خبرگزاری تسنیم، لرستان: بخش دام‌پروری به‌عنوان یکی از ارکان کشاورزی و تأمین امنیت غذایی کشور، در سطوح مختلف اقتصادی، اجتماعی و محیطی نقشی حیاتی ایفا می‌کند.
این بخش نه‌تنها به‌طور مستقیم تأثیر بسزایی در تأمین منابع پروتئینی مانند گوشت، شیر، تخم‌مرغ، عسل و پشم دارد، بلکه در مقیاس کلان‌تر، جزو مهم‌ترین ارکان تولید و تأمین مواد اولیه صنایع غذایی، تبدیلی و حتی دارویی به‌حساب می‌آید.
دام‌پروری به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه و مناطقی که اقتصاد کشاورزی محور اصلی اشتغال و درآمد است، جزو ارکان پایه‌گذار توسعه اقتصادی و اجتماعی محسوب می‌شود.
ایران نیز به‌دلیل دارابودن تنوع اقلیمی و جغرافیایی، از اهمیت استراتژیک بخش دام‌پروری در تأمین نیازهای داخلی و کاهش وابستگی به واردات محصولات دامی برخوردار است.
درحالی‌که بخش دام‌پروری کشور ایران به‌ویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک، از اهمیت بالایی برخوردار است، این بخش در سال‌های اخیر با بحران‌های متعدد زیست‌محیطی، اقتصادی و اجتماعی روبه‌رو شده‌است.
خشک‌سالی‌های گسترده‌ای که ایران در سال‌های 1399 و 1400 تجربه کرد، یکی از بزرگ‌ترین بحران‌ها در تاریخ کشور بود. این خشک‌سالی‌ها موجب کاهش شدید میزان بارندگی‌ها، و خشکی مراتع در اکثر مناطق کشور به‌ویژه استان‌های خشک و نیمه‌خشک همچون لرستان شد.
میزان بارش‌ها سال‌های 1399 و 1400حدود 30 درصد کاهش یافت که کاهش چشمگیر منابع آبی را به‌دنبال و بی‌سابقه‌ترین خشکسالی قرن را در ایران رقم زد.
بزرگ‌ترین خشکسالی قرن ایران
سطح آب‌های زیرزمینی در لرستان در سال 1401 به میزان 76 درصد کاهش یافت که این موضوع نه‌تنها به بحران تأمین آب دام‌ها منجر شد، بلکه موجب کاهش کیفیت علوفه، مراتع و به‌دنبال آن، افزایش رقابت بر سر منابع آبی و غذایی دام‌ها شد.
در استان‌هایی مانند لرستان که به‌ویژه در بخش کشاورزی و دام‌پروری متکی به منابع آبی طبیعی هستند، این بحران‌ها تأثیرات بسیار منفی به‌جا گذاشته‌است.
از سوی دیگر، نوسانات شدید قیمت نهاده‌های دامی، مانند خوراک دام، علوفه و داروهای دامی، یکی از مشکلات اساسی در بخش دام‌پروری است.
تحریم‌ها به‌ویژه در عرصه تأمین مواد اولیه و ارز برای واردات نهاده‌ها، باعث بروز اختلالاتی در زنجیره تأمین محصولات دامی و کاهش تولید در بسیاری از واحدهای دام‌پروری شده‌است.
این نوسانات قیمتی به‌ویژه برای دام‌پروران در واحدهای تولیدی کوچک و متوسط که ظرفیت جذب این تغییرات را ندارند، به بحران‌هایی بزرگ تبدیل شده‌است.
بحران‌های ناشی از کاهش منابع آبی، خشک‌سالی‌ها و نوسانات اقتصادی نه‌تنها به کاهش تولیدات دامی و افزایش هزینه‌های تولید منجر شده‌اند، بلکه پیامدهای اجتماعی و اقتصادی گسترده‌ای را نیز در پی داشته‌اند.
کاهش تولید و درآمد دام‌پروران، به‌ویژه در مناطق روستایی، موجب افزایش فقر، نارضایتی عمومی و در برخی موارد مهاجرت‌های اجباری به مناطق شهری شده‌است.
