. هوش مصنوعی همچنین می‌تواند وظایف اداری را خودکار کند و به مربیان این امکان را می‌دهد که بیشتر بر آموزش و کمتر بر روی کاغذبازی تمرکز کنند.
پلتفرم‌های آموزش آنلاین، از الگوریتم‌های هوش مصنوعی برای ارائه توصیه‌های درسی و ارائه بازخورد شخصی به دانش‌آموزان استفاده می‌کنند و تجربه یادگیری و نتایج آنها را افزایش می‌دهند.
برنامه بعدی هوش مصنوعی یک برنامه رایج است، یعنی هوش مصنوعی در سبک زندگی. هوش مصنوعی در برنامه‌های سبک زندگی مختلف، از دستیارهای شخصی مانند سیری و الکسا گرفته تا دستگاه‌های خانه هوشمند، ادغام شده است. این فناوری‌ها کارهای روزانه را ساده می‌کنند، گزینه‌های سرگرمی را ارائه می‌دهند، برنامه‌ها را مدیریت می‌کنند و حتی لوازم خانگی را کنترل می‌کنند و زندگی را راحت‌تر و کارآمدتر می‌کنند.
ترموستات‌های هوشمند از هوش مصنوعی برای شناسایی تنظیمات دمای مورد نیاز منزل و اماکن بهره می‌برند و به‌طور خودکار تنظیمات را برای آسایش بهینه و صرفه‌جویی در انرژی تنظیم می‌کنند.
ناوبری
هوش مصنوعی سامانه‌های ناوبری را بهبود می‌بخشد و سفرها را ایمن تر و کارآمدتر می‌کند. سازوکارهای پیشرفته داده‌های ترافیکی، شرایط آب و هوایی و الگوهای تاریخی را در زمان واقعی پردازش می‌کنند تا پیشنهادات مسیر دقیق با ترافیک کمتر را ارائه دهند. هوش مصنوعی همچنین به وسایل نقلیه خودران این توانایی را می‌بخشد که از حسگرها و یادگیری ماشین برای حرکت در جاده ها و اجتناب از موانع استفاده می‌کنند.
نرم افزارهای مسیریابی خارجی و داخلی، از هوش مصنوعی برای تجزیه و تحلیل شرایط ترافیکی و ارائه سریع‌ترین مسیرها استفاده می‌کند و به رانندگان کمک می‌کند در زمان صرفه‌جویی کنند و مصرف سوخت را کاهش دهند.
رباتیک
هوش مصنوعی قابلیت‌های ربات‌ها را افزایش می‌دهد و آنها را قادر می‌سازد وظایف پیچیده را دقیق و کارآمد انجام دهند. در صنایعی مانند تولید، ربات‌های مجهز به هوش مصنوعی می‌توانند در کنار انسان‌ها کار کنند و کارهای تکراری یا خطرناک را انجام دهند تا ضمت افزایش بهره‌وری، سلامت نیروی انسانی و ایمنی را افزایش بدهند.
در صنعت خودروسازی، با استفاده از ربات‌های مبتنی بر هوش مصنوعی، مونتاژ قطعات، رنگ‌آمیزی و کنترل کیفیت استفاده با سرعت و دقت قابل توجهی انجام می‌شود و استفاده از این ابزارهای فناورانه، خروجی با کیفیت بالا را تضمین می‌کند.
پردازش زبان طبیعی
پردازش زبان طبیعی یک حوزه هوش مصنوعی است که بر تعامل بین رایانه و انسان از طریق زبان طبیعی تمرکز دارد. این فناوری، زمینه‌ای فراهم می‌کند تا ماشین‌ها، زبان انسانی را درک، تفسیر و تولید کنند و برنامه‌هایی مانند ترجمه، تجزیه و تحلیل احساسات و دستیارهای فعال‌شده با صدا را تسهیل کنند.
