به گزارش «تابناک» به نقل از ایسنا، تولید رمزارز به فرایندی گفته می‌شود که در آن از قدرت پردازشی کامپیوترها برای تأیید تراکنش‌ها و افزودن آنها به «دفترکل عمومی» به نام «بلاک‌چین» استفاده می‌شود. این فرایند معمولاً با «ماینینگ» (استخراج) شناخته می‌شود و در بسیاری از ارزهای دیجیتال مانند بیت‌کوین انجام می‌شود.
مراحل تولید یک رمزارز را به این شرح می‌توان توضیح داد:
۱-تراکنش‌ها: هر بار که کسی رمز ارزی ارسال می‌کند یا دریافت می‌کند، یک تراکنش به شبکه ارز دیجیتال ارسال می‌شود. این تراکنش‌ها شامل جزئیاتی مثل فرستنده، گیرنده و مقدار ارز است.
۲-حل معادلات پیچیده (ماینینگ): برای اینکه تراکنش‌ها، تأیید و به بلاک‌چین افزوده شوند، نیاز به حل معادلات ریاضی پیچیده است. این معادلات توسط «ماینرها» (استخراج‌کنندگان) حل می‌شود. برای این کار، ماینرها از قدرت پردازشی کامپیوترهای خود استفاده می‌کنند.
۳-ایجاد بلوک جدید: وقتی ماینری معادله را حل می‌کند، یک بلوک جدید به بلاک‌چین افزوده می‌شود. هر بلوک شامل یکسری تراکنش تأیید شده است.
۴-پاداش برای ماینرها: در ازای حل معادلات و افزودن بلوک‌ها به بلاک‌چین، ماینرها پاداش دریافت می‌کنند. این پاداش معمولاً به صورت رمز ارز (مثل بیت‌کوین) است. این فرآیند باعث افزایش تعداد ارزهای دیجیتال در گردش می‌شود.
۵-توزیع و نگهداری: وقتی تراکنش‌ها به بلاک‌چین اضافه شدند، اطلاعات آنها برای همیشه ذخیره می‌شود و قابل تغییر نیست. این امر شفافیت و امنیت را در شبکه فراهم می‌کند.
در نهایت، این فرآیند باعث تولید و تأیید رمز ارزها می‌شود که به صورت غیرمتمرکز و بدون نیاز به بانک‌ها یا نهادهای مرکزی انجام می‌گیرد.
رمزارز در ایران
استخراج رمز ارزها (ماینینگ) در ایران قانونی است، اما به دریافت مجوز از وزارت صنعت، معدن و تجارت نیاز دارد. از سوی دیگر استفاده از رمزارزها برای پرداخت‌های داخلی همچنان غیرقانونی است، اما از آنها می‌توان برای واردات استفاده کرد.
هر چند که در سال‌های اخیر رمزارز در کشور توسعه یافته و شرکت‌هایی در این حوزه با مجوز معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری ایجاد شده‌اند، ولی چالش‌های رمزارزها در ایران همچنان برقرار است که به این موارد می‌توان اشاره کرد:
* مصرف بالای برق در فرآیند استخراج و تأثیر آن بر شبکه برق کشور
* سیاستگذاری‌های نامشخص و تغییرات مداوم در قوانین
* نگرانی‌های مرتبط با جرایم مالی و پولشویی
اما توسعه رمزارزها دارای پتانسیل‌هایی است که از آن جمله می‌توان به مواردی چون استفاده از رمزارزها برای مقابله با تحریم‌ها و تجارت بین‌المللی و توسعه استارتاپ‌های فعال در زمینه بلاک‌چین و فناوری‌های مرتبط اشاره کرد.
در ایران، صنعت رمزارزها در سال‌های اخیر رشد قابل‌توجهی داشته است. آمارها نشان می‌دهند که حدود ۱۰ تا ۱۵ میلیون نفر در ایران در زمینه خرید و فروش رمزارزها فعالیت دارند. بیشترین استفاده از رمزارزها در پرداخت‌های فرامرزی برای دور زدن تحریم‌ها صورت می‌گیرد. حجم تراکنش‌های روزانه با رمزارزها در ایران بیش از ۱۰ میلیون دلار برآورد شده است که اغلب شامل بیت‌کوین، اتریوم، تتر و رمزارزهای دیگر می‌شود.
با این حال، ایران همچنان در زمینه قانون‌گذاری و تنظیم بازار رمزارزها با چالش‌هایی مواجه است. نبود قوانین شفاف باعث شده تا نهادهای مختلف، از جمله بانک مرکزی و انجمن‌های صنفی، برای ارائه چارچوب‌های قانونی رقابت کنند. این ابهام قانونی مشکلاتی را برای کاربران و فعالان این حوزه ایجاد کرده است.
شرکت‌های ایرانی فعال در حوزه رمزارز
در این شرایط، چندین شرکت دانش‌بنیان در حوزه ارزهای دیجیتال و بلاک‌چین فعال هستند که در زمینه‌های مختلفی از جمله تبادل ارزهای دیجیتال، تحلیل داده‌ها، توسعه بلاک‌چین و مشاوره فعالیت می‌کنند. این شرکت‌ها علاوه بر تمرکز بر فناوری‌های نوین، با مشکلات تحریمی و نیاز به شفافیت در این صنعت روبه‌رو هستند.
