به گزارش خبرگزاری ایمنا، توسعه پایدار و حفظ محیط‌زیست از جمله مهم‌ترین موضوعاتی است که در دهه‌های گذشته توجه بسیاری از متخصصان، کارآفرینان و سیاست‌گذاران را به خود جلب کرده است. در این میان، تولید مواد زیستی به‌ویژه پلیمرهای زیستی، جایگاهی ویژه در کاهش آلودگی‌های محیطی پیدا کرده است، این حوزه جذاب و چالش‌برانگیز در سال‌های جدید با پیشرفت‌های علمی و فناوری‌های نوین، بستری مناسب برای نوآوری و کارآفرینی فراهم کرده است، یکی از افراد برجسته‌ای که در این مسیر توانسته است تأثیر چشمگیری بگذارد، محسن کزازی است.
محسن کزازی، کارآفرین و بنیان‌گذار یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان پیشرو در حوزه تولید پلیمرهای زیستی، با بیش از ده سال فعالیت حرفه‌ای در این زمینه، توانسته است نقش مهمی در تحول این صنعت ایفا کند، او دانش‌آموخته رشته مهندسی شیمی از دانشگاه معتبر کشور است و در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری، به‌طور تخصصی روی توسعه مواد زیست‌سازگار و زیست‌تجزیه‌پذیر متمرکز بوده است.
محسن کزازی از همان سال‌های ابتدایی تحصیل، علاقه شدیدی به مسائل زیست‌محیطی داشت و پروژه‌های دانشگاهی خود را به تحقیق درباره کاهش آلودگی‌های ناشی از مصرف پلاستیک اختصاص داد. در پایان‌نامه کارشناسی ارشد خود، او موفق شد ترکیب جدیدی از پلیمرهای زیستی را ارائه دهد که علاوه‌بر کاهش اثرات زیست‌محیطی، از نظر اقتصادی نیز رقابتی باشد. این دستاورد علمی، نه‌تنها تحسین اساتید دانشگاه را برانگیخت، بلکه مسیر حرفه‌ای او را برای ورود به صنعت زیست‌پلیمرها هموار کرد.
پس از پایان تحصیلات، محسن کزازی با هدف توسعه محصولات کاربردی در حوزه زیست‌پلیمرها، شرکتی دانش‌بنیان تأسیس کرد، او با بهره‌گیری از تیمی متشکل از پژوهشگران و متخصصان حوزه شیمی و مهندسی مواد، فعالیت خود را آغاز کرد، نخستین پروژه این شرکت، تولید کیسه‌های زیستی بود که در صنایع بسته‌بندی مواد غذایی مورد استفاده قرار می‌گرفت، این محصول به‌دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود، همچون زیست‌تجزیه‌پذیری و مقاومت در برابر رطوبت، توانست به‌سرعت جایگاه خود را در بازار پیدا کند.
یکی از جنبه‌های قابل‌توجه در کارنامه محسن کزازی، استفاده خلاقانه از فناوری‌های نوین همچون هوش مصنوعی، نانوفناوری و شبیه‌سازی‌های کامپیوتری در فرایند طراحی و تولید محصولات زیستی است، او معتقد است که بدون بهره‌گیری از این فناوری‌ها، رسیدن به سطح مطلوبی از کارایی و کاهش هزینه‌ها غیرممکن است.
تیم محسن کزازی از الگوریتم‌های هوش مصنوعی برای پیش‌بینی رفتار مواد زیستی در شرایط مختلف استفاده کرد، این فناوری به آن‌ها کمک کرد تا پیش از ورود به مرحله تولید انبوه، ترکیبات مختلف مواد را آزمایش کرده و بهترین گزینه را انتخاب کنند.
محسن کزازی معتقد است که وظیفه هر کارآفرین، نه‌تنها توسعه کسب‌وکار خود، بلکه ایجاد ارزش برای جامعه است، او معتقد است، ما به‌عنوان کارآفرینان، مسئولیت بزرگی در قبال جامعه و محیط‌زیست داریم. هر محصولی که تولید می‌کنیم، باید تأثیری مثبت بر زندگی مردم و آینده سیاره ما داشته باشد.
