جوان آنلاین: روابط اقتصادی و تجاری بین ترکیه و رژیم صهیونیستی، در طول تاریخ تحت تأثیر تحولات سیاسی و اجتماعی مختلف قرار داشته است. با وجود تنش‌های سیاسی، همچنان دو طرف در زمینه‌های مختلف اقتصادی و تجاری همکاری‌های قابل توجهی دارند که بخشی از آن از چشم عموم پنهان مانده است.

به گزارش فارس،  به بررسی ابعاد مختلف روابط تجاری ترکیه با اسرائیل، خطوط ارتباطی، نهاد‌ها و افراد مؤثر در این تجارت پرداخته شده است.

  دلیل تداوم روابط اقتصادی: ملاحظات امنیتی

یکی از عوامل اصلی که مانع از قطع کامل روابط اقتصادی بین ترکیه و رژیم صهیونیستی می‌شود، ملاحظات امنیتی است. از زمان برقراری روابط، همکاری‌های اطلاعاتی دو کشور در زمینه‌های مختلف، از جمله مبارزه با تروریسم و مسائل کردها، نقش اساسی داشته است. 

همکاری‌های اطلاعاتی

در سال ۱۹۵۸، همکاری‌های اطلاعاتی ترکیه و اسرائیل به‌طور محرمانه آغاز شد. توافقات امنیتی این دو کشور، از جمله همکاری‌های اطلاعاتی در بازداشت عبدالله اوجالان در سال ۱۹۹۹، نشان از عمق روابط امنیتی آنها دارد. علاوه بر این، در طول سال‌ها، اسرائیل و ترکیه به‌طور مستمر در زمینه مبارزه با تهدیدات مشترک امنیتی، به ویژه از سوی گروه‌های کرد، همکاری کرده‌اند. 

ترس از افشاگری‌ها

ترس از افشاگری‌های اطلاعاتی و مسائل حساس امنیتی مانع از قطع کامل روابط می‌شود. هرگونه گسست کامل در روابط می‌تواند به افشای اطلاعات حساس و آسیب رساندن به منافع امنیتی هر دو طرف منجر شود. در این میان، هر دو کشور از دسترسی به اطلاعات حساس یکدیگر جلوگیری می‌کنند تا از بحران‌های غیرقابل بازگشتی جلوگیری کنند.

خطوط ارتباطی اقتصادی: هوایی و دریاییخطوط هواییترکیه و رژیم صهیونیستی روابط هوایی فعالی دارند که شامل پرواز‌های مستقیم بین استانبول و تل‌آویو است. شرکت‌هایی، چون ترکیش ایرلاینز، اسرایر و پگاسوس ایرلاینز پرواز‌های مکرری به مقصد‌های مختلف در اسرائیل دارند که نه تنها برای تسهیل سفر‌های تجاری بلکه برای گردشگری نیز بسیار پرطرفدار است.

خطوط دریایی

تجارت دریایی بین دو کشور نیز بخش مهمی از روابط تجاری را تشکیل می‌دهد. شرکت‌هایی، چون MSC و زیم از جمله شرکت‌های حمل‌ونقل بار بین ترکیه و اسرائیل هستند که مسیر‌های منظم دریایی برای حمل کالا‌های مختلف از جمله مصالح ساختمانی، محصولات کشاورزی و محصولات غذایی را ارائه می‌دهند. در زیر فقط تردد برخی کشتی‌های باربری از ترکیه به سرزمین‌های اشغالی در یک ساعت نشان داده شده است حتی اگر ادعا شود که این اقلام و کشتی مربوط به ترکیه نیست همین سواپ بودن بین دو کشور نیز برای ترکیه درآمد دارد.

شرکت‌های حمل و نقل و تجاری فعال

حمل و نقل هوایی و دریاییشرکت‌های هواپیمایی ترکیه‌ای نظیر ترکیش ایرلاینز و SunExpress و همچنین شرکت‌های کشتیرانی مانند MSC و زیم نقش مهمی در تسهیل تجارت و حمل بار بین ترکیه و اسرائیل دارند. این شرکت‌ها در دو بخش حمل‌ونقل هوایی و دریایی به‌طور مداوم به تجارت میان دو کشور کمک می‌کنند.

