سردار حاج قاسم سلیمانی میراثی از خود به ارمغان گذاشته که اکنون در همه تار و پود منطقه خود را نشان میدهد. در همین زمینه و در آستانه پنجمین سالگرد شهادت فرمانده فقید سپاه قدس با سردار محمود چهارباغی، همرزم شهید و فرمانده پیشین توپخانه محور مقاومت گفتوگو کردیم تا علاوه بر شنیدن خصوصیات فردی سردار سلیمانی، در خصوص مدل و دستاوردهای مکتب حاج قاسم بشنویم. در ادامه متن کامل این گفتوگو در اختیار مخاطبین جامجم قرار داده شده است:
شما یکی ازهمرزمان سردارسلیمانی بودید. ازنظر شما،وجود چه ویژگیهای بارزی در باعث شد ایشان به سردار سلیمانی که امروز محبوبیتش در همه دلها حاکم شده، تبدیل شوند؟
حاج قاسم ویژگیهای بارزی داشت که میتوان آنهارادردستههای مختلف تقسیمبندی کرد. ازنظر عملیاتی،حاج قاسم ازنسل فرماندهان هشت سالدفاعمقدس بود.تمامی آموختههای خودراکه درهشت سال دفاعمقدس و پس ازآن دررزمایشهاودرجنوب شرق به دستآورده بود، درخدمت جبهه مقاومت به کار گرفت وحداکثر استفاده را ازاین تجربیات داشت. با این شیوه، ایشان توانست با دشمنانی که از کشورها و مناطق مختلف به منطقه آمده بودند، مقابله کند و بر آنها پیروز شود.هرجا که سختترین شرایط بود، حاجقاسم حضور داشت و آن رامیدیدید. این نشاندهنده ترسنداشتن ایشان ازدشمن بود؛ ترس او تنها ازخداوند بود. این نترسیدن از دشمن به او اعتماد به نفس خوبی داده بود. اودشمنشناس خوبی بودومتناسب با شناخت خود از دشمن، ابزار و وسایل را برای مقابله آماده میکرد.
از ویژگیهای فردی و اخلاقی ایشان بگویید.
حاجقاسم واقعا انسانی بود که تمام وجود خود را در خدمت ولایت گذاشته بودوعاشقانه برای فرمانده کل قوا و مقام معظم رهبری کار میکرد.خواستههای حضرت آقارادرمیدان عمل پیاده میکرد.اوعاشق اهلبیت(ع)بود ودر ایام شهادت حضرت زهرا (سلاما...علیها)، در منزل خود در کرمان روضه حضرت زهرا برگزار میکرد و مردم در آن مراسم شرکت میکردند. من افتخار داشتم در جاهای مختلف در کنار ایشان باشم. هر کجا که بود، در نماز جماعت آن منطقه شرکت میکرد و اگر روضهای بود، در روضه شرکت میکرد و هیچوقت از مسائل مذهبی و دینی فاصله نمیگرفت. او به خانواده شهدا خیلی سر میزد و با آنها رفتوآمد داشت؛ بهخصوص به بچههای شهدا رسیدگی میکرد و اگر مشکلی داشتند، تا حد امکان حل میکرد.
درصحبتهای خود اشاره کردید که ایشان انسانی دستیافتنی بودونه فردی خارقالعاده؛درمورد این موضوع بیشترتوضیح میدهید؟
دقیقا! من میخواهم بگویم که فکر نکنید حاج قاسم یک آدم دستنیافتنی یا خارقالعاده بود که نمیشود به او نزدیک شد. نه، حاج قاسم مثل بقیه مردم بود، جوک میگفت، میخندید، منتها انسانی بود که حلال و حرام را خوب میشناخت و روی نفس خود پا گذاشته بود. حاج قاسم عاشق پدر و مادرش بود و خیلی به آنها احترام میگذاشت و این یکی از خصوصیات بارز ایشان بود. او بهدنبال منافع شخصی خودش نبود، در حالی که امکانات زیادی در اختیار داشت اما به هیچوجه دنبال مسائل اینچنینی نبود.