با توجه به رشد روزافزون تقاضا برای محصولات زیستی و قوانین سختگیرانه‌تر زیست‌محیطی در سطح جهانی، محسن کزازی آینده روشنی برای این صنعت پیش‌بینی می‌کند. او برنامه‌هایی برای توسعه محصولات جدید، از جمله قطعات زیستی برای صنایع پزشکی و خودروسازی دارد و امیدوار است که بتواند نقش مؤثری در گسترش فناوری‌های زیستی ایفا کند، در همین راستا با او به گفت‌وگو نشستیم تا بیشتر از تجربیاتش بدانیم و روند رسیدن به اهداف مختلف را بررسی کنیم.
ایمنا: فرایند ایده‌پردازی در حوزه پلیمرهای زیستی چگونه آغاز می‌شود؟
کزازی: فرایند ایده‌پردازی با شناسایی نیازهای بازار و چالش‌های موجود شروع می‌شود، ما در ابتدا به مشکلات زیست‌محیطی ناشی از مصرف پلاستیک‌های غیرقابل تجزیه توجه کردیم، این آلودگی‌ها به‌ویژه در صنایع بسته‌بندی و کشاورزی بسیار محسوس بود، در مرحله نخست، بررسی کردیم که چگونه می‌توان با استفاده از منابع طبیعی همچون جلبک‌ها، نشاسته یا ضایعات کشاورزی، جایگزین مناسبی برای پلاستیک‌های متداول تولید کرد. این مرحله شامل تحقیقات اولیه، مطالعات بازار، و تحلیل دقیق تقاضا و رفتار مصرف‌کنندگان است.
به عنوان مثال، ما متوجه شدیم که بازار بسته‌بندی مواد غذایی به محصولات سازگار با محیط‌زیست نیاز دارد، اما این محصولات باید علاوه‌بر زیست‌پذیری، از نظر مقاومت و استحکام نیز عملکرد مطلوبی داشته باشند، این نکته موجب شد که ایده تولید کیسه‌های زیستی با فرمولاسیون جدید شکل بگیرد.
ایمنا: پس از شکل‌گیری ایده، گام بعدی چیست؟
کزازی: پس از شکل‌گیری ایده، باید به سراغ مطالعات امکان‌سنجی برویم. این مطالعات شامل تحلیل اقتصادی و بررسی قابلیت فنی است، ما در این مرحله، ترکیب مواد اولیه و روش‌های تولید را بررسی کردیم، سپس مرحله توسعه مفهومی آغاز شد که شامل طراحی فرایندهای شیمیایی و مهندسی و انتخاب مواد اولیه مناسب بود.
در این مرحله، شبیه‌سازی‌های کامپیوتری به ما کمک کردند تا رفتار مواد را پیش‌بینی کنیم، به‌عنوان نمونه زمانی که در حال توسعه فیلم‌های زیستی مقاوم به رطوبت بودیم، توانستیم با شبیه‌سازی تغییرات در ترکیب مواد، به فرمولاسیونی دست پیدا کنیم که هم قابل بازیافت باشد و هم ماندگاری بالایی داشته باشد.
ایمنا: نقش آزمایش‌های پایلوت در این فرایند چیست؟
کزازی: آزمایش‌های پایلوت یا نیمه‌صنعتی نقشی کلیدی در تأیید ایده‌ها و شبیه‌سازی‌های تئوریک دارند، این مرحله به ما کمک می‌کند تا پیش از ورود به تولید انبوه، مشکلات احتمالی را شناسایی کنیم، به‌عنوان نمونه، در تولید کیسه‌های زیستی، چالش‌هایی همچون چسبندگی مواد اولیه و پایداری در شرایط دمایی مختلف وجود داشت که توانستیم در مرحله پایلوت آن‌ها را برطرف کنیم.
این مرحله به ما امکان داد تا پارامترهای عملیاتی همچون دما، فشار و زمان فرایند را تنظیم کنیم و مطمئن شویم که محصول نهایی با استانداردهای مورد نظر مطابقت دارد.