 صادرات و واردات

بخش صادرات ترکیه به اسرائیل شامل محصولاتی نظیر محصولات پتروشیمی، فولاد، مصالح ساختمانی و مواد غذایی است. شرکت‌های مهم مانند Erdemir، İçdaş، و Petkim در این زمینه فعال هستند. از سوی دیگر، محصولات فناوری، داروسازی و صنایع دفاعی از سوی اسرائیل به ترکیه صادر می‌شود.

پروژه‌های اقتصادی و انرژی مشترک

گاز طبیعی و انرژیگاز طبیعی اسرائیل از مهم‌ترین منابع گاز طبیعی در منطقه مدیترانه شرقی برخوردار است. پروژه‌هایی، چون خط لوله انتقال گاز و همکاری‌های انرژی در سال‌های اخیر به یکی از مباحث برجسته بین ترکیه و رژیم صهیونیستی تبدیل شده است. میدان‌های گازی لویاتان و تامار توجه ترکیه را جلب کرده‌اند که به‌دنبال تقویت امنیت انرژی و همکاری‌های منطقه‌ای است.

 پروژه‌های زیرساختی

در سال ۲۰۲۴، ترکیه و اسرائیل در پروژه‌های زیرساختی نیز همکاری‌های قابل توجهی دارند. برای مثال، در پروژه‌های آب و کشاورزی، همکاری‌هایی بین شرکت‌های ترکیه‌ای مانند"GAP" و شرکت‌های اسرائیلی در زمینه آبیاری هوشمند و مدیریت منابع آب صورت می‌گیرد. همچنین در پروژه‌های"ترابری و حمل‌ونقل"، شرکت‌های ترکیه‌ای و اسرائیلی در توسعه راه‌آهن‌های سریع‌السیر و بندر‌های تجاری همکاری می‌کنند. "پروژه خط لوله گاز" از اسرائیل به ترکیه نیز همچنان در دست بررسی و توسعه است که می‌تواند تأثیر زیادی بر تأمین انرژی در منطقه داشته باشد.

افراد و نهاد‌های مؤثرت

جار و مدیرانمدیران و تجار ترکیه‌ای افرادی همچون سلیمان هیلمی توسون، میهتین کایماکی و احمد چلیک از جمله تجار برجسته‌ای هستند که نقش زیادی در تقویت روابط تجاری و اقتصادی میان ترکیه و اسرائیل ایفا کرده‌اند. بسیاری از این تجار در زمینه‌های مختلف از جمله صادرات و واردات کالا‌های مختلف، صنایع ساختمانی و مصالح و همچنین همکاری در پروژه‌های بین‌المللی فعال هستند. 

نهاد‌های اقتصادی 

اتاق بازرگانی ترکیه (TOBB) به ریاست رفیق هیسارچی‌لوغلو و اتاق بازرگانی اسرائیل به ریاست Udi Amsalem از جمله نهاد‌هایی هستند که در تسهیل روابط تجاری بین دو کشور تأثیرگذارند. این نهاد‌ها به‌ویژه در برگزاری مجامع تجاری و تسهیل مذاکرات اقتصادی نقش دارند.
فعالیت‌های اقتصادی رژیم صهیونیستی در ترکیه

شرکت‌های اسرائیلی در ترکیهشرکت‌های اسرائیلی نظیر Teva Pharmaceutical Industries، Elbit Systems و SodaStream در ترکیه فعالیت دارند و در زمینه‌های مختلفی مانند داروسازی، فناوری‌های دفاعی و تولید محصولات خانگی فعالیت می‌کنند. این حضور به‌ویژه در زمینه فناوری و صنایع دفاعی به‌طور مداوم در حال گسترش است. Teva Pharmaceutical Industries که یکی از بزرگترین تولیدکنندگان دارو در جهان است، همچنان در ترکیه با شرکای محلی در حال فعالیت است و محصولات دارویی متنوعی تولید می‌کند. 

