فقط یک دقیقه از شب‌های دیگر بلندتر است؛ اما همین یک دقیقه باعث شده تا برایش جشن و پایکوبی کنند؛ «یلدا» همان شبی است که گرمای کانون خانواده‌ها و دورهمی شاد آن‌ها در اولین شب سردترین فصل سال لحظات دلنشین و خاطره‌انگیزی را برای همگان رقم می‌زند.

اینجا و در دیار خوشنشینان زاگرس هم آئین باستانی یلدا را پاس می‌دارند و سیاهی شب را با دورهمی شاد و سرزنده خود به سپیدی صبح گره می‌زنند و آمدن زمستان، فصل یک‌رنگی را جشن می‌گیرند.

با گرانی و تورم اجناس به ویژه کالا‌های پُر تقاضای این روز‌ها دیگر خبری از هیاهوی بازار نیست و مردم وسعشان به تهیه خوراکی‌های ویژه این شب نمی‌رسد

قدیمی‌تر‌ها به یلدا «شب چله» می‌گفتند و البته هنوز هم این لفظ کاربرد عامیانه خود را دارد؛ چند روزی تا رفتن پاییز بیشتر باقی نمانده و شب چله در پیش داریم و مهمانی و دورهمی؛ البته با گرانی و تورم اجناس به ویژه کالا‌های پُر تقاضای این روز‌ها دیگر خبری از هیاهوی بازار نیست و مردم وسعشان به تهیه خوراکی‌های ویژه این شب نمی‌رسد.

به بازار‌ها که سر بزنیم این روز‌ها همه جوره بوی یلدا و جشن کهن می‌دهد، اما وقتی پای صحبت فروشندگان می‌نشینی، درد دل حکایت دیگری دارد که شیرینی این آئین کهن را به کام خیلی‌ها تلخ می‌کند.

بازار کرمانشاه نیز از این مساله مستثنی نیست و امسال بازار یلدایش رونق یلدا‌های پیشین را ندارد؛ یلدا‌هایی که از ابتدای آذرماه بازارش شروع می‌شد امروز چند روز مانده به شب چله فروشندگانی که به امید بازار این ایام اجناس را خریداری کرده‌اند نگران از فروش نرفتن کالا‌ها هستند.

برای بررسی وضعیت اجناسی همچون شیرینی، میوه خشک، آجیل و خشکبار و… سری به بازار کرمانشاه زدیم و قیمت‌ها را جویا شدیم تا ببینیم به طور متوسط برای یک دورهمی ساده ۸ نفره یک خانواده کرمانشاهی چقدر باید هزینه کند.

پایش بازار شب یلدا را از «هندوانه» گل سرسبد این شب شروع کردیم که مجلس گرم کن هم هست و سر شیرینی و قرمز بودن آن همیشه بازار شوخی به راه است.

یکی از ارکان سفره شب یلدا همین هندوانه است که اتفاقاً برای این شب به شیوه‌های جذابی هم تزئین می‌شود.

هندوانه اولین خوان سفره شب یلدا

هندوانه یادآور گرمای تابستان و حرارت است و باور عامه بر این است که اگر مقداری هندوانه در شب یلدا بخورید در سراسر زمستان طولانی، سرما و بیماری بر شما غلبه نخواهد کرد.

قیمت هندوانه در بازار کرمانشاه متغیر است و برای یک جمع متوسط ۸ نفره یک هندوانه ۳ کیلویی کفایت می‌کند و قیمت آن بر اساس میانگین قیمت‌های اعلام شده ۳۰۰ هزار تومان می‌شود.

انار در سفره شب یلدا نماد شادی و زایش است؛ میوه‌ای که از قدیم از آن به عنوان میوه‌ای خون‌ساز یاد می‌شد و امروز هم این موضوع به اثبات رسیده که این میوه موجب افزایش انرژی و خون‌سازی در بدن فرد می‌شود و تصفیه خون مانند زندگی یا زایش دوباره انسان است، به همین علت انار را نماد زایش و شادی می‌دانند و یکی دیگر از میوه‌های پرطرفدار این شب است که از نماد‌های یلدا هم محسوب می‌شود؛ قیمت این میوه هم از ۵۰ هزار تومان تا ۹۰ هزار تومان متغیر است که در مجموع حداقل ۲ کیلو برای این خانواده ۸ نفره با احتساب مهمان‌ها لازم است که در مجموع ۱۲۰ هزار تومان محاسبه می‌شود.

