به گزارش ایرنا، از مهمترین ضرورت‌های رعایت نکات بهداشتی توجه بهداشت فردی در بین همه افراد در راستای جلوگیری از شیوع انواع بیماری‌های قابل انتقال به دیگری است که این مساله در مراکز پر جمعیت مانند مدارس ابتدایی اهمیت بیشتری دارد.
در صورت رعایت نکردن نکات بهداشتی، احتمال دارد در مراکز با جمعیت بالا نظیر مدارس همه ساله شیوع برخی از بیماری‌ها مانند شپش (پدیکولوس) افزایش یابد به همین دلیل این مساله نیازمند توجه خانواده‌ها، دانش‌آموزان و مدارس است.
از گذشته دور تاکنون شیوع حشره شپش وجود داشته است و اکنون شیوع آن معضل تازه‌ای نیست اما برای اینکه این حشره انگل در بین دانش‌آموزان شیوع پیدا نکند رعایت نکات بهداشتی بسیار مهم است.
در دهه‌های پیش که امکانات بهداشتی مانند اکنون رشد چشمگیری نداشت برای جلوگیری از شیوع شپش دختران گیسوان خود را کوتاه می‌کردند و پسران موهای خود با ماشین‌های مخصوص می تراشیدند اما امروزه این کار دیگر متداول نیست و توجه به بهداشت در مدارس و خانواده جایگاه مهمی دارد.
عواقب رعایت نکردن بهداشت در بین دانش‌آموزان چیست؟
مدیر یکی از مدارس ابتدایی در شهرکرد با اشاره به اینکه همه ساله با آغاز فصل سرما ممکن است شیوع شپش در بین دانش‌آموزان افزایش پیدا کند می‌گوید: هر هفته با کمک مربیان بهداشت بررسی دوره‌ای از موهای دانش‌آموزان انجام و همچنین آموزش‌های لازم برای پیشگیری از ابتلا به این انگل به دانش‌آموزان ارائه می‌شود.
علیدوستی به ایرنا می‌گوید: در چند دهه گذشته شیوع حشره شپش در بین خانواده‌ها به خصوص در خانوارهای کم‌درآمد وجود داشت اما امروزه نیز با وجود ارتقای سطح بهداشتی خانواده‌ها و استفاده از انواع شامپو و مواد بهداشتی، هنوز ممکن است این حشره موذی شیوع یابد که خانواده‌ها باید در این زمینه حساسیت داشته باشند.
به گفته وی، شیوع شپش ربطی به مدارس موقعیت مکانی مدرسه ندارد و در صورتی که یکی از دانش‌آموزان به این انگل مبتلا شود زمینه ابتلای دیگر همکلاسی‌ها و هم مدرسه‌ای‌ها را فراهم می‌کند.
وی افزود: در شرایطی که همه‌گیری این انگل در مدارس،کلاس درس، باشگاه‌های ورزشی، استخرهای شنا و اماکن شلوغ ایجاد شود، همه گروه‌ها در شهرها و روستاها در معرض خطر آلودگی قرار دارند.
اجرای طرح غربالگری و پایش شیوع شپش در مدارس
رییس اداره سلامت و تندرستی اداره‌کل آموزش و پرورش چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه در صورت رعایت نکردن نکات بهداشتی، حشره شپش می‌تواند در بین دانش‌آموزان به خصوص در مدارس ابتدایی شیوع یابد گفت: طرح غربالگری و پایش شپش در مدارس استان با همکاری مرکز بهداشت در حال اجراست.
حجت‌الله مقصودی افزود: در صورتی که دانش‌آموزی به انگل شپش مبتلا باشد به مراکز بهداشتی ارجاع داده می‌شود و پس از ارجاع دانش‌آموز به مراکز بهداشتی و بررسی مجدد، در صورت ابتلا دانش‌آموز، آموزش‌های لازم برای درمان و رعایت بهداشت فردی به وی و خانواده اش ارائه می‌شود.
به گفته وی، هر ساله دستورالعمل مقابله با شیوع شپش برای تمام مدارس استان ارسال می‌شود و دوره و کارگاه‌های آموزشی برای مراقبان سلامت که کار غربالگری دانش‌آموزان را انجام می‌دهند نیز برگزار شده است.
