به گزارش ایرنا، اکنون در شهر تربت حیدریه زباله های شهری همچنان به روش سنتی دفن و دور ریخته می‌شود بی‌آنکه کوچکترین استفاده‌ای از آن صورت گیرد، زباله ای که می‌تواند با تبدیل به سایر محصولات و حتی کمپوست به اصلاح خاک کمک کند و بی حاصل و مضر رها نشود.
هر چند به نظر می‌رسد مسوولان حوزه مدیریت شهری بر لزوم ایجاد ارزش افزوده از پسماند واقف هستند اما در عمل اتفاق خاصی در این زمینه رخ نداده است و در عوض باید طبیعت و این خاک با ارزش، جور آن را کشیده و بار آن را بر دوش بکشند.
نقش کمپوست در رفع فقر خاک کشتزارهای زعفران
کارشناس سلامت خاک و پسماند معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه می‌گوید: شهر تربت حیدریه روزانه ۱۲۰ تن پسماند تولید می‌کند که بین ۶۰ تا ۷۰ درصد آن پسماند تر است که می‌توان برای تبدیل آن نسبت به ایجاد کارخانه کمپوست اقدام کرد.
مینا رضایی، نامگذاری روزی به عنوان «روز جهانی خاک» را نشانگر اهمیت حفاظت از این عنصر حیاتی دانسته و می افزاید: شاید کمپوست تولیدی ویژگی کود را نداشته باشد اما اصلاح کننده خاک است و با توجه به اینکه بیشتر زمین‌های منطقه زیر کشت زعفران رفته و فقیر شده‌اند، می‌توان با این شیوه خاک را اصلاح کرد.
وی ادامه می‌دهد: این موجب می‌شود هم از پسماند استفاده شود و هم کشاورز از کود شیمیایی کمتری استفاده کرده و سموم کمتری نیز وارد خاک می‌شود و بدین ترتیب قدمی برای حفاظت از خاک و محیط زیست برداشته شده است.
کارشناس سلامت خاک و پسماند معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه اضافه می‌کند: دست کم می‌توان در مراکز دفن پسماند رُس‌کوبی کرد تا مانع از نفوذ آلودگی به منابع آب‌های زیر زمینی شده و از آب محافظت کند چون این شهرستان با میزان بارندگی سالانه کمتر از ۱۵۰ میلیمتر، در واقع با بحران آب هم روبه رو است.
«رُس‌کوبی در زیر محل دفن زباله به منظور عایق سازی زمین در راستای جلوگیری از نفوذ شیرابه زباله انجام می‌شود و با توجه به جنس و کیفیت پسماند، ضخامت رُس کوبی هم از یک متر به بیشتر متغیر است».
رضایی اشاره می‌کند: علاوه بر آن باید برنامه کنترل و مدیریت شیرابه و رواناب‌ها را برای شهرها داشت و با جدیت اجرا کرد و بر اجرا نیز باید نظارت موثری وجود داشته باشد.
خطر زباله گردهای معتاد برای شهر
وی یادآور می‌شود: تربت حیدریه کارخانه بازیافت ندارد و در عوض زباله گردهای فعالی دارد که علاوه بر ناآشنایی و پایبند نبودن به موازین بهداشتی، ممکن است به دلیل تماس با زباله های پرخطر به انواع بیماریهای واگیردار نیز مبتلا شوند و حال آنکه نسبت به آن و عواقب کار خود هیچ اطلاعی ندارند.
کارشناس سلامت خاک و پسماند معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه می‌گوید: این بیماری‌ها از این طریق به دیگر شهروندان نیز سرایت می‌کند که این از ابعاد اجتماعی موضوع زباله گردی است، بنابراین با وضعیت موجود به افرادی که به طور معمول اعتیاد دارند اختیار داده می شود هزینه اعتیاد خود را با زباله گردی تأمین کنند.
رضایی اشاره می‌کند: حتی نیاز چندانی به ایجاد کارخانه بازیافت مدرن وجود ندارد و می‌توان با ساخت یک سوله کارخانه ای نیمه دستی راه‌اندازی کرد تا افراد مرتبط با زباله زیر کنترل بهداشتی قرار گیرند و شرایط بهداشتی در آنجا رعایت شود.
وی می افزاید: بدین ترتیب ۶۰ تا ۷۰ درصد پسماند تربت حیدریه به کمپوست تبدیل می‌شود و بخشی هم بازیافت می‌شود که اگر میزان بازیافت ۱۰ درصد باشد هر تن بازیافتی ۱۰۰ میلیون ریال درآمد برای شهرداری ایجاد می‌کند.
