فرارو- دومین گفتگوی زنده و مستقیم رئیس‌جمهور با مردم، دوازدهم آذر روی آنتن تلویزیون رفت. گفتگویی که در ذات خود بااهمیت است و شرایط کشور و مشکلاتی که درگیر آن است، نکات مطرح شده در آن را مهم‌تر نیز می‌کند. این گفتگوی تلویزیونی، متن و حاشیه‌ای داشت که باید به هر کدام از آنها بپردازیم: از جمله رفتار یکی از دو مجری مصاحبه که واکنش هواداران پزشکیان و تمجید مخالفان او را برانگیخت و یا رونمایی رئیس‌جمهور از یک گوشه کوچک از آنچه همواره نسبت به گفتن درباره آن پرهیز می‌کند.
به گزارش فرارو، رفتار متفاوت مجریان صداوسیما با رؤسای جمهور مطلوب خود، امری مسبوق به سابقه است. این مساله را هم در زمان حسن روحانی می‌شد به وضوح مشاهده کرد و هم در دوران سیدابراهیم رئیسی وجود داشت. در دوران روحانی اگر رضا رشیدپور که به عنوان هوادار و مجری میتینگ انتخاباتی او در گفتگوی تلویزیونی روبرویش نشست، سعی می‌کرد او را به چالش نکشد. در دوران رئیسی حتی ملاحظات از آن دوران هم بیشتر بود و گفتگوی تلویزیونی صرفاً پرسش و پاسخی بود که مجری یا مجریان نیز به عنوان یار کمکی رئیس‌جمهور در آن حاضر بودند. اما این رویکرد در دوران پزشکیان، طور دیگری خود را نشان داده و آن نیز به چالش کشیدن رئیس‌جمهور روی آنتن زنده است. رویه‌ای که از سال‌ها پیش باید به وجود می‌آمد، اما به دلایل مختلفی با تاخیر رو‌به‌رو شد.
باز شدن باب گفتگوی چالشی
همانطور که پیش از این اشاره شد، المیرا شریفی مقدم پس از این مصاحبه با واکنش‌های مختلفی رو‌به‌رو شد. نام او حتی ساعاتی به عنوان ترند توئیتر فارسی در صدر قرار گرفت. واکنش‌ها به او را می‌توان در سه گروه تقسیم‌بندی کرد: موافقان، مخالفان و استقبال‌کنندگان. بخش اول اشخاصی بودند که در فضای مجازی به عنوان هواداران سعید جلیلی و جریان تندرو شناخته می‌شوند و در پاسخ به حملات و انتقادات هواداران پزشکیان، به حمایت از شریفی‌مقدم پرداختند.
مخالفان کسانی بودند که رفتار‌های مجری گفتگوی تلویزیونی رئیسی را یادآوری می‌کردند و بخشی از آنها، این رفتار را ناشی از خواست مدیران صداوسیما دانستند.
استقبال‌کنندگان افرادی بودند که باز شدن مسیر گفت‌و‌گو‌های چالشی با رئیس‌جمهور را به فال نیک گرفتند. یکی از مقامات دولتی در این باره نوشت: «گفت‌وگوی امشب رئیس جمهور با مردم که توسط صدا و سیما و مجریان آن انجام شد یک گفت‌وگوی چالشی و بدور از کلیشه‌های مرسوم بود که تاکنون سابقه نداشته اینگونه از رئیس جمهور کشور سوالات صریح و چالشی پرسیده شود. شخص دکتر پزشکیان پیشگام اینگونه گفت‌وگوهاست.»
خود پزشکیان در ابتدای گفت‌و‌گو و در مواجهه با اولین سوال مجری گفت: «خوشحالم از اینکه صریح سوال می‌کنید و من صریح جواب شما را می‌دهم. همانطوری که گفتم صادقانه با مردم عزیزمان صحبت خواهم کرد.»
رونمایی از نوک کوه یخ
هرچند گاهی شرایط کشور از زبان وزرا و معدود دفعاتی از زبان رئیس‌جمهور بازگو شده است، اما طی چند ماه گذشته دولت چهاردهم این رویه را در پیش گرفته که بر خلاف مسیر مرسوم هر آنچه مشکل وجود دارد را به گردن دولت قبل نیندازد. خودداری پزشکیان و دولتمردانش نسبت به انجام این کار و پیگیری تئوری اسب زین‌شده و دستاورد‌های معجزه‌گونه دولت سیزدهم که مدام تکرار می‌شود، چندی پیش باعث شد که محمدرضا عارف نسبت به برخی تریبون‌داران اظهار گلایه کند. به دنبال همین مسئله بود که برخی هواداران پزشکیان از آنها خواستند که سکوت را بشکنند و وضعیت فعلی کشور را به صورت صادقانه با مردم در میان بگذارند.
پزشکیان که در گفتگوی قبلی صرفاً گفت: «می‌گویند وارث چیز خوبی شدیم، اما پولی در آن نیست»، این بار در مسیر سوال‌هایی که مجری از او پرسید، صرفاً به چند نکته اشاره کرد:
ناترازی گسترده در حوزه‌های گاز، برق، انرژی، آب، پول و محیط‌زیست تا حدی که امکان تبدیل آنها به بحران وجود دارد.
روند ناترازی‌ها در دولت‌های قبلی، یک روندی است که اتفاق افتاده و الان رسیده به جایی که بحرانی شده است.
