به گزارش ایرنا، این رویداد به همت سازمان بهزیستی کشور، اداره کل بهزیستی و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان کرمان روز سه‌شنبه بیستم آذر ماه در شهر کرمان آغاز شد و آثار گروه‌های شرکت کننده از استان‌های سیستان و بلوچستان، کرمان، خراسان رضوی، خراسان جنوبی و یزد به روی صحنه رفت.
جشنواره‌ای که در سالن‌های تئاتر شهر، پلاتو صنعتی، پلاتو علی معلم و سالن رودکی شهر کرمان برپا شد و به گفته مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان کرمان فرصتی را فراهم کرده تا تعامل میان هنرمندان استان و دیگر مناطق کشور افزایش یابد، همچنین زمینه مناسبی برای نمایش قابلیت‌های هنری این افراد به وجود آید.
میدان نمایش اراده‌ها
محسن روحی تاکید کرد بر این باور است که تئاتر معلولان تاثیر عاطفی عمیقی بر مخاطبان دارد و گفت: وقتی یک مخاطب با اجرای هنرمندان دارای معلولیت مواجه می‌شود، توانایی این افراد را به چشم می‌بیند و به این باور می‌رسد که محدودیت‌های جسمی نمی‌توانند مانعی برای رسیدن به اهداف باشند. این پیام امید و انگیزه‌ای است که این هنرمندان به جامعه منتقل می‌کنند.
وی جشنواره تئاتر افراد دارای معلولیت را میدان نمایش اراده‌ها و ابزار رشد جامعه توصیف و اضافه کرد: تئاتر که تلفیقی از چند هنر محسوب می‌شود، از اهمیت بالایی برخوردار است. در حوزه معلولان، این اهمیت از چند جنبه بیشتر می‌شود؛ هم جامعه به چنین فعالیت‌هایی نیاز دارد و هم مسئولان باید به این افراد توجه کنند زیرا افراد دارای توانمندی‌های ویژه، نیازمند بستری برای بروز و نمایش قابلیت‌های خود هستند.
موضوعی که مدیرکل بهزیستی استان کرمان نیز از آن به عنوان بهترین ابزار برای کنترل مناسبات اجتماعی نام برد و گفت: ابتدا گمان می‌کردیم توانمندسازی افراد دارای معلولیت وجود ندارد اما پس از سال‌ها تجربه و آزمون و خطا متوجه شدیم که راه‌های مختلفی برای این امر وجود دارد.
مدیران استان و هنرمندان در جشنواره تئاتر
علیرضا وحیدزاده ادامه داد: در حقیقت، این ما هستیم که محدودیت‌ها را ایجاد می‌کنیم، اگر فضای زندگی مناسب نباشد و فرصت‌ها فراهم نشود، افراد دارای معلولیت ناگزیر خواهند بود در خانه و از تعاملات اجتماعی باز بمانند.
وی با اشاره به تجربه‌های موفق دیگر استان‌ها تصریح کرد: وقتی رویدادهای مشابه را در یزد مشاهده کردم، تاثیرات مثبت آن را در توانمندسازی جامعه هدف دیدیم و همین موضوع باعث شد که با همکاری سایر دستگاه‌ها، تلاش کنیم این ظرفیت را در استان کرمان نیز ایجاد کنیم. نخستین بار امسال توانستیم چنین رویدادی را در استان کرمان برگزار کنیم و امیدواریم این آغاز، به گسترش نگرش‌ها و برنامه‌های آینده منجر شود.
پای صحبت هنرمندان
اما وقتی پای صحبت کارگردانانی که با معلولان کار هنری را تجربه کرده اند می نشینیم به نکات جالب و مهمی می رسیم که ارزش شنیدن دارند، از جمله "احسان رضوانی" کارگردان نمایش کرمانی «پای قبه سبز» که به عنوان نمایش افتتاحیه جشنواره اجرا شد.
این کارگردان، بازیگر و نویسنده تئاتر، از سال ۱۳۶۹ فعالیت هنری خود را آغاز، تاکنون در بیش از ۷۰ اثر تئاتری بازی و ۲۰ اثر را کارگردانی کرده است. وی همچنین در عرصه نویسندگی با ۱۵ تا ۱۶ نمایشنامه، سهم بسزایی در توسعه هنر تئاتر داشته است.
اثر ارائه شده در این جشنواره به قلم مسعود گنجعلی‌خانی است. داستان درباره ۲ کودک در محله‌ای قدیمی کرمان است که ساعت گمشده‌ای را پیدا می‌کنند و تصمیم می‌گیرند آن را به صاحبش برگردانند. در این مسیر با افراد مختلفی مواجه می‌شوند که تلاش می‌کنند ساعت را از آنها بگیرند. در نهایت، این ۲ کودک به این نتیجه می‌رسند که باید ساعت را به خادم مسجد یا تکیه «پای قبه سبز» برسانند. این اثر به نوعی نگاهی به صداقت و تلاش بی‌وقفه این کودکان برای انجام کار درست دارد.