فعالیت‌های پنهانی

باوجود تنش‌های سیاسی، تجارت میان ترکیه و اسرائیل در بسیاری از موارد در پس‌زمینه و به‌طور غیررسمی ادامه دارد. شرکت‌های اسرائیلی با داشتن دفاتر و شعبه‌های مختلف در ترکیه، به‌ویژه در بخش فناوری، داروسازی و تولید محصولات صنعتی به‌طور مداوم در حال همکاری هستند.

 ابعاد مالی و بانکی روابط اقتصادی

در زمینه‌های مالی و بانکی نیز روابط ترکیه و رژیم صهیونیستی ادامه دارد. بانک‌های ترکیه‌ای مانند زراعت بانک و هالک بانک در اسرائیل شعبه دارند و تعاملات مالی بین دو کشور در قالب انتقالات ارزی و تسویه‌های تجاری انجام می‌شود. همچنین، سرمایه‌گذاری‌های متقابل در بازار‌های مالی و بورس نیز در چند سال اخیر افزایش یافته است.

پروژه‌های مشترک در حوزه فناوری و نوآوری 

همکاری‌ها در زمینه امنیت سایبری با مشارکت شرکت‌های اسرائیلی همچون Check Point Software Technologies و ترکیه‌ای‌ها در حال گسترش است. همچنین در بخش هوش مصنوعی، شرکت‌های اسرائیلی مانند Intel Israel و Mobileye با شرکت‌های ترکیه‌ای مانند Turkcell در حال توسعه الگوریتم‌ها و سیستم‌های AI هستند. در حوزه فناوری‌های پزشکی، شرکت اسرائیلی Teva Pharmaceutical Industries با موسسات تحقیقاتی و بیمارستان‌های ترکیه همکاری می‌کند تا دارو‌های ژنریک و بیولوژیکی تولید کند. در بخش انرژی‌های تجدیدپذیر، Zorlu Energy ترکیه و SolarEdge Technologies اسرائیل پروژه‌های انرژی خورشیدی را در ترکیه پیش می‌برند. همچنین در زمینه اینترنت اشیاء (IoT)، همکاری‌هایی بین شرکت‌های ترکیه‌ای نظیر Turk Telekom و Aselsan و شرکت‌های اسرائیلی مانند Cisco و Nice Systems برای توسعه شهر‌های هوشمند و سیستم‌های نظارتی پیشرفته در جریان است.

 ادعای ترکیه در مورد مقصد کالاها

ترکیه پیش‌تر ادعا کرده بود که اقلام ارسالی به سرزمین‌های اشغالی به مقصد کرانه باختری است. با این حال، آیا اسرائیل حاضر است که اقلام این کشور را به کرانه باختری، که اکنون بیشتر از هر زمان دیگری تحت فشار و محاصره است، منتقل کند؟ این سوالی است که همچنان بدون پاسخ باقی مانده و نشان می‌دهد که روابط تجاری حتی در شرایط تنش‌زا نیز همچنان ادامه دارد.

آینده روابط ترکیه و اسرائیل

 با وجود تمامی تنش‌ها و مخالفت‌های مردمی و سیاسی در ترکیه، نمی‌توان روابط اقتصادی و تجاری میان آنها را به‌طور کامل قطع شده دانست. ترکیه و اسرائیل به‌ویژه در زمینه‌های امنیتی و تجاری منافع مشترکی دارند که باعث می‌شود در زمینه‌های اقتصادی و دفاعی، همکاری‌های پنهانی خود را حفظ کنند. چشم‌انداز آینده: با توجه به منافع اقتصادی و امنیتی مشترک، به نظر می‌رسد که ترکیه و رژیم صهیونیستی نمی‌توانند از این روابط دست بکشند. اما از سوی دیگر، به دلیل اعتراضات مردمی و فشار‌های سیاسی در ترکیه، ممکن است این روابط به‌طور پنهانی و محدودتر ادامه یابد تا از تنش‌های بیشتر جلوگیری شود.