به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، جهان نشر در سال 2024 همچون بسیاری دیگر از حوزه‌ها، دستخوش تحولات بنیادین در عرصه‌های فناوری، اندیشه و زیرساخت‌ها بود؛ به‌طوری که برخی از این تحولات نویدبخش فصل جدیدی در حوزه نشر است و پوست‌اندازی این عرصه را نشان می‌دهد.
1. تیغ دو لبه‌ای به نام "هوش مصنوعی"
از جمله مسائل تاثیرگذار بر حوزه نشر در سال گذشته میلادی، ورود هوش مصنوعی به این وادی است. امری که می‌توان آن را شمشیر دو لبه به شمار آورد؛ از یک‌سو استفاده از فناوری هوش مصنوعی می‌تواند امکان جدیدی برای عرصه نشر و فعالان این بازار باشد، اما در سوی دیگر این ماجرا، ورود بی‌قاعده آن در تألیف و ترجمه کتاب سبب شده تا در ماه‌های گذشته فعالان بازار نشر، مولفان و مترجمان نسبت به تبعات آن هشدار دهند.
برای نمونه، مطالعه‌ای جدید نشان می‌دهد که شعرهای نوشته شده توسط هوش مصنوعی بیشتر از شعرهای نوشته شده توسط انسان مورد توجه مخاطبان قرار می‌گیرند. خوانندگان شعر که تخصصی در این زمینه نداشتند، اغلب شعرهای تولید شده توسط هوش مصنوعی را به عنوان آثار انسانی تشخیص می‌دادند، در حالی که شعرهای واقعی را کمتر به این صورت می‌دیدند.
این مطالعه که توسط پژوهشگران دانشگاه پیتسبورگ انجام شده، به شرکت‌کنندگان شعرهایی از 10 شاعر معروف زبان انگلیسی مانند جفری چاسر، ویلیام شکسپیر، ساموئل باتلر، لرد بایرون، والت ویتمن، امیلی دیکنسون، تی.اس. الیوت، آلن گینزبرگ، سیلویا پلاث و دوروتیا لاسکی و همچنین شعرهایی که در سبک همان شاعران توسط مدل ChatGPT 3.5 تولید شده بود را نشان داد. نتایج این بررسی قابل تأمل بود: 75 درصد از شرکت‌کنندگان نتوانستند شعرهای واقعی را تشخیص دهند. همچنین شرکت‌کنندگان عنوان کرده‌اند که از خواندن شعرهایی که توسط هوش مصنوعی ساخته شده، احساس لذت بیشتری برده‌اند.
فارغ از تأثیرگذاری هوش مصنوعی بر جریان هنر و ادبیات خلاق، گسترش این فناوری در عرصه نشر نگرانی‌ها درباره آینده شغلی برخی از مشاغل عرصه نشر را افزایش داده است. از جمله این موارد، می‌توان به مترجمان اشاره کرد. در حالی که می‌توان با یک کلیک ساده، یک متن بلند را به راحتی ترجمه و منتشر کرد، به نظر می‌رسد کمتر ناشری حاضر باشد در آینده سرمایه خود را برای ترجمه اثری مصرف کند. این موضوع البته هنوز در حوزه ترجمه‌های هنری و ادبی قابل تسری نیست.
2. همدردی با مردم فلسطین
از دیگر رویدادهای مهم حوزه نشر در سال گذشته هم‌صدایی نویسندگانی از کشورهای مختلف در همبستگی و حمایت از مردم فلسطین در مقابل تهاجم‌های وحشیانه رژیم صهیونیستی بود؛ به‌طوری که آن را بزرگترین تحریم فرهنگی علیه رژیم صهیونیستی توصیف کرده‌اند.