بسیاری ابزارهای تحلیل، ویرایش و تولید متن، گفتار و داده‌های تصویری، برای شناخت خطاهای نگارشی، بهبود سبک و پیشنهادات وضوح استفاده می‌کند و به کاربران کمک می‌کند کیفیت محتواهای خود را افزایش دهند.
بینایی کامپیوتری شامل استفاده از هوش مصنوعی برای تفسیر و پردازش اطلاعات بصری از دنیای اطراف ما مورد استفاده قرار می‌گیرد. این قابلیت مبتنی بر هوش مصنوعی، دستگاه ها را قادر می‌سازد اشیاء، افراد و فعالیت‌ها را در تصاویر و فیلم‌ها تشخیص دهند که منجر به امنیت، مراقبت‌های بهداشتی و برنامه های کاربردی خودروهای خودران می‌شود.
خودروهای خودران از بینایی کامپیوتری برای شناسایی و پاسخ به موانع، علائم راهنمایی و رانندگی و عابران پیاده استفاده می‌کنند و یک رانندگی و ناوبری را تضمین می‌کنند.
تشخیص چهره
فناوری تشخیص چهره از هوش مصنوعی برای شناسایی و تأیید افراد بر اساس ویژگی های صورت استفاده می‌کند. این فناوری به طور گسترده ای در سیستم های امنیتی، کنترل دسترسی و احراز هویت دستگاه‌های شخصی استفاده می‌شود و راهی راحت و امن برای تأیید هویت ارائه می‌دهد.
فناوری شناسایی چهره، در تلفن‌های همراه برای باز کردن قفل و یا دریافت مجوز پرداخت استفاده مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روزها همچنین برای احراز هویت در انواع ثبت نام‌ها به عنوان یک ابزار تشخیص هویت ایمن و کاربرپسند مورد استفاده قرار می‌گیرد.
هوش مصنوعی در منابع انسانی با خودکارسازی فرآیندهای زمان‌بر مانند غربالگری رزومه، زمان‌بندی مصاحبه و انجام ارزیابی‌های اولیه، کارها را ساده‌تر می‌کند. ابزارهای هوش مصنوعی می‌توانند شرح شغلی را تجزیه و تحلیل کرده و آنها را با متقاضیان مناسب مطابقت بدهند، تا بهترین گزینه مناسب را پیدا کنند.
امروزه سامانه‌های استخدام نیروی انسانی، شرکت‌های بزرگ و کارفرمایان، از پلتفرم‌های مبتنی بر هوش مصنوعی برای تجزیه و تحلیل رزومه و شناسایی مناسب‌ترین گزینه‌ها استفاده می‌کنند، کاری که به طور قابل توجهی زمان و دشواری‌های فرآیندی همچون استخدام را کاهش می‌دهند.
بهداشت و سلامت
یکی از کاربردهای حیاتی هوش مصنوعی، ادغام آن با حوزه مراقبت های بهداشتی و پزشکی است. هوش مصنوعی با بهبود تشخیص، شخصی‌سازی برنامه‌های درمانی و بهینه‌سازی مراقبت از بیمار، مراقبت‌های بهداشتی را متحول می‌کند. الگوریتم‌های هوش مصنوعی می‌توانند تصاویر پزشکی را تجزیه و تحلیل کنند، شیوع بیماری‌ها را پیش‌بینی کنند و به کشف دارو کمک کنند و کیفیت کلی خدمات مراقبت‌های بهداشتی را افزایش دهند.
شرکت‌های دانش‌بنیان حوزه سلامت، از هوش مصنوعی برای تجزیه و تحلیل حجم وسیعی از داده های پزشکی، کمک به پزشکان در تشخیص بیماری‌ها و توصیه برنامه‌های درمانی شخصی استفاده می‌کند.
برنامه های کاربردی هوش مصنوعی به بهینه‌سازی شیوه های کشاورزی، افزایش بازده محصول و تضمین استفاده پایدار از منابع کمک می‌کند. پهپادها و حسگرهای مجهز به هوش مصنوعی می‌توانند سلامت محصول، شرایط خاک و الگوهای آب و هوا را کنترل کنند و بینش‌های ارزشمندی را در اختیار کشاورزان قرار دهند.
