گروه بین‌الملل خبرگزاری دانشجو: بامداد یکشنبه، منابع وابسته به گروه‌های تروریستی اعلام کردند که بشار اسد، پس از حدود ۲۵ سال حکومت بر سوریه، از قدرت کنار رفته و با یورش نیروهای تروریستی معارض به دمشق، از کشور "فرار" کرده است. در ادامه به جزئیات مربوط به خروج اسد، موضع ارتش و گروه‌های مخالف، و مدیریت فعلی کشور می‌پردازیم:
بشار اسد کجاست؟
بر اساس گزارش منابع محلی، بشار اسد شب شنبه، ساعت ۱۰ شب به وقت محلی، با یک هواپیمای خصوصی از فرودگاه بین‌المللی دمشق پرواز کرد. مقصد دقیق او هنوز مشخص نیست، اما پس از پرواز این هواپیما، ارتش و نیروهای امنیتی نیز از این فرودگاه، که یکی از مراکز کلیدی کشور است، عقب‌نشینی کردند. به‌دنبال این اتفاق، تمامی پروازها از فرودگاه تعلیق شد.
گروه‌های تروریستی معارض که از تاریخ ۲۷ نوامبر حمله‌ای غیرمنتظره و بی‌سابقه علیه نیروهای دولتی آغاز کرده بودند، به‌سرعت اعلام کردند که بشار اسد سقوط کرده و دمشق اکنون "شهر آزاد" است. آنان از میلیون‌ها سوری آواره خواستند به کشور بازگردند.
رامی عبدالرحمن، مدیر دیده‌بان حقوق بشر سوریه، سه احتمال را درباره مقصد اسد مطرح کرده است:
- روسیه: متحد اصلی اسد که در طول جنگ حمایت‌های بی‌سابقه دیپلماتیک، سیاسی و نظامی از او کرده است.
- ایران: کشوری که مستشاران نظامی و گروه‌های مسلح هم‌پیمان خود، از جمله حزب‌الله، را در کنار حکومت اسد قرار داده بود.
- امارات متحده عربی: گزینه‌ای که عبدالرحمن آن را محتمل‌تر دانسته، چرا که امارات از اولین کشورهایی بود که روابط خود را با دمشق در آغاز جنگ قطع کرد و نخستین کشوری بود که این روابط را در سال ۲۰۱۸ دوباره برقرار کرد.
عملکرد ارتش سوریه ناامید کننده بود
با انتشار خبر فرار اسد، سربازان در مناطق مختلف دمشق لباس نظامی خود را از تن درآوردند. به گفته شاهدان عینی، ده‌ها خودروی نظامی در مناطق مهمی چون "مزه"، که میزبان دفاتر امنیتی، نظامی و دیپلماتیک است، رها شدند.
تا کنون هیچ بیانیه رسمی از سوی ارتش صادر نشده است. اما برخی سربازان به خبرگزاری‌ها گفته‌اند که از آنان خواسته شده محل خدمت خود را تخلیه کرده و به خانه بازگردند. یکی از نیروهای امنیتی گفت: «به ما دستور داده شد پایگاه‌ها را تخلیه کنیم و به منازل‌مان برویم. آنجا فهمیدیم که همه چیز تمام شده است.»
در مسیر میان شهر حمص و دمشق، خبرنگاران تجمع صدها نیروی نظامی سوری را در نزدیکی ایست‌های بازرسی مخالفان مشاهده کرده‌اند.
با آغاز حمله، گروه‌های مخالف به‌ویژه در دو روز نخست درگیری‌های شدیدی با ارتش سوریه داشتند که به کشته شدن ده‌ها نفر از هر دو طرف منجر شد. اما در روزهای بعد، نیروهای دولتی بدون مقاومت جدی، از مواضع خود عقب‌نشینی کردند و گروه‌های مخالف توانستند طی مدت کوتاهی شهرهای استراتژیکی چون حلب، حماه، حمص و در نهایت دمشق را تصرف کنند.
ارتش سوریه که پیش از جنگ دارای ۳۰۰ هزار نیروی نظامی بود، در طول این سال‌ها دچار خسارات فراوان شده و اکنون نیمی از نیروهای خود را از دست داده است. تحلیل‌گران تاکید دارند که ارتش سوریه دیگر بدون حمایت مستقیم روسیه و ایران توانایی بازپس‌گیری مناطق تصرف‌شده را ندارد.
حزب‌الله لبنان، که در کنار نیروهای دولتی سوریه جنگیده بود، بامداد یکشنبه تمامی مواضع خود را در اطراف دمشق و مناطق مرزی لبنان تخلیه کرد.
چه کسی قدرت را در دست خواهد گرفت؟
گروه‌های مخالف پس از اعلام سقوط اسد، از آغاز "دوران جدیدی" در سوریه خبر دادند. محمد غازی الجلالی، نخست‌وزیر سوریه که در سپتامبر گذشته منصوب شده بود، در پیامی در صفحه شخصی خود در فیس‌بوک گفت که آماده همکاری با هر رهبری است که مردم انتخاب کنند و برای "انتقال قدرت" آمادگی دارد.
ابو محمد الجولانی، رهبر گروه تروریستی تحریر الشام، در بیانیه‌ای از نیروهای مسلح خواست تا به مؤسسات دولتی نزدیک نشوند و تأکید کرد که این مؤسسات تا زمان انتقال رسمی قدرت، تحت نظارت نخست‌وزیر سابق باقی خواهند ماند.
اکنون، با خروج ارتش سوریه از مناطق تحت کنترل و عدم حضور رسمی آن در نقاط کلیدی، گروه‌های مسلح مخالف که کنترل کشور را به‌دست گرفته‌اند، با چالش‌های جدی روبه‌رو هستند، به‌ویژه با توجه به منافع گاه متضاد برخی گروه‌ها.
مهند الحاج علی، پژوهشگر مرکز کارنگی خاورمیانه، معتقد است که «چالش اصلی، بازسازی دولت سوریه و انتقال از مرحله آشفتگی و پراکندگی است.» او اضافه می‌کند: «گروه‌های مخالف تا کنون در تعامل با اقلیت‌ها و زندانیان نشان داده‌اند که به دنبال راهکاری آگاهانه برای بازسازی نهادهای دولتی هستند.»