28 اکتبر، بیش از هزار نویسنده جهان بیانیه‌ای در اعتراض به جنایت‌های رژیم صهیونیستی در غزه و لبنان را امضا کرده متعهد شدند که با کلیه مؤسسات فرهنگی، ناشران، جشنواره‌ها یا انتشاراتی که در نقض حقوق فلسطینی‌ها همدست هستند، همکاری نکنند.
این نامه که با واکنش‌های متعددی روبه‌رو شد، همدردی جامعه جهانی نویسندگان و صنعت نشر را با فجایعی که اسرائیلی‌ها در غزه رقم زدند نشان داد، فاجعه‌ای که در نامه از آن با عنوان «عمیق‌ترین بحران اخلاقی، سیاسی و فرهنگی قرن بیست و یکم» یاد شده است.
امضاکنندگان این نامه صراحتاً اعلام کرده‌اند که با ناشران، جشنواره‌ها، آژانس‌های ادبی و نشریاتی که در نقض حقوق فلسطینی‌ها با اجرای سیاست‌ها و شیوه‌های تبعیض‌آمیز یا توجیه اشغال، نژادپرستی یا نسل‌کشی اسرائیل شریک هستند، همکاری نخواهند کرد، همچنین نهادهایی که هرگز علناً حقوق مسلم مردم فلسطین را (که در قوانین بین‌المللی تصریح شده است) به‌رسمیت نشناخته‌اند نیز تحریم خواهند شد.
در این بیانیه آمده است: اسرائیل غزه را غیرقابل زندگی کرده است، نمی‌توان دقیقاً دانست که اسرائیل از ماه اکتبر تاکنون چند هزار فلسطینی را کشته است، زیرا اسرائیل تمام زیرساخت‌ها از جمله توانایی شمارش و دفن کشته‌ها را از بین برده است. ما می‌دانیم که اسرائیل از ماه اکتبر حداقل 43هزار و 362 فلسطینی را در غزه کشته است و این بزرگترین جنگ علیه کودکان در این قرن است.
پس از سه هفته، تعداد کسانی که به این بیانیه پیوستند به بیش از شش هزار نفر رسید.
3. صنعت نشر زیر سایه جنگ
شروع و ادامه جنگ در مناطق مختلف جهان، تبعاتی را برای حوزه نشر به همراه داشته است. publishersweekly در گزارشی در این‌باره آورده است، جنگ روسیه و اوکراین موجی از ویرانی به جا گذاشته است. ده‌ها نویسنده برجسته و دیگر افراد در صنعت نشر کشته شده‌اند و در اوایل سال 2024، کارخانه چاپ فاکتور دروک در خارکف تخریب شد که منجر به کشته شدن هفت نفر شد.
در کنگره انجمن بین‌المللی ناشران در گوادالاخارا، مکزیک، در ماه دسامبر، الکساندرا ماتویچوک، برنده جایزه صلح نوبل اوکراین و گوانتسا جوباوا، رئیس جدید IPA از گرجستان نسبت به تبعات این جنگ بر صنعت نشر گفتند.
از سوی دیگر، حملات وحشیانه رژیم صهیونیستی به فلسطین و لبنان نیز خسارت‌های جبران‌ناپذیری بر حوزه نشر این کشورها زده است. در کنار بیش از 45 هزار شهید غزه، نام نویسندگان، شاعران و هنرمندان متعددی به چشم می‌خورد که از جمله آنها می‌توان به رفعت العرعیر، هبه ابوندا، محمد صالح، ایناس السقا، هبه زقوت و ... اشاره کرد.
همچنین حملات وحشیانه رژیم صهیونیستی شبکه‌های تولید و توزیع کتاب در غزه را با مشکل جدی مواجه کرده است.
در لبنان نیز جنگ تبعات بسیاری برای اهالی نشر و فرهنگ این کشور داشته است. با توجه به اینکه لبنان از مراکز نشر مهم در منطقه به شمار می‌آید، تداوم این جنگ منجر به تخریب کتابفروشی‌ها، شبکه توزیع و چاپ کتاب شده و دسترسی ناشران به ملزومات چاپ را نیز با موانعی مواجه کرده است.
