وی افزود: علوم تا حدود قرن 16 میلادی تقسیم‌بندی به طبیعی و انسانی نداشت و مجموعه‌ای از علوم بود و داستان از زمانی شروع شد که گالیله کشف بزرگی کرد و گفت اجسام در خلأ صرف‌نظر از جسمشان با شتاب مساوی حرکت می‌کنند.
وی افزود: این تحول مهمی در علوم طبیعی بود و همراه با یک سری اکتشافات دیگر تحول عظیمی ایجاد کرد و بعد نیوتن هم کتاب خود را نوشت و غوغایی در علوم طبیعی و ریاضی ایجاد شد. نیوتن با اینکه ریاضیدان و فیزیکدان برجسته بود خود را عالم علم دینی می‌دانست که در فلسفه و اخلاق و سیاست آثاری نوشته بود.
لاریجانی با بیان اینکه این پیشرفت در علوم تجربی سبب شد تا دانشمندان علوم مختلف مانند اخلاق و تاریخ و سیاست و ... هم گفتند روش ما باید مانند فیزیکدانان باشد و سردمدار تقلید از فیزیکدانان و به کار گرفتن روش آنان هم هابز بود و با نوشتن کتاب لوایتان خواست علم سیاست را مانند فیزیک جلو ببرد. تقریبا یک قرن این گرایش تداوم یافت و به تدریج دانشمندان متوجه شدند تقلید از فیزیکدانان کار را پیش نمی‌برد و علوم زمین‌گیر شده است لذا علوم را تقسیم به علوم انسانی و طبیعی کردند.
مدیر پژوهشگاه دانش‌های بنیادین با بیان اینکه محور علوم انسانی را افعال ارادی انسان‌ها قرار دادند، افزود: اینها گفتند محور علوم طبیعی دانش مرتبط با پدیده‌های طبیعی است و مفهوم این کار آن بود که علوم انسانی زیر بلیط علوم دیگر نیست. اوایل قرن بیستم ماکس وبر و ... به این جریان پیوستند که علوم انسانی نیاز نیست مانند علوم تجربی باشد.
لاریجانی با بیان اینکه کولین وود کتاب لوایتان جدید را نوشت که انقلاب علیه هابز بود و همه چیز را بر مبنای فعل ارادی انسان تعریف کرد، تصریح کرد: فعل ارادی انسان دو ویژگی دارد؛ یکی تحقق اراده است و دیگر اطلاع خودمان از مقاصدمان یعنی اولین نمونه و مهمترین نمونه علم حضوری است و علامه مصباح یزدی هم بر این موضوع تاکید زیادی داشتند.
لاریجانی افزود: عالمان غرب، سکولار هستند و سکولاریزم هم مراتبی دارد و حادترین آن این است که مادی‌گرا باشند و نوع خوش‌خیم آن است که بگویند ما عالم فراماده را رها کرده و به ماده می‌چسبیم و از آن برای حل مسائل جامعه خود استفاده می‌کنیم.
نظریه ابن‌سینا؛ مفید برای علم امروز
مدیر پژوهشگاه دانش‌های بنیادین با اشاره به مفهوم اراده در انسان، تصریح کرد: ابن‌سینا هم اراده را دو نوع می‌داند، اراده طبیعی که در گیاه و حیوانات است و این اراده‌ها رویه‌ای است ولی اراده انسانی، رویه‌ای نیست. این بحث کاملا با بحث هوش مصنوعی و فلسفی امروز مرتبط است زیرا بحث می‌کنیم ما می‌توانیم هوش مصنوعی بسازیم که ذهن قوی داشته باشد ولی نمی‌توان ذهن فوق ذهن برای او ایجاد کنیم مگر اینکه اراده انسانی را تنزل دهیم.
لاریجانی تصریح کرد: در انسان شهوت، قدرت و طلب ثروت سه فرمانده قوی در نفس انسان است و هرقدر به اینها بها بدهیم اراده رویه‌ای به صورت سامان یافته ایجاد خواهد شد.
وی افزود: علوم انسانی مدرن براساس مفهوم عمل ارادی انسان اعم از فردی و جمعی شکل گرفت و تشکیل ملت و دولت هم بر این اساس ایجاد شد. ورود ما به علوم انسانی بر مبنای علوم شد و همین عامل پیشرفت در علوم انسانی است.
لاریجانی با بیان اینکه در اینجا بحث مهم دیگر عمل ولایی است که در انتخاب مسیر برای عمل و قیام برای آن نقش مهمی دارد، گفت: عمل ولایی ابعاد فردی، اجتماعی و سیاسی دارد؛ یکی از فلاسفه امروز کتابی در مورد عمل انسان پست‌مدرن نوشته است و ویژگی‌های او را بیان می‌کند از جمله اینکه انسان پست‌مدرن حدی برای آزار دیگران نمی‌بیند و دوست دارد کاملا آزاد باشد و ... ولی ما برعکس آن می‌خواهیم تعریفی از عمل ولایی و اراده ولایی را معرفی کنیم.
وی در پایان تأکید کرد: اگر بخواهیم انسان ولایی را ترسیم کنیم باید از مدخل عمل ولایی شروع کنیم که هم در زندگی خصوصی و هم اجتماعی تبلور پیدا می‌کند.
انتهای پیام