رضوانی با بیان اینکه برگزاری چنین جشنواره‌هایی می‌تواند تاثیر زیادی در شناسایی استعدادها و ارتقای تعامل میان هنرمندان داشته باشد گفت: به عنوان یک کارگردان، مطمئنا در کارهای آینده‌ام از این هنرمندان بهره خواهم برد، هنرمندانی که شاید پیش از این هیچ وقت فکر نمی‌کردم که توانایی ایفای نقش در آثار تئاتری را داشته باشند. این جشنواره‌ها نشان می‌دهد که هنرمندان دارای معلولیت چه استعدادهای شگفت‌انگیزی دارند.
احسان رضوانی
برابرسازی فرصت‌ها و فرهنگ‌سازی
وی افزود: اولین گام در برابرسازی فرصت‌ها، فرهنگ‌سازی است. مسئولان باید توجه داشته باشند که افراد دارای معلولیت می‌توانند نقش‌های مهم و تاثیرگذاری را ایفا کنند. اگر مسئولان در ادارات به این باور برسند که این افراد می‌توانند در فعالیت‌های هنری حضور داشته باشند و حتی بهتر از افراد بدون مشکل عمل کنند، به‌تدریج این دیدگاه در جامعه شکل خواهد گرفت.
این کارگردان تئاتر اظهار کرد: باید رسانه‌ها و نهادهای مسئول به صورت جدی‌تر به ارتقای دیده شدن هنر معلولان بپردازند. هنرمندان معلول باید در برنامه‌ها و جشنواره‌های مختلف حضور داشته باشند و استعدادهای آنها به نمایش گذاشته شود. اطلاع‌رسانی در مورد موفقیت‌های آنها در رسانه‌ها می‌تواند تاثیر زیادی در معرفی این هنرمندان به جامعه و جلب توجه بیشتر به توانمندی‌هایشان داشته باشد.
وی گفت: تئاتر به عنوان یک هنر بی‌نظیر می‌تواند به‌خوبی باعث آگاهی‌بخشی به جامعه شود به ویژه در تئاتر خیابانی که هنرمند به طور مستقیم با مردم ارتباط برقرار می‌کند، امکان انتقال پیام‌های فرهنگی و اجتماعی به مردم فراهم می‌شود. تئاتر می‌تواند درک و همدلی مردم را افزایش دهد و آنها را به تفکر وادار کند.
تجربه ۱۷ ساله با فرشته‌های زمینی
اعظم باقری، کارگردان نمایش «روزنه امید» و شرکت‌کننده در بخش بزرگسال ششمین جشنواره منطقه‌ای تئاتر افراد دارای معلولیت نیز از تجربه ۱۷ ساله‌اش در کار با کودکان کم‌توان ذهنی، مشکلات اجرای آثار نمایشی مرتبط با معلولان و لزوم حمایت بیشتر نهادهای فرهنگی گفت.
این کارگردان یزدی با اشاره به چالش‌ها و دستاوردهای تئاتر معلولان گفت: ۱۷ سال است که با کودکان کم‌توان ذهنی کار می‌کنم البته به‌طور اتفاقی با این گروه آشنا شدم و به آنها لقب فرشته‌های زمینی دادم. نمایش ما به مشکلات کودکان کم‌توان ذهنی با معلولیت‌های گفتاری، جسمی و ذهنی می‌پردازد و تلاش دارد مسائلی را که این کودکان در خانواده، فامیل، جامعه و محله با آن مواجه هستند، به تصویر بکشد.
وی افزود: این اثر که در جشنواره منطقه‌ای تئاتر افراد دارای معلولیت به اجرا درآمد، روزنه امیدی برای پرداختن به مشکلات این کودکان است و نشان می‌دهد باید فضایی ایجاد شود تا افراد مشابه و هم‌درد خود را پیدا کنند، جایی که کسی آنان را مسخره نکند و عیب‌هایشان را گوشزد نکند.
اعظم باقری
باقری درباره وضعیت نمایش در یزد گفت: وضعیت نمایش در یزد عالی است. من خودم یکی از بازیگران نمایش هستم و معتقدم که شرایط امکانات سالن‌ها، تولید آثار، بازیگران و آموزش تئاتر در این استان خوب است. ما اساتید برجسته‌ای مانند محمدرضا ابوالحسنی داریم که با برگزاری کلاس‌های رایگان نویسندگی و بازیگری، کمک شایانی به هنرمندان جوان و علاقه‌مندان می‌کنند.
