یک مطالعه جدید که توسط محققان دانشگاه استرالیای جنوبی انجام شد، نشان داد که فعالیت‌های بدون تحرک که در زمان استراحت انجام می‌شوند، می‌توانند تأثیرات مثبتی بر سلامت مغز و توانایی‌های شناختی داشته باشند. در این مطالعه، فعالیت‌های اجتماعی و ذهنی تحریک‌کننده مانند مطالعه کتاب، نواختن آلات موسیقی، انجام کارهای دستی یا حتی گفتگو با دیگران به‌عنوان فعالیت‌هایی مفید برای حافظه و توانایی‌های فکری شناخته شدند. بر اساس این تحقیق، این نوع فعالیت‌ها به‌طور چشمگیری می‌توانند به جلوگیری از اختلالات شناختی و بهبود کیفیت عملکرد مغزی کمک کنند.
در مقابل، فعالیت‌هایی مانند تماشای تلویزیون یا بازی‌های ویدئویی که از نظر ذهنی کمتر چالش‌برانگیز هستند، نه‌تنها کمک‌کننده نیستند بلکه می‌توانند به کاهش عملکرد شناختی و در بلندمدت، افزایش خطر ابتلا به مشکلات شناختی مانند زوال عقل منجر شوند.
این مطالعه نشان می‌دهد که نحوه گذراندن وقت در زمان استراحت و تنهایی تأثیر زیادی بر سلامت مغز دارد. به گفته محققان، اگر فرد بیشتر وقت خود را صرف تماشای تلویزیون یا بازی‌های ویدئویی کند، احتمال ابتلا به مشکلات شناختی و اختلالات مغزی در آینده افزایش می‌یابد. محققان توصیه می‌کنند که افراد باید زمان صرف‌شده برای این نوع فعالیت‌ها را با فعالیت‌های ذهنی چالش‌برانگیز جایگزین کنند تا مغز خود را در حالت فعال نگه دارند.
آمارهای جهانی نشان می‌دهند که زوال عقل و اختلالات شناختی به یک بحران بهداشت عمومی تبدیل شده‌اند. طبق آمار سازمان جهانی بهداشت، بیش از ۵۵ میلیون نفر در جهان به زوال عقل مبتلا هستند و سالانه بیش از ۱۰ میلیون نفر به این بیماری جدید دچار می‌شوند. با توجه به این واقعیت، توجه به سلامتی مغز از همان سنین بالاتر ضروری است. فعالیت‌های ذهنی غنی و تحریک‌کننده می‌توانند به‌طور مؤثری به کاهش خطر ابتلا به این اختلالات کمک کنند.
«مدیسون ملو»، یکی از نویسندگان این تحقیق، تأکید کرد که فعالیت بدنی نیز یکی از عوامل اصلی در پیشگیری از زوال عقل و اختلالات مغزی است. او پیشنهاد می‌کند که افراد برای بهبود سلامت مغز خود باید علاوه بر فعالیت‌های ذهنی، فعالیت بدنی را در برنامه روزانه خود قرار دهند. فعالیت‌های بدنی و ذهنی که به‌طور هم‌زمان انجام شوند، می‌توانند تأثیرات مثبت بیشتری بر عملکرد شناختی داشته باشند.
یکی از توصیه‌های جالب محققان این است که افراد زمان زیادی که به تماشای تلویزیون یا بازی‌های ویدئویی اختصاص می‌دهند، می‌توانند با انجام فعالیت‌های ذهنی مانند مطالعه کتاب، حل معما، نواختن آلات موسیقی یا حتی صرف وقت برای گسترش مهارت‌های هنری جایگزین کنند. همچنین، اگر فرد وقت زیادی را صرف تماشای تلویزیون می‌کند، می‌تواند این زمان را با پنج دقیقه فعالیت بدنی یا تمرینات ذهنی جایگزین کند.
با توجه به افزایش سن جمعیت و بحران‌های بهداشتی ناشی از بیماری‌های شناختی، محققان تأکید دارند که اکنون زمان آن رسیده که بیشتر از هر زمان دیگری به سلامت مغز توجه کنیم. انجام فعالیت‌های ذهنی و بدنی سالم می‌تواند به‌طور چشمگیری از ابتلا به اختلالات شناختی جلوگیری کرده و کیفیت زندگی افراد را در سنین بالا بهبود بخشد. این یافته‌ها همچنین اهمیت یک سبک زندگی فعال و مغز محور را در دوران پیری برجسته می‌کند.
در نهایت، تحقیقاتی از این دست نشان می‌دهند که سلامت مغز تنها به فعالیت بدنی محدود نمی‌شود بلکه فعالیت‌های ذهنی تحریک‌کننده و غنی نیز نقشی اساسی در حفظ عملکرد شناختی دارند. بنابراین، انجام فعالیت‌های ذهنی مانند مطالعه، نواختن آلات موسیقی یا گفتگو با دیگران می‌تواند کلید پیشگیری از مشکلات مغزی در سنین بالا باشد و به بهبود کیفیت زندگی و حافظه افراد کمک کند.