پلتفرم‌های دیجیتال کشاورزی دقیق از هوش مصنوعی برای تجزیه و تحلیل داده‌های حسگرها و پهپادها استفاده می‌کنند و به کشاورزان کمک می‌کنند تا تصمیمات آگاهانه آبیاری، کوددهی و کنترل آفات را بگیرند.
یکی دیگر از برنامه های قابل توجه هوش مصنوعی بازی است. هوش مصنوعی به طور قابل توجهی بر صنعت بازی تأثیر می‌گذارد و تجربیات واقعی تر و جذاب تری ایجاد می‌کند. الگوریتم‌های هوش مصنوعی می‌توانند رفتار هوشمندانه‌ای را در شخصیت‌های غیربازیکن ایجاد کنند، با اقدامات بازیکن سازگار شوند و محیط‌های بازی را بهبود بخشند.
کاراکترهای بازی‌های رایانه‌ای مبتنی بر هوش مصنوعی، رفتارهای واقع‌بینانه از خود نشان می‌دهند که روند بازی را برای بازیکنان فراگیرتر و چالش‌برانگیزتر می‌کند.
هوش مصنوعی صنعت سرگرمی را با شخصی‌سازی توصیه‌های محتوا، ایجاد جلوه‌های بصری واقع‌گرایانه و افزایش تعامل مخاطبان متحول می‌کند. هوش مصنوعی می‌تواند ترجیحات بیننده را تجزیه و تحلیل کند، محتوا تولید کند و تجربیات تعاملی ایجاد کند.
نرم افزارهای پخش پادکست و محتواهای صوتی و تصویری، از هوش مصنوعی برای توصیه موسیقی بر اساس تاریخچه گوش دادن به کاربر استفاده می‌کند و لیست های پخش شخصی سازی شده ای ایجاد می‌کند که کاربران را درگیر می‌کند و به آنها امکان می‌دهد هنرمندان جدید را کشف کنند.
خودرو
هوش مصنوعی در خط مقدم صنعت خودرو قرار دارد و پیشرفت‌هایی را در رانندگی خودران، تعمیر و نگهداری پیش‌بینی‌کننده و دستیارهای شخصی در خودرو تقویت می‌کند. سیستم‌های هوش مصنوعی می‌توانند داده‌های حسگرها و دوربین‌ها را برای حرکت در جاده‌ها، جلوگیری از برخورد، و به‌روزرسانی‌های ترافیکی در زمان واقعی پردازش کنند.
شرکت‌های پیشران صنعت خودروسازی و تولید خودروهای الکتریکی، از فناوری هوش مصنوعی برای فعال کردن رانندگی نیمه خودکار، کمک به کارهایی مانند حفظ خطوط، حفظ سرعت و پارکینگ خودکار استفاده می‌کند.
هوش مصنوعی، پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی را با شخصی‌سازی فیدهای محتوا، شناسایی اخبار جعلی و بهبود تعامل کاربران افزایش می‌دهد. الگوریتم های هوش مصنوعی رفتار کاربر را برای توصیه پست ها، تبلیغات و ارتباطات مرتبط تجزیه و تحلیل می‌کنند.
اغلب شبکه‌های اجتماعی، از هوش مصنوعی برای متناسب کردن محتواهای نمایش داده شده و شخصی‌سازی شده به کاربر استفاده می‌کند و محتوایی را به کاربران نشان می‌دهد که با علایق و الگوهای تعامل آنها مطابقت دارد.
هوش مصنوعی در بازاریابی به کسب و کارها کمک می‌کند تا رفتار مشتری را دریابند، کمپین‌ها را بهینه کنند و تجربیات شخصی را ارائه دهند. ابزارهای هوش مصنوعی می‌توانند داده‌ها را برای شناسایی گرایش‌ها، تقسیم‌بندی مخاطبان و خودکارسازی ارسال محتوا تجزیه و تحلیل کنند.