ما دومین کشور از نظر ذخایر گاز هستیم، از نظر نفت و گاز و منابع در دنیا جایگاه بالایی داریم، چرا باید به این وضع بیفتیم که الان افتادیم، برای اینکه درمان نکردیم و تا آمدیم دست بزنیم گفتند نه.
ما برای خرید گندم پولی نداشتیم مجبور شدیم از مقام معظم رهبری اجازه بگیریم و از صندوق بر خلاف قانون منابع لازم را برداریم تا پول گندم کار را بدهیم.
برای اضافه کاری شبانه به پرستاران هر ساعت ۲۵ هزار تومان می‌دهند، چه کسی برای این مبلغ کار می‌کند؟ پرستاران حق داشتند که اعتراض می‌کردند، ما با کلی بحث، مُسکنی زدیم و اضافه کاری را به هشتاد هزار تومان در ساعت افزایش دادیم. منابع آن را از جایی تأمین کرده‌ایم که بدهیم، اما با این کارها، مساله درست نمی‌شود.
ما وعده داده بودیم یک میلیون مسکن بسازیم؟ چرا نشد؟ چرا با مردم صادقانه صحبت نمی‌کنیم، هر آدمی که مدعی است می‌تواند بسم الله! بیاید و بگوید و ما نوکری اش را می‌کنیم. ۸۰۰ هزار نفر برای مسکن ثبت نام کرده‌اند، ۴۰۰ هزار نفر وام گرفته‌اند، این وام با آنچه که باید بسازند بالای هزار همت نیاز دارد. از کجا می‌خواهند بیاورند؟ آن وقت این طور هزینه‌ها را هدر می‌دهیم. الان من از پشت تریبون به مردم وعده‌های غیرواقعی و غیرصادقانه بدهیم فردا هم نتوانم عمل کنم، آنچنان که عمری از این وعده‌ها دادیم و نشد.
نقد همراه با ملاحظات
همانطور که انتظار می‌رفت، مساله قانون حجاب که از سوی رئیس‌جمهور ابلاغ نشد و ۲۳ آذر از سوی محمدباقر قالیباف ابلاغ خواهد شد در این گفت‌و‌گو مورد توجه قرار گرفت. پیش از این اخبار غیررسمی در این باره منتشر شده بود که پزشکیان با این قانون مخالف است. انتظار این نبود که رئیس‌جمهور به عنوان بخشی از حاکمیت، بخواهد قانون جنجالی حجاب را روی آنتن زنده زیر سوال ببرد. بنابراین، پزشکیان با چند مثال، نقد خود نسبت به این قانون را مطرح کرد. چرا که نقد تند و بی‌محابای رئیس‌جمهور در این زمینه می‌توانست خود مقدمه برخی مسائل دیگر باشد.
پزشکیان گفت: «در این رابطه خیلی بحث داریم و گفت‌و‌گو کردیم. می‌خواستند در اوایل آغاز به کار دولت آن را اجرا کنند، اما از آنجا که برای بنده به عنوان مجری قانون خیلی سوال‌ها و ابهام‌ها در این رابطه وجود داشت به این نتیجه رسیدیم که امکان اجرای آن به این سادگی نیست. یعنی ما می‌خواهیم یک چیزی را درست کنیم ممکن است با این مداخله کلی چیز‌های دیگر را خراب کنیم. حالا قرار است گفت‌و‌گو کنیم و ببینیم روند قضیه را به چه شکلی می‌توانیم تعامل کنیم که هم آن اصول و ارزش اعتقادی خودمان را داشته باشیم، هم کاری نکنیم که آن وفاق و همدلی جامعه را به هم بزنیم.
می‌گویند اگر کاری را می‌خواهید خراب کنید خوب به آن حمله نکن بد از آن دفاع کن! اگر قرار باشد کاری را می‌خواهم انجام دهم نتوانم خوب اجرا کنم و بد دفاع کنم ممکن است خیلی بدتر شود. باید حداقل آن کسانی که می‌خواهند این کار را بکنند آن مهارت، توانمندی، باور و اعتقاد را داشته باشند که یک چنین بستری را من در سیستم اداری خودم آماده نمی‌بینم و یک چنین رفتاری را یک مقدار مسئله‌دار می‌بینم، حالا باید بنشینیم گفگو کنیم و ببینیم به چه شکلی این اتفاق می‌افتد.
چون بحث موضوع گشت ارشاد در این قانونی که هست مطرح نیست مثل سابق و اینکه تمرکز روی موضوعات فرهنگی و اقتصادی است، با توجه به نکاتی که فرمودید ممکن است که دولت لایحه اصلاحی درباره آن بدهد؟
یک مثال می‌زنم. مثلا من راننده اسنپ هستم، یک خانمی می‌آید سوار می‌شود حجابش آن نیست که می‌خواهند هم من و هم او را جریمه خواهند کرد، مرا از زندگی ساقط می‌کنند، او به من چه ربطی دارد؟ مثال دیگر، من مثلا یک غذاخوری دارم یکی می‌گوید افراد با فلان پوشش را راه نده و اگر راه داد او را جریمه کنند آیا این را جامعه خواهد پذیرفت؟ با این روش امکان‌پذیر است؟ به این سادگی نیست، ما نباید کاری کنیم که حتی کسانی که به این موضوع ارتباطی ندارند را هم ناراضی کنیم. روش حل مسئله از مدرسه شروع می‌شود، ما اینها دستمان بوده نتوانستیم آموزش دهیم حالا به اینجا رسیده می‌خواهیم با این حرف‌ها اصلاح کنیم، می‌شود؟»