وی با تاکید بر اینکه رعایت بهداشت فردی موضوع بسیار مهمی در زمینه پیشگیری از ابتلا و همچنین درمان این بیماری است گفت: باید آموزش‌های لازم به دانش‌آموزان در خصوص استفاده نکردن از وسایل شخصی از جمله کلاه، مقنعه، روپوش و همچنین استفاده از برس و شانه مخصوص هر فرد آموزش داده شود تا از شیوع و گسترش شپش جلوگیری شود.
به گفته وی، هر دانش‌آموز باید برای لباس‌های گرم خود کیف و یا نایلون شخصی همراه داشته باشد تا از روی هم قرار دادن البسه گرم و کلاه در جالباسی و یا محلی که لباس‌ها قرار داده می‌شود، جلوگیری شود.
مقصودی افزود: هم‌اکنون ۳۵۰ مربی بهداشت در مدارس شهری استان مشغول فعالیت هستند و در مناطق روستایی نیز بهورزان خانه‌های بهداشت کار مراقبت از دانش‌آموزان را در مدارس برعهده دارند.
چند نکته برای معلمان برای پیشگیری از شیوع شپش سر
رییس اداره سلامت و تندرستی اداره‌کل آموزش و پرورش چهارمحال و بختیاری گفت: آگاه‌سازی والدین در خصوص رعایت اصول بهداشتی و فردی، شناسایی زمان شیوع شپش، تشخیص تخم شپش از شوره، نحوه انتقال و نحوه پیشگیری از ابتلا به آن، بهترین درمان شپش سر و بررسی هفتگی آن، از ضروری‌ترین عوامل بهداشتی برای کنترل شپش سر در مدارس آموزش داده شود.
به گفته وی،راهکارهای پیشگیری از ابتلا به انواع بیماری‌ها از جمله شیوع شپش، بررسی نشانه‌های وجود شپش در کلاس، فراهم کردن امکانات برای پیشگیری از آن باید به دانش‌آموزان و خانواده آنها آموزش داده شود.
رعایت بهداشت فردی تنها راه مقابله با شپش سر
معاون فنی مرکز بهداشت چهارمحال و بختیاری با اشاره به احتمال شیوع شپش در مدارس ، خوابگاههای دانشجویی و اماکن شلوغ در فصل سرما می‌گوید: رعایت بهداشت فردی تنها راه مقابله با شپش سر است.
سمیه جوادی افزود: در مدارس به دلیل تجمع دانش‌آموزان در کلاس‌های درس و همچنین قرار دادن لباس‌های گرم، شال و کلاه در کنار همدیگر احتمال انتشار و شیوع شپش بیشتر است و به همین دلیل با آغاز فصل سرما، با همکاری مرکز بهداشت و آموزش و پرورش طرح غربالگری و پایش شپش در مدارس استان برای پیشگیری از شیوع این بیماری اجرا می‌شود.
وی با اشاره به اینکه بیماری شپش در مدارس بین دانش‌آموزان از طریق تماس مستقیم فرد مبتلا با دیگر افراد و یا از طریق لباس‌ها، شانه و مقنعه شخصی دانش‌آموز مبتلا به شپش به صورت غیرمستقیم منتقل می‌شود گفت: برای جلوگیری از بیماری‌های پوستی در مدارس از جمله برای جلوگیری از شیوع بیماری شپش سر در کلاس درس بین دانش‌آموزان، رعایت کردن بهداشت فردی و انجام ۲ یا سه نوبت استحمام در طول هفته به دانش‌آموزان توصیه می‌شود.
علائم شپش سر را بیشتر بشناسید
این پزشک عمومی در شهرکرد با اشاره به اینکه شپش ممکن است هفته نخست که فرد به آن مبتلا می‌شود علائم زیادی نداشته باشد می‌گوید: شایع‌ترین راه شناخت این بیماری خارش آزاردهنده سر و بدن است که باعث خراش‌های پوست و موجب عفونت‌های ثانویه پوستی می‌شود و عوارض روحی، روانی و بی‌خوابی را برای بیمار به همراه دارد.