به سبک فرماندهی ایشان هم اشارهای داشتید، آیا میتوانید در این مورد بیشتر توضیح دهید؟ چه تفاوتی در سبک فرماندهی ایشان با سایر فرماندهان وجود داشت؟
حاجقاسم فرماندهی بر قلبها را انتخاب کرده بود. او به بچهها عشق میورزید، با آنها بود و سر یک سفره با آنها مینشست. در درگیریها در کنار بچهها حضور داشت و این باعث شده بود که همه او را دوست داشته باشند. بچههای سوری، لبنانی، افغانی و عراقی همگی تا میفهمیدند حاج قاسم آمده، دور او جمع میشدند، به او احترام میگذاشتند و خوشحال بودند. سعی میکردند اگر میشود، عکسی با حاج قاسم بگیرند تا به دیگران نشان دهند که با او بودهاند. این خصوصیات باعث شده بود که حاجقاسم در عمق وجود رزمندهها نفوذ کند و همه دوستش داشته باشند. حتی روسها، حتی ارتش سوریه و سایر کشورها هم وقتی میفهمیدند حاجقاسم میآید، سعی میکردند او را ببینند و به او عشق بورزند.
حتی نیروهای روس؟
بله، منظورم روسیه است. در سالهای ۹۴ و ۹۵، در سوریه خیلی جاها در کنار هم بودیم و میجنگیدیم. طراحیهای مشترکی انجام میدادیم. وقتی آنها میفهمیدند حاجقاسم آمده، میآمدند احترام میگذاشتند و افتخار میکردند که با او عکس بگیرند.
اینروزها صحبتهایی مطرح میشود مبنی بر اینکه پس از شهادت حاج قاسم، جبهه مقاومت مانند گذشته نیست و تضعیف شده است. میخواستیم نظر شما را در این مورد جویا شویم. بهنظر شما چه ویژگیهایی در کادرسازی حاجقاسم وجود داشت که باعث شد جبهه مقاومت و نهادهای پشتیبان آن تضعیف نشوند؟
بهنظر من این مطالبی که مطرح میشود، واقعیت ندارد. جنگ هم مثل یک مسابقه کشتی است؛ دو کشتیگیر وقتی در مقابل هم قرار میگیرند، کلی امتیاز رد و بدل میشود اما باید ببینیم آخر مسابقه دست چهکسی بهعنوان پیروز بالا میرود. در جبهه مقاومت هم، جاهایی را ما رفتیم و گرفتیم، دشمن آمد و گرفت و ما دوباره پس گرفتیم. الان هم اتفاق جدیدی افتاده است اما جبهه مقاومت همچنان زنده است، کار خود و مأموریت خود را به بهترین نحو انجام میدهد. یک روزی دشمن بعثی عراق آمده بود نزدیک اندیمشک و میگفت که چندروز دیگر میخواهد جشن پیروزی در تهران بگیرد، ما آنروزها را به یاد داریم. الان میبینیم که تمام مرزهای ما الحمدا... امنیت دارد. جبهه مقاومت هم در جایگاه خود مستقر است و کار خود را انجام میدهد. اتفاق خاصی نیفتاده که ما بخواهیم بحث خاصی را مطرح کنیم. اما حاج قاسم چه کرد؟ در واقع حاج قاسم با سازماندهی که از خود مردم بومی محل انجام میداد و بسیج را در لبنان و عراق راهاندازی کرد، با سبک و سیاق ایرانی، همانطور که در ایران بسیج داریم و مردم سازماندهی شدهاند، این تجربه را به جاهای دیگر برد و از سازماندهی نیروهای مردمی در مناطق مختلف برای دفاع از جبهه مقاومت استفاده کرد. در واقع اگر بخواهیم بگوییم میراث حاج قاسم چیست، میتوانیم بگوییم همین جوانانی هستند که به تعبیر رهبری، همین جوانان غیور سوری هستند که آینده سوریه و کشورهای منطقه را نجات میدهند. میتوان گفت که میراث حاج قاسم تربیت چنین انسانهایی است که جبهه مقاومت را برای همیشه زنده نگه میدارند و ادامه میدهند.