وی با اشاره به سختی‌های کار با گروه‌های معلولان بیان کرد: هر گروه معلولیت سختی‌های خاص خود را دارد برای مثال بچه‌های کم‌توان ذهنی چالش‌های ویژه‌ای در درک نمایش دارند و افراد دارای معلولیت جسمی ممکن است از لحاظ ذهنی سالم باشند و کار با دیالوگ‌ها برایشان آسان‌تر باشد اما مشکلات جسمی شان چالش‌های دیگری ایجاد می‌کند. به طور کلی هر گروه سختی‌های خود را دارد و این سختی‌ها باید از سوی مخاطبان درک شوند.
کارگردان نمایش «روزنه امید» گفت: یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها، نبود حمایت کافی از این آثار است. چرا بهزیستی نباید همکاری بیشتری داشته باشد؟ چرا ما نمی‌توانیم آثار خود را در تالارهای بزرگ شهر اجرا کنیم؟ چرا باید تنها جشنواره‌های محدود برای معلولان برگزار شود؟ ما نیاز به حمایت داریم تا بتوانیم آثارمان را به‌طور عمومی اجرا کنیم و دیده شویم.
وی تصریح کرد: «اگر فرهنگ و ارشاد اسلامی یا دیگر نهادها بتوانند برنامه‌ریزی کنند ما حداقل ۱۵ روز در سال زمان اجرای عمومی داشته باشیم قطعا نمایش‌های مرتبط با معلولان بیشتر دیده خواهد شد. این مساله درد بزرگی است که ما هنوز با آن دست و پنجه نرم می‌کنیم.
درباره دهتک
«دُهتُک» نیز اثری درباره ازدواج اجباری دختران بلوچ با بازی هنرمندان دارای معلولیت است که در این جشنواره اجرا شد و راضیه حسین‌پور کارگردان آن گفت: من ۲ فرزند دارم که یکی مشکل شنوایی دارد و دیگری «سی‌پی» است؛ زندگی با این ۲ فرزند تجاربی را برایم رقم زده که من به آن واسطه می‌توانم بچه‌ها را درک کنم و می‌دانم چه مواردی آنها را خوشحال می‌کند. من پیش از کار کردن با این بچه‌ها دچار افسردگی بودم اما وقتی با آنها هستم ذهنم از قید همه چیز آزاد می‌شود.
نمایش دُهتُک
این هنرمند اهل سراوان استان سیستان و بلوچستان ادامه داد: واژه دُهتُک در زبان ما به معنای دختر بچه است، اعضای نمایش دُهتُک گروه ترکیبی از بازیگران معلول هستند و ۲ بازیگر همراه داریم.
وی معتقد است اول باید بتوانیم با این بچه‌ها ارتباط برقرار کنیم. اگر بتوانیم با آنها ارتباط برقرار کنیم، می‌توان با آنها کار کرد. باید صمیمیت و اعتماد را به میان بیاوریم. وقتی این ارتباط برقرار شد، آن وقت است که می‌توانیم با بچه‌ها کار کنیم.
حسین‌پور درباره قصه نمایش دُهتُک گفت: نمایش ما یک اثر بوم‌محلی است که یکی از داستان‌های قدیمی ما را شامل می‌شود. این نمایش به آداب و رسوم ما، مانند ازدواج‌هایی که به زور انجام می‌شود، می‌پردازد. نویسنده این متن یکی از همکارانم است و من در کنارش بودم.
وی افزود: فرهنگ سیستان و بلوچستان بسیار غنی است. این منطقه دارای اقوام مختلفی است و هر شهر و روستا لهجه و پوشش خاص خود را دارد. ما در نمایش دُهتُک از آداب و رسوم خود بهره برده ایم؛ لباس‌های محلی و آهنگ‌های سنتی خود را در نمایش گنجاندیم. با این تفاسیر باید بگویم اثری که روی صحنه برده ایم، نمایشی کاملا سنتی است.
کارگردان نمایش حضور یافته در جشنواره منطقه‌ای کویر کرمان گفت: انجام یک کار گروهی آن هم تئاتر روی همه افراد به‌خصوص معلولان تاثیرات مثبتی خواهد داشت. به طور مثال یکی از بچه‌های ما که دیالیزی است، به شوق اجرای نمایش‌ها و روابطی که در آنجا برقرار می‌کند، هفته‌ای سه بار دیالیز می‌رود اما به این خاطر که در نمایش‌ها حضور دارد، شاداب‌تر و فعال‌تر شده است.
اختتامیه ششمین جشنواره منطقه‌ای تئاتر افراد دارای معلولیت (کویر) روز جمعه بیست و سوم آذر ماه در کرمان برگزار شد.