قیمت شیرینی‌های قنادی‌های سطح شهر کرمانشاه هم از کیلویی ۲۰۰ هزار تومان کمتر نیست که برای این جمع حداقل ۱ کیلو لازم است.

حذف آجیل از سفره یلدایی به واسطه قیمت نجومی

آجیل از تنقلات محبوب این شب است که قیمت نجومی آن سال هاست آن را از سفره یلدایی خانواده‌ها حذف کرده، اما اگر بخواهیم برای یک خانواده هشت نفره از هر قلم (پسته، بادم، بادام هندی، فندق و تخمه کدو) ۲۵۰ گرم محاسبه کنیم آجیلی میلیونی در انتظار خانواده‌های یلدایی است و حداقل یک میلیون باید برای این مورد کنار بگذارند.

در بین میوه‌ها هم موز، خیار، پرتغال و سیب اگر در نظر گرفته شود و از هر قلم یک کیلو برای جمع هشت نفره تهیه شود، مبلغی حدود ۲۰۰ هزار تومان باید میوه تهیه شود.

اگر شام این شب هم برای هنر نفر ۱۰۰ هزار تومان محاسبه کنیم قیمت شام هشت نفره ۸۰۰ هزار تومان خرج می‌برد.

با احتساب این موارد سفره شب یلدا حداقل ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان برای کرمانشاهی‌ها خرج دارد.

اما این پایان گشت و گذار خبرنگار نبود و به سراغ خریدار و فروشنده بازار‌های یلدایی کرمانشاه رفتیم تا وضعیت بازار را از دو نگاه متفاوت بررسی کنیم.

گلایه از عدم ثبات بازار

شاهین حیدری شهروند کرمانشاهی در حاشیه بازار اصلی شهر کرمانشاه با گلایه از ثبات قیمت‌ها، اظهار کرد: قیمت اجناس به ویژه اجناسی که در جشن یلدایی استفاده می‌شود ثابت نیست و مغازه به مغازه تفاوت دارد.

وی با گلایه از افزایش قیمت‌های نامتعارف قیمت‌ها، گفت: روزگاری نه چندان دور با کمترین هزینه شب‌های چله دورهمی‌های خانوادگی به راه می‌افتاد و همه فامیل دور هم جمع می‌شدند، اما امروز اگر فقط برای خانواده ۴ نفره خودمان بخواهیم سفره یلدایی فراهم کنیم باید بیش از ۲ میلیون هزینه کنیم.

شهروند دیگر کرمانشاهی از افزایش قیمت آجیل گلایه داشت و گفت: به قیمت بالا و افزایش‌های ناگهانی قیمت خشکبار و آجیل در کرمانشاه این قلم را از سفره یلدایی حذف کرده‌ایم.

وی در ادامه از عدم ثبات قیمت میوه هم گلایه کرد و گفت: کنترل و نظارتی بر قیمت میوه نیست و متأسفانه قیمت میوه‌های این فصل این روز‌ها که به شب چله نزدیک می‌شویم افزایشی شده و به جای عرضه با قیمت متعارف با قیمت‌های نامتعارف عرضه می‌شود.

دورهمی‌هایی که قربانی گرانی می‌شود

در ادامه بررسی‌های میدانی خبرنگار به سراغ فروشندگان کالا‌های مورد استفاده در آئین شب یلدا رفتیم.

این فروشنده اظهار کرد: چندسالی به بهانه کرونا دورهمی‌های خانوادگی کنسل بود، اما ۲ سالی هست که کرونا از بین رفته و خانواده‌ها بهانه‌ای برای دورهم جمع نشدن ندارند افزایش قیمت‌ها باعث شده تا خانواده‌ها کمتر به فکر دورهمی شب چله باشند.

