به گزارش مفدا، یکی از مهم‌ترین چالش‌ها در سیستم درمانی کشور، وضعیت نامطلوب رزیدنت‌های پزشکی است. این گروه از پزشکان جوان که در دوران تخصص خود به آموزش و خدمت در بیمارستان‌ها مشغول هستند، سال‌هاست با مشکلات متعددی از جمله فشار کاری شدید، حقوق پایین و شرایط روانی نامساعد مواجه‌اند.
خالی ماندن ۲۰۰۰ صندلی دستیاری پزشکی
یکی از مسائلی که در روزهای اخیر به شدت نگرانی‌های جدی به همراه داشته، خبر خالی ماندن ۲۰۰۰ صندلی دستیاری پزشکی است. این صندلی‌ها عمدتاً به تخصص‌هایی تعلق دارند که به دلیل شرایط سخت کار و حقوق پایین، تعداد داوطلبان برای پذیرش در این رشته‌ها به شدت کاهش یافته است. از جمله بیهوشی، طب اورژانس و تخصص اطفال. تعرفه این رشته‌ها نسبت به سایر رشته‌های تخصصی پزشکی وضعیت مطلوبی ندارد و برخی از پزشکان جوان ترجیح می‌دهند به جای ورود به دوره‌های تخصصی، از کشور خارج شوند یا وارد رشته‌های دیگر شوند که شرایط بهتری دارند.
در حقیقت، این وضعیت نه تنها موجب کاهش تعداد پزشکان متخصص در رشته‌های ذکر شده است، بلکه سبب شده تا برخی از رشته‌های حساس و پایه پزشکی با کمبود شدید نیروی متخصص در آینده روبه‌رو شوند. این امر می‌تواند در درازمدت تاثیرات منفی زیادی بر کیفیت خدمات بهداشتی و درمانی کشور بگذارد.
فشار کاری و روانی رزیدنت‌ها
اما مساله تنها به کمبود نیرو محدود نمی‌شود. دانشجویان رشته‌های تخصصی پزشکی با فشارهای کاری و روانی زیادی مواجه هستند. آنها هر روز با ساعت‌های طولانی کار در بیمارستان‌ها، کشیک‌های نسبتاً زیاد و حجم سنگین دروس دست و پنجه نرم می‌کنند. از طرفی، حقوق پایین این دسته از پزشکان که به سختی کفاف زندگی روزمره‌شان را می‌دهد، مزید بر علت است.
آمار عجیب ساعت کاری رزیدنت‌ها/حداقل حقوق باید ۲۵ میلیون باشد
در این میان، فشارهای روحی و روانی ناشی از کار، گاهی باعث شده تا برخی رزیدنت‌ها به نقطه‌ای برسند که دیگر نتوانند از عهده شرایط طاقت‌فرسا برآیند. متاسفانه، در سال‌های اخیر چندین گزارش از خودکشی رزیدنت‌ها به دلیل فشار کاری و روانی منتشر شده است. برخی از پزشکان جوان، که در تلاش برای گذراندن دوران سخت تخصص خود بوده‌اند، پس از سال‌ها تحصیل و تلاش، به دلیل انباشت فشارهای روانی و ناتوانی در تطابق با شرایط سخت کاری، دست به اقدامی جبران‌ناپذیر زده‌اند.
در همین راستا به مناسبت روز دانشجو، با دکتر مسعود حبیبی، معاون فرهنگی و دانشجویی وزارت بهداشت گفت‌وگو کردیم.
مسعود حبیبی در گفت‌وگو با تسنیم به مناسبت روز دانشجو درباره مشکلات رزیدنت‌ها و برنامه‌هایی برای پیشگیری از بروز مشکلات سلامت روان و خودکشی‌ دستیاران پزشکی اظهار کرد: به طور کلی رشته پزشکی، به ویژه در دوران تخصص، رشته‌ای بسیار سخت است. بهترین دانشجویان ما، با بالاترین نمرات وارد این رشته می‌شوند و به طور مستمر در حال تحصیل هستند. در دوران تخصص، حجم دروس بسیار زیاد است و شرایط به گونه‌ای است که برخی از دانشجویان ممکن است در هر ماه ۱۰ تا کشیک بدهند، و در بعضی موارد حتی به بیشتر از ۱۵ کشیک نیز می‌رسد. این شرایط، به‌ویژه در دوران تخصص، شرایط خاصی را ایجاد می‌کند.
وی افزود: اتفاقی که در دوران تحصیل این دانشجویان می‌افتد این است که فرد باید ۸ سال درس بخواند، سپس طرح خود را بگذراند و بعد از آن ۴ سال دیگر باید در شرایط بسیار سخت تحصیل کند. حالا در چنین شرایطی، حقوقی که به آن فرد پرداخت می‌شود چقدر باید باشد؟ مثلاً الان فردی که تحصیلش تمام شده، حقوقی که دریافت می‌کند، ممکن است بین ۱۵ یا ۲۰ میلیون تومان باشد که این رقم حتی کفاف هزینه‌های رفت و آمد رزیدنت‌ها را نمی‌دهد. در عین حال بسیاری از این افراد ممکن است ازدواج کرده باشند یا قصد ازدواج داشته باشند. به هر حال، فردی که در چنین شرایط سختی زندگی می‌کند، به سختی می‌تواند زندگی شخصی‌اش را مدیریت کند.
معاون وزیر بهداشت گفت: علاوه بر این، این افراد باید به مناطق محروم بروند و ممکن است شرایط سختی داشته باشند و گاهی به علت نداشتن تاب‌آوری لازم یا مهارت‌های غیر از درس خواندن، دچار مشکلات روحی و روانی می‌شوند. این شرایط ممکن است باعث افسردگی، خستگی و دلزدگی شود و حتی ممکن است دانشجویان رشته‌های تخصصی به فکر مهاجرت بیفتند.
حبیبی بیان کرد: یکی از راهکارهایی که ما و همکاران‌مان در وزارت بهداشت داریم، این است که تاب‌آوری دانشجویان‌مان را افزایش دهیم و مهارت‌های زندگی را به صورت عملی به آن‌ها آموزش دهیم. برنامه‌های فرهنگی و اجتماعی داشته باشیم که به تعامل بیشتر بین دانشجویان کمک می‌کند. دوره‌های کارآفرینی در نظر گرفته شده است و المپیادهای مختلفی نیز در این زمینه برگزار می‌شود. یکی از این المپیادها، المپیاد کارآفرینی است که در وزارت بهداشت برگزار می‌شود.
وی ادامه داد: علاوه بر این، برنامه‌هایی برای افزایش حقوق رزیدنت‌ها داشتیم. همچنین برای تشویق آن‌ها به انتخاب رشته‌های پایه مانند رشته داخلی، بورس‌هایی در نظر گرفته‌ایم که حقوق دریافتی آن‌ها مناسب باشد.
معاون دانشجویی و فرهنگی وزارت بهداشت درباره خودکشی تعدادی از رزیدنت‌ها نیز تصریح کرد: برای پشتیبانی از سلامت روان دانشجویان، دفتر مشاوره فعال است و در بدو ورود دانشجویان، مشاوره‌ها و غربالگری سلامت روان انجام می‌شود. با تقویت این مرکز و انجام برنامه‌های مختلف، امیدواریم که بتوانیم در حوزه‌های مختلف از جمله معیشت، تاب‌آوری، مهارت‌های زندگی، فعالیت‌های فرهنگی، ارتباطات اجتماعی و سلامت روان، شرایط بهتری برای دانشجویان ایجاد کنیم.