این در حالی است که صنعت نشر لبنان از جهات مختلف به عنوان یک نیروی مهم در منطقه غرب آسیا شناخته می‌شود. از سوی دیگر، صنعت نشر همچنین به عنوان یک بخش اقتصادی مهم در لبنان فعالیت می‌کند. این صنعت به ایجاد اشتغال و درآمد برای بسیاری از افراد و شرکت‌ها در زمینه توزیع، چاپ و فروش کتاب‌ها کمک می‌کند.
4. فرصت‌های رشد پیش روی ناشران کتاب صوتی
استفاده از کتاب‌های صوتی پس از شیوع کرونا افزایش چشمگیری داشته و عادت مطالعه بسیاری از مردم جهان را تغییر داده است. این مدل مطالعه در سال گذشته میلادی نیز روند رو به رشدی را تجربه کرده است.
پابلیشرویکلی در گزارشی در این‌باره آورده است: درحالیکه رشد دو رقمی فروش کتاب صوتی در آمریکا را شاهد هستیم، این رشد در کشورهای دیگر نیز ادامه دارد. در سوئد، کتاب‌های صوتی به حدود 35 درصد از درآمد ناشران می‌رسند، در حالی که 64 درصد از واحدهای فروخته شده کتاب صوتی هستند.
نیمی از آلمانی‌ها در سال گذشته کتاب صوتی، پادکست یا داستانی صوتی گوش داده‌اند. همچنین آمازون اودبیل (Audible) در کشورهای مختلفی مانند برزیل و ژاپن تعداد شنوندگان خود را به طور قابل توجهی افزایش داده است. اسپاتیفای (Spotify) خدمات کتاب صوتی خود را از کشورهای انگلیسی زبان به فرانسه و کشورهای بنلوکس گسترش داده است. در چین نیز بازار کتاب صوتی به 1.5 میلیارد دلار در سال 2023 رسیده است و مصرف کنندگان چینی متوسطا 8.8 کتاب صوتی در سال گوش می‌دهند که این رقم نسبت به آمریکا بیشتر است.
5. بازگشت ترامپ
هرچند مراسم تحلیف دونالد ترامپ، رئیس جمهور جدید آمریکا هنوز برگزار نشده، اما انتخاب دوباره او در کسوت ریاست جمهوری آمریکا نگرانی‌هایی را برای فعالان نشر این کشور به همراه داشته است. پابلیشر ویکلی در این‌باره می‌نویسد:
اگرچه دونالد ترامپ هرگز به طور مشخص درباره کتابخانه‌ها در جریان کمپین انتخاباتی صحبت نکرد، اما انتخاب دوباره او در نوامبر، سطح‌های جدیدی از عدم قطعیت را برای جامعه کتابخانه‌ها در سال 2025 به ارمغان می‌آورد.
اول و مهمتر از همه، نبردهای مالی به شدت بزرگ شده‌اند. در دوره اول خود، ترامپ حذف تمام بودجه‌های فدرال کتابخانه‌ها را در هر پیشنهاد بودجه‌ای مطرح کرد و همچنین حذف مؤسسه خدمات موزه و کتابخانه (IMLS) را پیشنهاد داد. این پیشنهادات به طور قطع دوباره در دستور کار قرار خواهند گرفت.
اما در فرانسه، گسترش کتابفروشی‌ها به عنوان یکی از رویدادهای مهم این کشور در سال گذشته میلادی به شمار می‌آید.
با وجود فشارهای تورمی و کاهش سوددهی، افتتاح کتابفروشی‌های جدید در فرانسه ادامه یافت. سالانه بیش از صد کتابفروشی مستقل جدید در این کشور اضافه می‌شود که نیمی از آنها در در شهرک‌ها و روستاهای کم‌جمعیت واقع شده‌اند.
انتهای پیام/
∎