یکی از این شرکت‌ها اولین پلتفرم ایرانی را ایجاد کرده است که با مجوز معاونت علمی ریاست جمهوری فعالیت خود را آغاز کرده و به کاربران امکان خرید، فروش و نگهداری ارزهای دیجیتال را می‌دهد. این پلتفرم همچنین به ارائه کیف پول دیجیتال و پشتیبانی از انواع ارزهای دیجیتال پرداخته است.
یکی دیگر از این دسته از شرکت‌ها بزرگترین صرافی ارز دیجیتال در ایران است که با هدف فراهم آوردن بستری ایمن و شفاف برای معاملات ارز دیجیتال در کشور راه‌اندازی شده است.
پلتفرم دیگر نیز توسط گروهی از دانشجویان دانشگاه‌های کشور تأسیس شده و با ارائه خدماتی مانند خرید و فروش ارزهای دیجیتال به صورت ایمن و حرفه‌ای، امنیت کاربران را در اولویت قرار داده است.
خدمات مالی یکی دیگر از شرکت‌های دانش‌بنیان فعالی است که به دنبال ارائه راه‌حل‌هایی برای تسهیل دسترسی به بازارهای جهانی و ارائه خدمات مختلف مالی در حوزه ارز دیجیتال است.
فعالیت این شرکت‌ها در تلاش برای غلبه بر محدودیت‌های داخلی و بین‌المللی، و همچنین ایجاد شفافیت بیشتر در بازار ارزهای دیجیتال ایران است.
انتشار سند چارچوب سیاستگذاری رمزپول‌ها
از این رو بانک مرکزی ایران قصد دارد رمز ارز ملی (ریال دیجیتال) را راه‌اندازی کند که به صورت پایلوت در برخی مناطق اجرا شده است.
سند «چارچوب سیاستگذاری و تنظیم‌گری بانک مرکزی در حوزه رمزپول‌ها» در چهار بخش و ۱۹ بند طبق قانون بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، با هدف استفاده از ظرفیت‌ها و فرصت‌های نهفته در توسعه فناوری‌های نوین مالی از سوی این بانک منتشر شد.
بر اساس تعاریف ارائه شده در این سند، پول دیجیتال بانک مرکزی، پول رسمی کشور است که با استناد به جزء(۴) بند«ب» از ماده(۴) قانون بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، به‌صورت دیجیتالی یا با استفاده از فناوری دفترکل توزیع شده، از سوی «بانک مرکزی» منتشر می‌شود و رمزپول (توکن معاملاتی) نیز نوعی پول رقومی (دیجیتال) رمزنگاری شده است که در بستر پایگاه داده اشتراکی به صورت متمرکز (با محوریت بانک مرکزی) یا غیرمتمرکز ایجاد و به صورت غیرمتمرکز مبادله می‌شود.
در بخش دوم این سند تاکید شده است که "استفاده از هرگونه «رمزدارایی» اعم از «توکن اوراق بهادار»، «توکن کاربردی» و «رمزپول»، به عنوان ابزار پرداخت در داخل کشور، برای تمامی اشخاص حقیقی، حقوقی و اتباع خارجی ممنوع است."
بخش سوم این سند به چارچوب کلی فعالیت در حوزه رمزپول‌ها پرداخته و اعلام شده است که "به استناد جزء(۱۳) بند«ب» ماده(۴) قانون بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، هرگونه فعالیت به عنوان «کارگزار رمزپول» یا «نهاد امین»، بدون اخذ مجوز از «بانک مرکزی» ممنوع است. «بانک مرکزی» دستورالعمل شرایط و الزامات فعالیت به عنوان «کارگزاری رمزپول» و «نهاد امین» را تدوین و به تصویب هیأت عالی «بانک مرکزی» می‌رساند."
در بخش چهارم سند رمزپول‌های صادره از سوی بانک مرکزی تاکید شده است که "«رمزپول (توکن معاملاتی)» استخراج شده در داخل کشور بر اساس مجوزهای صادره توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت، مشمول تعهدات صادراتی شده و به‌کارگیری آن جهت تامین ارز واردات از مبادی رسمی کشور و نیز سایر مبادلات مالی و تجاری، مجاز است. ضوابط این بند توسط «بانک مرکزی» و با همکاری وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت نیرو، سازمان امور مالیاتی و سایر دستگاه‌های ذیربط تنظیم، تصویب و ابلاغ خواهد شد.
همچنین نگهداری و خرید و فروش انواع «رمزپول» (به‌جز «پول دیجیتال بانک مرکزی») یا ارائه خدمت به‌عنوان «کارگزار رمزپول» و «نهاد امین» توسط «اشخاص تحت نظارت»، موضوع بند«ر» ماده(۱) قانون بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، منوط به اخذ مجوز جداگانه از این بانک است."
همچنین بیان شده است که «انتشار رمزپول» با مشارکت سایر کشورها به هر شکل و صورت، جهت به‌کارگیری آن به‌عنوان ابزار پرداخت داخلی یا بین‌المللی، منوط به اخذ مجوز از «بانک مرکزی» خواهد بود.
الزامات مربوط به نگهداری، تبادل و استفاده از «رمزپول» با مشارکت سایر کشورها از سوی «بانک مرکزی» تعیین می‌شود.