آیا خاطره ناگفتهای دارید که برای ما بفرمایید؟
خاطرات را قبلا گفتم اما گل خاطرات ما موقعی است که حاجقاسم برای بچههای توپخانه صحبت میکرد و میگفت: «ما در خارج از کشور هر کجا هستیم، برای امنیت ایران میرویم. آنجا برای امنیت مردم خودمان میرویم. برای اینکه مردم ما در امنیت باشند، ما میرویم جاهای مختلف میجنگیم تا مردم ما امنیت کامل داشته باشند. و درحقیقت مدافع حرم یعنی مدافع جمهوری اسلامی؛ جمهوری اسلامی حرم است.» این صحبتهای حاج قاسم بود که در بین برادران توپخانه انجام میداد.
وقتی خبر شهادت ایشان را شنیدید، چه حالی داشتید؟
من احساس میکردم یک برادر بزرگتر، یک پدری را از دست دادهام که سالها در کنارش بودم و خیلی برایم سخت بود اما خوشحال بودم که حاجقاسم در اوج افتخار توانست پرواز کند. هم ناراحت بودم به خاطر اینکه یک بزرگی به اسم حاجقاسم را از دست دادیم و هم خوشحال بودم که حاجقاسم در اوج قهرمانی به شهادت رسید.
شعار امسال هفته مقاومت به اسم «سرباز وظیفه» است. در این خصوص توضیح بیشتری میدهید که در واقع سردار چه رفتاری داشتند و چرا تاکید داشتند که در واقع سرباز هستند؟
حاجقاسم خودش فرموده بود که روی سنگ قبر من القاب به کار نبرید، سردار و سرلشکر و اینها ننویسید و بنویسید سرباز. و شما الان سر خاک حاجقاسم برای زیارت میروید میبینید نوشته «سرباز حاجقاسم سلیمانی» و این نشاندهنده نهایت لطف ایشان بود که بگوید من سربازی بیشتر برای این کشور نبودم، سربازی برای مقام معظم رهبری بودم و عاقبت سربازی خود را خیلیخوب انجام داد. در واقع هر آنچه که بایستی یک سرباز برای فرماندهاش انجام بدهد، حاج قاسم انجام داد.
شما یکی ازهمرزمان سردارسلیمانی بودید. ازنظر شما،وجود چه ویژگیهای بارزی در باعث شد ایشان به سردار سلیمانی که امروز محبوبیتش در همه دلها حاکم شده، تبدیل شوند؟
حاج قاسم ویژگیهای بارزی داشت که میتوان آنهارادردستههای مختلف تقسیمبندی کرد. ازنظر عملیاتی،حاج قاسم ازنسل فرماندهان هشت سالدفاعمقدس بود.تمامی آموختههای خودراکه درهشت سال دفاعمقدس و پس ازآن دررزمایشهاودرجنوب شرق به دستآورده بود، درخدمت جبهه مقاومت به کار گرفت وحداکثر استفاده را ازاین تجربیات داشت. با این شیوه، ایشان توانست با دشمنانی که از کشورها و مناطق مختلف به منطقه آمده بودند، مقابله کند و بر آنها پیروز شود.هرجا که سختترین شرایط بود، حاجقاسم حضور داشت و آن رامیدیدید. این نشاندهنده ترسنداشتن ایشان ازدشمن بود؛ ترس او تنها ازخداوند بود. این نترسیدن از دشمن به او اعتماد به نفس خوبی داده بود. اودشمنشناس خوبی بودومتناسب با شناخت خود از دشمن، ابزار و وسایل را برای مقابله آماده میکرد.
از ویژگیهای فردی و اخلاقی ایشان بگویید.