کارشناس سلامت خاک و پسماند معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه می گوید: این درآمد را می‌توان به همان افراد فعال در کارخانه بازیافت پرداخت کرد و شاید به ظاهر برای شهرداری درآمدی هم نداشته باشد اما در مسیر توسعه پایدار گام بسیار مهمی برداشته شده و برای شهر و شهرستان بسیار مفید است.
لزوم ایجاد کارخانه های کمپوست و بازیافت احساس می‌شود
رییس اداره حفاظت محیط زیست تربت‌حیدریه با انتقاد از وضعیت کنونی دفع زباله این شهر و گلایه از برگزار نشدن کمیته های فرعی کمیته پسماند شهرستان تربت حیدریه می‌گوید: روزانه ۱۲۰ تن پسماند در تربت حیدریه تولید می‌شود که در فصل زعفران میزان پسماند به طور میانگین بین ۲۰ تا ۳۰ تن بیشتر است.
داوود نورمحمدی می افزاید: یک کیلوگرم پسماند می‌تواند یک متر مکعب خاک را آلوده کند و شیرابه آن منجر به آلودگی آب‌های زیر زمینی شود و لزوم ایجاد کارخانه های کمپوست و بازیافت به شدت احساس می‌شود.
وی ادامه می دهد: قانون بودجه در سال ۹۶ تربت حیدریه را در این زمینه شهر معین شناخت و چون پسماندی که وارد تربت حیدریه می‌شود توجیه اقتصادی برای ایجاد کارخانه کمپوست و بازیافت نداشت شهرهای اقماری اطراف را زیرمجموعه آن قرار داده و اعتباری هم به شهرداری تربت حیدریه از محل این قانون داده شد.
رییس اداره محیط زیست تربت‌حیدریه اشاره کرد: همچنین شهرداری باید زباله گاه را ساماندهی می‌کرد و شهرهای اقماری که نمی‌توانند جایی به عنوان زباله گاه داشته باشند باید زباله های خود را در تربت حیدریه تجمیع کنند، یعنی زباله های «بایگ، رخ و کدکن» به صورت تجمیعی در اینجا مدیریت شود.
وی اضافه می‌کند: در سال ۹۷ به همراه معاون وقت فرمانداری تربت حیدریه و شهرداری های اقماری بازدیدی از زباله گاه مرکز شهرستان انجام شد تا سایر شهرها زباله هایشان را بدانجا حمل کنند اما شهرداران دیگر شهرها اعلام کردند وضعیت زباله گاه های خودشان بهتر از تربت حیدریه است.
نورمحمدی خاطرنشان می‌کند: در آن سال حدود ۶ میلیارد و ۸۰۰ میلیون ریال برای این منظور با امضای محیط زیست و فرماندار وقت تربت حیدریه به شهرداری داده شد که در آن زمان ارزش بسیاری داشت اما هیچ اقدامی از سوی شهرداری صورت نگرفت.
ایجاد کارخانه بازیافت نیازمند واگذاری زمین است
رییس خدمات شهری شهرداری تربت حیدریه در این زمینه می گوید: اقدامات خوبی در زمینه سایت زباله گاه انجام شده است و یکی از مشکلات برای تفکیک زباله، نداشتن زمین است و درخواست واگذاری زمین هم به راه و شهرسازی داده شده است که انتظار می رود روند اداری آن سریع تر به سرانجام برسد.
سیدرضا وقفی می افزاید: اگر برگ سند یا اجاره نامه‌ای برای زمین به شهرداری تربت حیدریه داده شود، شهرداری می‌تواند برای ایجاد کارخانه کمپوست اقدام کند.
وی ادامه می‌دهد: از مشاوران سازمان پسماند مشهد برای بررسی موقعیت هایی که اکنون خاک و نخاله تربت حیدریه در آن ریخته می‌شود، دعوت شد که بنا است در ادامه بررسی ها شیوه نامه‌ای برای این منظور تهیه و تدوین شود.
رییس خدمات شهری شهرداری تربت حیدریه خاطر نشان می‌کند: امید است گزارش این اقدامات بزودی آماده و به شهرداری ارسال شود تا بتوان با گرفتن پیمانکار و ساماندهی خاک و نخاله های سطح شهر، کار را به نحو مطلوب مدیریت کرد.
امید است که مسوولان تربت حیدریه با توجه به شناختی که از جایگاه طلای کثیف برای رشد و توسعه پایدار دارند، هرچه سریعتر مانع از هرز رفتن این سرمایه شده و از این قابلیت در راستای رشد و توسعه شهر و شهرستان خود استفاده کنند.
تربت حیدریه در فاصله ۱۵۰ کیلومتری جنوب مشهد واقع شده است.