ایمنا: چگونه از مرحله پایلوت به تولید انبوه می‌رسید؟
کزازی: پس از موفقیت در آزمایش‌های پایلوت، مرحله طراحی واحد تولیدی آغاز می‌شود، در این مرحله، خطوط تولید طراحی و تجهیزات مورد نیاز انتخاب می‌شوند، یکی از نکات مهم در این مرحله، مدیریت زنجیره تأمین است، برای تأمین مواد اولیه طبیعی، ما با چندین شرکت داخلی و خارجی قرارداد بستیم.
سپس فرایند تولید در مقیاس صنعتی آغاز شد، در این مرحله، آزمایش‌های کنترل کیفیت به‌طور مداوم انجام می‌شوند تا مطمئن شویم که محصول نهایی با همان کیفیتی که در مرحله پایلوت بود، به بازار عرضه می‌شود.
ایمنا: چالش‌های اصلی در این مسیر چه بوده است؟
کزازی: چالش‌های متعددی وجود داشت. از تأمین مواد اولیه گرفته تا نوسانات بازار و فرهنگ‌سازی در میان مصرف‌کنندگان، یکی از چالش‌های ما این بود که مصرف‌کنندگان به کیفیت و دوام پلاستیک‌های متداول عادت کرده بودند و برای پذیرش محصولات زیستی به زمان نیاز داشتند.
چالش دیگر، مدیریت ضایعات تولیدی بود، به‌عنوان نمونه در فرایند تولید فیلم‌های زیستی، مقدار زیادی مواد زائد ایجاد می‌شد که با استفاده از فناوری‌های بازیافت، آن‌ها را به مواد اولیه بازگرداندیم.
ایمنا: نقش فناوری‌های نوین همچون هوش مصنوعی در این فرایند چیست؟
کزازی: هوش مصنوعی و یادگیری ماشین در بهینه‌سازی فرایندها و کاهش هزینه‌ها تأثیر قابل‌توجهی دارند. برای مثال، ما از الگوریتم‌های یادگیری ماشین برای پیش‌بینی رفتار مواد در شرایط مختلف استفاده کردیم. این فناوری به ما کمک کرد که فرمولاسیون‌های جدیدی برای کاهش مصرف انرژی و افزایش بازدهی توسعه دهیم.
یکی از کاربردهای مهم هوش مصنوعی در پروژه ما، تحلیل داده‌های به‌دست‌آمده از آزمایش‌های پایلوت بود، این تحلیل‌ها به ما کمک کردند تا بهینه‌ترین شرایط عملیاتی را شناسایی کنیم و از بروز مشکلات در مقیاس صنعتی جلوگیری کنیم.
ایمنا: می‌توانید مثالی از موفقیت محصولات خود ارائه دهید؟
کزازی: یکی از محصولات موفق ما کیسه‌های زیستی است که در حال حاضر در بسته‌بندی مواد غذایی استفاده می‌شوند. این کیسه‌ها نه‌تنها زیست‌تجزیه‌پذیر هستند، بلکه مقاومت بالایی در برابر رطوبت دارند، این محصول در چندین فروشگاه زنجیره‌ای مورد استفاده قرار گرفته و بازخوردهای بسیار مثبتی دریافت کرده است.
ایمنا: آینده این صنعت را چگونه می‌بینید؟
کزازی: آینده این صنعت بسیار روشن است. قوانین سختگیرانه‌تر زیست‌محیطی و افزایش آگاهی عمومی نسبت به پایداری، موجب رشد تقاضا برای محصولات زیستی خواهد شد، ما قصد داریم در آینده نزدیک به حوزه‌های جدیدی مثل تولید قطعات زیستی برای صنایع خودروسازی و پزشکی وارد شویم.
ایمنا: توصیه شما به کارآفرینان علاقه‌مند به این حوزه چیست؟
کزازی: توصیه می‌کنم که در ابتدا تحقیقات کاملی انجام دهند و نیازهای بازار را به‌خوبی بشناسند. همچنین، سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه و استفاده از فناوری‌های نوین همچون هوش مصنوعی و نانوفناوری می‌تواند مسیر موفقیت را هموار کند.