حاجقاسم واقعا انسانی بود که تمام وجود خود را در خدمت ولایت گذاشته بودوعاشقانه برای فرمانده کل قوا و مقام معظم رهبری کار میکرد.خواستههای حضرت آقارادرمیدان عمل پیاده میکرد.اوعاشق اهلبیت(ع)بود ودر ایام شهادت حضرت زهرا (سلاما...علیها)، در منزل خود در کرمان روضه حضرت زهرا برگزار میکرد و مردم در آن مراسم شرکت میکردند. من افتخار داشتم در جاهای مختلف در کنار ایشان باشم. هر کجا که بود، در نماز جماعت آن منطقه شرکت میکرد و اگر روضهای بود، در روضه شرکت میکرد و هیچوقت از مسائل مذهبی و دینی فاصله نمیگرفت. او به خانواده شهدا خیلی سر میزد و با آنها رفتوآمد داشت؛ بهخصوص به بچههای شهدا رسیدگی میکرد و اگر مشکلی داشتند، تا حد امکان حل میکرد.
درصحبتهای خود اشاره کردید که ایشان انسانی دستیافتنی بودونه فردی خارقالعاده؛درمورد این موضوع بیشترتوضیح میدهید؟
دقیقا! من میخواهم بگویم که فکر نکنید حاج قاسم یک آدم دستنیافتنی یا خارقالعاده بود که نمیشود به او نزدیک شد. نه، حاج قاسم مثل بقیه مردم بود، جوک میگفت، میخندید، منتها انسانی بود که حلال و حرام را خوب میشناخت و روی نفس خود پا گذاشته بود. حاج قاسم عاشق پدر و مادرش بود و خیلی به آنها احترام میگذاشت و این یکی از خصوصیات بارز ایشان بود. او بهدنبال منافع شخصی خودش نبود، در حالی که امکانات زیادی در اختیار داشت اما به هیچوجه دنبال مسائل اینچنینی نبود.
به سبک فرماندهی ایشان هم اشارهای داشتید، آیا میتوانید در این مورد بیشتر توضیح دهید؟ چه تفاوتی در سبک فرماندهی ایشان با سایر فرماندهان وجود داشت؟
حاجقاسم فرماندهی بر قلبها را انتخاب کرده بود. او به بچهها عشق میورزید، با آنها بود و سر یک سفره با آنها مینشست. در درگیریها در کنار بچهها حضور داشت و این باعث شده بود که همه او را دوست داشته باشند. بچههای سوری، لبنانی، افغانی و عراقی همگی تا میفهمیدند حاج قاسم آمده، دور او جمع میشدند، به او احترام میگذاشتند و خوشحال بودند. سعی میکردند اگر میشود، عکسی با حاج قاسم بگیرند تا به دیگران نشان دهند که با او بودهاند. این خصوصیات باعث شده بود که حاجقاسم در عمق وجود رزمندهها نفوذ کند و همه دوستش داشته باشند. حتی روسها، حتی ارتش سوریه و سایر کشورها هم وقتی میفهمیدند حاجقاسم میآید، سعی میکردند او را ببینند و به او عشق بورزند.
حتی نیروهای روس؟
بله، منظورم روسیه است. در سالهای ۹۴ و ۹۵، در سوریه خیلی جاها در کنار هم بودیم و میجنگیدیم. طراحیهای مشترکی انجام میدادیم. وقتی آنها میفهمیدند حاجقاسم آمده، میآمدند احترام میگذاشتند و افتخار میکردند که با او عکس بگیرند.