پلتفرم های بازاریابی دیجیتال، از هوش مصنوعی برای تجزیه و تحلیل تعاملات مشتری و بهینه سازی کمپین های ایمیل برای تعامل و نرخ تبدیل بهتر استفاده می‌کنند.
ربات‌های گفت‌وگو
چت ربات‌های مجهز به هوش مصنوعی، می‌توانند پشتیبانی فوری مشتری، پاسخگویی به سوالات و کمک به انجام وظایف شبانه روزی را ارائه می‌کنند. این ربات‌های گفت‌وگو می‌توانند خدمات مختلفی را از پاسخگویی به سوالات متداول مشتریان تا مسائل پیچیده خدمات مشتری را ارائه دهند.
بسیاری از وب‌سایت‌های تجارت الکترونیک از ربات‌های چت برای کمک به مشتریان در تجربه خرید، پاسخ دادن به سؤالات مربوط به محصولات، سفارش‌ها و بازگشت استفاده می‌کنند.
هوش مصنوعی در صنعت بانکداری و مالی به بهبود مدیریت ریسک، کشف تقلب و راهبردهای سرمایه‌گذاری کمک کرده است. الگوریتم‌های هوش مصنوعی می‌توانند داده‌های مالی را برای شناسایی الگوها و پیش‌بینی تجزیه و تحلیل کنند و به کسب‌وکارها و افراد در تصمیم‌گیری آگاهانه کمک کنند.
نجوم
یکی دیگر از کاربردهای هوش مصنوعی، حوزه نجوم و اخترشناسی است. هوش مصنوعی به اخترشناسان در تجزیه و تحلیل حجم وسیعی از داده ها، شناسایی اجرام آسمانی و کشف پدیده های جدید کمک می‌کند. الگوریتم های هوش مصنوعی می‌توانند داده های تلسکوپ ها و ماهواره ها را پردازش کنند و تشخیص و طبقه بندی اجرام نجومی را خودکار کنند.
هوش مصنوعی می‌تواند به تجزیه و تحلیل داده‌های تلسکوپ‌های فضایی، کمک کند و با شناسایی تغییرات ظریف در روشنایی ستاره ها زمینه را برای کشف سیارات فراخورشیدی فراهم بیاورد.
فناوری هوش مصنوعی با شناسایی و پاسخگویی به تهدیدهای سایبری در زمان مناسب، امنیت داده‌ها را افزایش می‌دهد. سیستم‌های هوش مصنوعی می‌توانند ترافیک شبکه را کنترل کنند، فعالیت‌های مشکوک را شناسایی کنند و به‌طور خودکار خطرات را کاهش دهند.
پلتفرم‌های امنیت سایبری مبتنی بر هوش مصنوعی، از یادگیری ماشینی برای شناسایی و پاسخ به تهدیدات سایبری بالقوه استفاده می‌کنند و از سازمان‌ها در برابر نقض داده‌ها و حملات محافظت می‌کنند.
هوش مصنوعی، توانسته است فرآیند سفر و حمل و نقل را با بهبود برنامه‌ریزی مسیر، مدیریت جریان ترافیک و بهبود تجربه مسافران، تحول ببخشد. سیستم‌های مجهز به هوش مصنوعی می‌توانند داده‌ها را برای پیش‌بینی تاخیرها، بهینه‌سازی زمان‌بندی‌ها و ارائه به‌روزرسانی‌های بی‌درنگ به مسافران تجزیه و تحلیل کنند.
خطوط هوایی از هوش مصنوعی برای پیش‌بینی تاخیرهای پرواز بر اساس عوامل مختلف مانند شرایط آب و هوایی و ترافیک هوایی، استفاده می‌کنند و به آنها اجازه می‌دهد ضمن مدیریت دقیق برنامه‌ها، تازه‌ترین تغییرات را به طور فعالانه به مسافران اطلاع دهند.