وی در توصیف بازار یلدایی گفت: افزایش قیمت‌ها و عدم استقبال خانواده‌ها به خرید برای برپایی دورهمی بازار شب یلدا را دچار رکود کرده تا بازار بیش از پیش به فروشندگان بدهکار باشد.

نظارت بر بازار یلدایی با ۱۵ تیم بازرسی

قهرمان شاهی مدیرکل تعزیرات حکومتی استان کرمانشاه اظهار کرد: ۱۵ گروه بازرسی مسئول کنترل قیمت انواع کالا‌های ضروری شب یلدا در سراسر استان کرمانشاه هستند.

وی افزود: قیمت‌گذاری کالا‌هایی نظیر میوه و تره‌بار، آجیل و خشکبار، شیرینی و شکلات، گوشت و مرغ، برنج، روغن و لبنیات تحت نظارت قرار خواهد گرفت.

مدیرکل تعزیرات حکومتی استان کرمانشاه تصریح کرد: بازرسی‌ها علاوه بر بازار عمومی، در نمایشگاه‌های شب یلدا نیز ادامه خواهد داشت و هرگونه تخلف از جمله کم‌فروشی، گرانفروشی، عدم درج قیمت و عدم صدور فاکتور با جدیت پیگیری می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: این نظارت‌ها تا پایان روز ۳۰ آذر ادامه خواهد داشت.

شاهی از مردم خواست تا در صورت مشاهده هرگونه تخلف، آن را از طریق سامانه‌های ۱۲۴ بازرسی و نظارت صمت یا ۱۳۵ تعزیرات گزارش دهند.

نظارت رکن اساسی کنترل بازار

منوچهر حبیبی استاندار کرمانشاه نیز در نشست ستاد تنظیم بازار استان که با حضور معاون اقتصادی استاندار و مدیران عضو برگزار شد؛ عنوان کرد: بسیاری از شاخص‌های مرتبط با نرخ تورم کشوری است و آیتم‌های متعددی میزان نقدینگی در بازار و تسهیلات اعطایی بانک‌ها به بازار در آن دخیل است، ولی عملکرد دستگاه‌های اجرایی استان در کاهش آن مؤثر هستند.

وی گفت: در حوزه‌هایی نرخ تورم کاهشی بوده است که جای تقدیر و تشکر دارد، ولی در حوزه‌های که نرخ تورم افزایشی و یا ثابت بوده و باید با برنامه ریزی مناسب این روند را کاهشی یا حداقل ثابت کرد.

استاندار کرمانشاه یادآور شد: البته باید مردم باید این کاهش نرخ تورم را به صورت واقعی در کف بازار احساس کنند و این یک شاخص مناسب برای ارزیابی عملکرد مدیران اقتصادی است.

حبیبی با اشاره به اینکه قصد دخالت در بازار را ندارد، اما حتی یک لحظه هم از وظیفه نظارتی خود غافل نمی‌شود در ادامه افزود: مردم در فروشگاه‌ها، نانوایی‌ها، قصابی‌ها و رستوران‌ها آثار این رصد‌های مستمر را ارزیابی می‌کنند و این وظیفه نظارتی باید به بهترین شکل ممکن انجام شود.

وی گفت: قیمت کالا بسیار مهم است، ولی فراوانی در بازار هم کالا در بازار نیز اهمیت زیادی دارد و افراد به هنگام مراجعه به بازار نباید کمبودی در زمینه کالا احساس کنند.

حبیبی تاکید کرد: بازار یک موجود حساس و زنده است که ابعاد بسیار گسترده‌ای دارد و باید با افزایش نظارت‌ها و تأمین به موقع کالا، شرایطی را فراهم تا مردم با آرامش خاطر خرید کنند.

وی به ضرورت افزایش نظارت‌ها در آستانه شب یلدا اشاره کرد و گفت: عید نوروز هم نزدیک است و از هم اکنون باید کالا‌های مختص بازار شب ذخیره سازی شوند.