جوادی اظهار داشت: این حشرات کوچک و بدون بال، خونخوار و مختص انسان و قابل انتقال از فرد آلوده به دیگران است که به تخم آنها "رشک" گفته می‌شود و برخی مواقع با شوره سر اشتباه گرفته می‌شوند که بهترین راهکار پیشگیری از ابتلا به آن رعایت بهداشت فردی است.
جوادی افزود: فرد مبتلا به این بیماری و آلودگی دچار خارش در موهای پشت سر و بالای گوش می‌شود و در برخی مواقع به علت خارش شدید موجب بروز زخم و عفونت‌های ثانویه می‌شود.
به گفته وی، باید برای پیشگیری از آلودگی به این بیماری هر هفته موها به صورت دوره‌ای بررسی شود و در صورت ابتلا به این آلودگی، دوره درمان براساس دستورالعمل و همچنین رعایت اصول بهداشتی از جمله شستشوی سر، ملحفه، لباس و وسایل شخصی به صورت منظم انجام شود.
وی با اشاره به اینکه طول عمر متوسط این انگل یک ماه است افزود: تخم‌های شپش به‌طور معمول انتهای مو و در کنار ریشه مو قرار می‌گیرند و جداسازی آن به آسانی امکان‌پذیر نیست؛ به دانش‌آموزان توصیه می‌شود که آب را با سرکه مخلوط و موی سر را با این محلول آغشته کنند و ماساژ دهند و با شانه‌های دانه‌ریز موی خود را شانه بزنند تا تخم‌های شپش از سر جدا شود و به مدت یک هفته هم می‌توانند شامپوی "پرمترین" را استفاده کنند.
معاون فنی مرکز بهداشت چهارمحال و بختیاری گفت: در طول درمان باید تمام دستورالعمل‌ها از جمله استفاده از شامپو پرمترین یک نوع داروی سمی است و تخم شپش و خود شپش را از بین می‌برد، باید قبل از استفاده از این شامپو موها را شانه زده و بعد این شامپو را روی موها ریخته و به مدت ۱۵ دقیقه تا نیم ساعت موها را با شانه مخصوص شانه زده تا تخم شپش‌ها از موها جدا شود.
وی گفت: ممکن است وسایل شخصی و لباس‌های دانش‌آموز آلوده به تخم شپش باشد، بنابراین به خانواده‌ها توصیه می‌شود تمام وسایل شخصی دانش‌آموز مبتلا را در آب بجوشانند تا از تخم شپش پاک شود.
جوادی گفت: استفاده از قطره و یا لوسیون "دایمتیکون" برای مقابله با شپش توصیه می‌شود که قبل از استفاده از لویسیون یا قطره توصیه می‌شود، موها شانه زده شود و بعد این شامپو قطره روی سر مالیده شود و با کلاه و یا نایلون به مدت ۶ ساعت موها بسته شود و بعد از آن با شانه مخصوص و ریز موها شانه زده شود و بعد موها شستشو شود.
وی جوشاندن لباس فرم دانش‌آموزان و همچنین افراد مبتلا به شپش را برای از بین بردن این حشره توصیه کرد و گفت: برای وسایل و پوشاکی که امکان جوشاندن آن وجود ندارد، باید آن را در نایلون در بسته قرار داده شود و حداقل تا ۲ هفته این وسایل و پوشاک در نایلون بمانند و پس از آن با شستشو، حشره‌ها از بین می‌روند.
به گزارش ایرنا، شپش حشره‌ای کوچک به رنگ سفید مایل به خاکستری است که انگل خارجی بدن انسان محسوب می شود.
این حشره در مو و لباس زندگی می کند و برای تغذیه روی سطح بدن به ویژه سر می‌آید و سپس خودش را به پوست بدن انسان می‌چسباند، پوست را سوراخ کرده و ضمن مکیدن خون، بزاق خود را به همراه مواد دفعی به زیر پوست تزریق می‌کند.
تخم شپش که رِشک نامیده می‌شود، تخم‌های ریزی و سفید رنگی است که به ریشه مو می‌چسبند و حتی با شستشو نیز از موها جدا نمی‌شوند.
به گزارش ایرنا، بهداشت فردی دانش آموزان با مشاوره های مدارس و تلاش خود دانش آموزان و خانواده آنها از اهمیت بالایی برای جلوگیری از انواع بیمارهای بسیار مهم است.