هوش مصنوعی مولد
جدیدترین و محبوب ترین اپلیکیشن هوش مصنوعی امروزی هوش مصنوعی مولد است. هوش مصنوعی مولد از مدل‌های یادگیری ماشین برای ایجاد محتوای جدید، از متن و تصویر گرفته تا موسیقی و ویدیو استفاده می‌کند. این مدل‌ها می‌توانند خروجی‌های واقعی و خلاقانه تولید کنند و زمینه‌های مختلفی مانند هنر، سرگرمی و طراحی را تقویت کنند.
دستیارهای مبتنی هوش مصنوعی، می‌توانند متنی شبیه انسان تولید کند و برنامه هایی مانند ایجاد محتوای خودکار، ربات‌های چت و دستیارهای مجازی را به مخاطب ارائه کند.
هوش مصنوعی مولد، هوش مصنوعی را با ایجاد محتوای اصلی، مانند متن، تصاویر و کد، بر اساس درخواست‌های کاربر، ارتقا می‌دهد. برخلاف هوش مصنوعی سنتی، بر خلاقیت و تعاملات انسان‌مانند تمرکز می‌کند و فرصت‌های جدیدی را در زمینه‌هایی مانند هنر، خدمات مشتری و توسعه نرم‌افزار باز می‌کند و نحوه کار و نوآوری ما را دوباره تعریف می‌کند.
یادگیری ماشین، زیرمجموعه‌ای از هوش مصنوعی، شامل الگوریتم‌های آموزشی برای یادگیری از داده‌ها و پیش‌بینی یا تصمیم‌گیری بدون برنامه‌نویسی صریح است. این ابزار فناورانه، در صنایع مختلف، از مراقبت های بهداشتی و مالی گرفته تا بازاریابی و فناوری، کاربرد دارد.
پلتفرم‌های پخش آنلاین فیلم و سریال، از یادگیری ماشین برای تجزیه و تحلیل عادات تماشا استفاده می‌کند و نمایش‌ها و فیلم‌های متناسب با اولویت‌های هر کاربر را توصیه می‌کند و تجربه پخش جریانی را بهبود می‌بخشد.
گام معاونت علمی در مسیر توسعه هوش مصنوعی
معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری با توجه به تأکیدات اسناد بالادستی و توجه جدی دولت به نقش معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری، به‌عنوان نهاد حمایتی در کشور، مکلف به توسعه این فناوری در کشور شده است و در این راستا، برنامه‌های مختلفی برای توسعه فناوری‌های نوین و به‌ویژه هوش مصنوعی در نظر گرفته است.
توسعه زیرساخت‌های لازم برای ارتقای کاربردها و توسعه محصولات و ابزارهای هوش مصنوعی، یکی از اقداماتی است که معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری بر آن اهتمام دارد. این نهاد از طریق حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاق، ارائه تسهیلات مالی، مشاوره، و شبکه‌سازی، استفاده از ظرفیت دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی به توسعه این فناوری کمک می‌کند.
معاونت علمی با همکاری صندوق نوآوری و شکوفایی، حمایت‌های مالی و سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر را به شرکت‌های دانش‌بنیان اختصاص می‌دهد.
همچنین با تکیه به قانون جهش تولید برای تأمین منابع مالی برای تحقیق و توسعه، این نهاد به شرکت‌ها کمک می‌کند تا برای طرح‌های تحقیق و توسعه و رسوخ نوآوری‌های بیشتر در زمینه‌های مختلف، از حمایت‌های اعتبار مالیاتی شوند.
معاونت علمی به تسهیل ارتباطات میان شرکت‌ها، مراکز تحقیقاتی و شرکت‌های دانش‌بنیان در ابعاد بین‌المللی می‌پردازد و با ایجاد بستر بازارهای خارجی، زمینه را برای تجاری‌سازی محصولات دانش‌بنیان از جمله حوزه هوش مصنوعی و صادرات آنها فراهم می‌کند.