اینروزها صحبتهایی مطرح میشود مبنی بر اینکه پس از شهادت حاج قاسم، جبهه مقاومت مانند گذشته نیست و تضعیف شده است. میخواستیم نظر شما را در این مورد جویا شویم. بهنظر شما چه ویژگیهایی در کادرسازی حاجقاسم وجود داشت که باعث شد جبهه مقاومت و نهادهای پشتیبان آن تضعیف نشوند؟
بهنظر من این مطالبی که مطرح میشود، واقعیت ندارد. جنگ هم مثل یک مسابقه کشتی است؛ دو کشتیگیر وقتی در مقابل هم قرار میگیرند، کلی امتیاز رد و بدل میشود اما باید ببینیم آخر مسابقه دست چهکسی بهعنوان پیروز بالا میرود. در جبهه مقاومت هم، جاهایی را ما رفتیم و گرفتیم، دشمن آمد و گرفت و ما دوباره پس گرفتیم. الان هم اتفاق جدیدی افتاده است اما جبهه مقاومت همچنان زنده است، کار خود و مأموریت خود را به بهترین نحو انجام میدهد. یک روزی دشمن بعثی عراق آمده بود نزدیک اندیمشک و میگفت که چندروز دیگر میخواهد جشن پیروزی در تهران بگیرد، ما آنروزها را به یاد داریم. الان میبینیم که تمام مرزهای ما الحمدا... امنیت دارد. جبهه مقاومت هم در جایگاه خود مستقر است و کار خود را انجام میدهد. اتفاق خاصی نیفتاده که ما بخواهیم بحث خاصی را مطرح کنیم. اما حاج قاسم چه کرد؟ در واقع حاج قاسم با سازماندهی که از خود مردم بومی محل انجام میداد و بسیج را در لبنان و عراق راهاندازی کرد، با سبک و سیاق ایرانی، همانطور که در ایران بسیج داریم و مردم سازماندهی شدهاند، این تجربه را به جاهای دیگر برد و از سازماندهی نیروهای مردمی در مناطق مختلف برای دفاع از جبهه مقاومت استفاده کرد. در واقع اگر بخواهیم بگوییم میراث حاج قاسم چیست، میتوانیم بگوییم همین جوانانی هستند که به تعبیر رهبری، همین جوانان غیور سوری هستند که آینده سوریه و کشورهای منطقه را نجات میدهند. میتوان گفت که میراث حاج قاسم تربیت چنین انسانهایی است که جبهه مقاومت را برای همیشه زنده نگه میدارند و ادامه میدهند.
آیا خاطره ناگفتهای دارید که برای ما بفرمایید؟
خاطرات را قبلا گفتم اما گل خاطرات ما موقعی است که حاجقاسم برای بچههای توپخانه صحبت میکرد و میگفت: «ما در خارج از کشور هر کجا هستیم، برای امنیت ایران میرویم. آنجا برای امنیت مردم خودمان میرویم. برای اینکه مردم ما در امنیت باشند، ما میرویم جاهای مختلف میجنگیم تا مردم ما امنیت کامل داشته باشند. و درحقیقت مدافع حرم یعنی مدافع جمهوری اسلامی؛ جمهوری اسلامی حرم است.» این صحبتهای حاج قاسم بود که در بین برادران توپخانه انجام میداد.
وقتی خبر شهادت ایشان را شنیدید، چه حالی داشتید؟
من احساس میکردم یک برادر بزرگتر، یک پدری را از دست دادهام که سالها در کنارش بودم و خیلی برایم سخت بود اما خوشحال بودم که حاجقاسم در اوج افتخار توانست پرواز کند. هم ناراحت بودم به خاطر اینکه یک بزرگی به اسم حاجقاسم را از دست دادیم و هم خوشحال بودم که حاجقاسم در اوج قهرمانی به شهادت رسید.
شعار امسال هفته مقاومت به اسم «سرباز وظیفه» است. در این خصوص توضیح بیشتری میدهید که در واقع سردار چه رفتاری داشتند و چرا تاکید داشتند که در واقع سرباز هستند؟
حاجقاسم خودش فرموده بود که روی سنگ قبر من القاب به کار نبرید، سردار و سرلشکر و اینها ننویسید و بنویسید سرباز. و شما الان سر خاک حاجقاسم برای زیارت میروید میبینید نوشته «سرباز حاجقاسم سلیمانی» و این نشاندهنده نهایت لطف ایشان بود که بگوید من سربازی بیشتر برای این کشور نبودم، سربازی برای مقام معظم رهبری بودم و عاقبت سربازی خود را خیلیخوب انجام داد. در واقع هر آنچه که بایستی یک سرباز برای فرماندهاش انجام بدهد، حاج قاسم انجام داد.