این مهاجرت‌ها، که به‌ویژه در نواحی روستایی و دورافتاده ملموس است، به مشکلات اجتماعی جدیدی مانند افزایش حاشیه‌نشینی در شهرها، فشار بر منابع شهری و ایجاد تقاضاهای اضافی برای خدمات شهری منجر شده‌است.
بخش دام‌پروری ایران، به‌ویژه در لرستان، با تنگناهایی همچون خشکسالی، نوسانات قیمت نهاده‌ها و کمبود منابع آبی روبه‌رو است. این مشکلات تأثیر زیادی بر تولید و معیشت دام‌پروران گذاشته است. در گفت‌وگو با رئیس سازمان جهاد کشاورزی لرستان، به بررسی بخش دام این استان پرداخته‌ایم.
تسنیم: به نظر می‌رسد که بخش دام‌پروری با وجود سهم بالای خود در کشاورزی کشور، با بحران روبه‌رو است. چه عواملی موجب شده‌است که این بخش به ویژه در سال‌های اخیر با مشکلات زیادی مواجه شود؟
بخش دام‌پروری با وجود اینکه 45 تا 50 درصد کشاورزی کشور را به خود اختصاص می‌دهد، اما به دلایل مختلف، از جمله شرایط اقلیمی و سیاست‌های اقتصادی، با مشکلات زیادی مواجه بوده‌است. در سال‌های 1399 و 1400، بزرگ‌ترین خشکسالی اخیر را تجربه کردیم که خسارات زیادی به دام‌پروری وارد کرد. این خشک‌سالی‌ها منجر به کاهش چشمگیر منابع آب و علوفه شد و بسیاری از دامداران را با مشکلات جدی روبه‌رو کرد. همچنین در سال 1401 با اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها، فشار زیادی به بخش دام‌پروری وارد شد. در آن زمان، تنها هدف ما حفظ وضعیت موجود بود و پیش‌بینی می‌کردیم که شرایط از سال 1403 به بعد بهبود یابد.
تسنیم: چه اقداماتی برای بهبود بخش دام‌پروری در لرستان انجام شده‌است؟
ما تلاش کردیم با اقدامات استراتژیک و هدفمند، شرایط بخش دام‌پروری را تغییر دهیم. یکی از نخستین اقدامات ما توزیع گسترده نهاده‌های دامی بود که در دوره‌های مختلف انجام شد. در سال 1402، حدود 560 هزار تن نهاده دامی بین دامداران توزیع کردیم. این اقدام به دامداران کمک کرد تا تأمین خوراک دام را در شرایط بحرانی بهبود بخشند.
همچنین برای جلوگیری از افزایش قیمت گوشت، 30 هزار رأس گوسفند مولد را در خارج از فصل آبستنی پرورش دادیم تا تأمین گوشت قرمز ثابت بماند. بازگرداندن واحدهای غیرفعال به چرخه تولید یکی دیگر از اقدامات کلیدی ما بود. برای مثال، 38 واحد مرغداری به ظرفیت 700 هزار قطعه که قبلاً تعطیل شده بودند، دوباره به تولید برگشتند.
تسنیم: به توزیع گسترده نهاده‌های دامی در سال 1402 اشاره کردید. آیا این توزیع‌ها توانسته اثرات مثبتی به‌دنبال داشته باشد یا همچنان بحران‌های اصلی ادامه دارند؟
نتایج این اقدامات بسیار مثبت بوده است. به‌طور خاص، تولید گوشت مرغ از 73 هزار تن در سال 1400 به 93 هزار تن در سال 1402 افزایش یافته است و پیش‌بینی می‌کنیم که این رقم تا پایان سال 1403 به 100 هزار تن برسد. در بخش تخم‌مرغ، تولید صنعتی و سنتی کاهش یافته بود، اما با تدابیر اتخاذشده، به 14 هزار و 500تن رسیده‌است. همچنین تولید گوشت قرمز از 29 هزار تن به 33 هزار تن رسید و این افزایش، نشان‌دهنده تأثیرگذاری اقدامات انجام‌شده در این بخش است.
تسنیم: تخصیص اعتبارات 180 میلیارد تومانی به لرستان از اعتبارات ماده 52 الحاقی، آیا توانسته اثرات ملموسی در بازسازی و توسعه بخش دام‌پروری در این استان داشته باشد؟
در سال 1401، از اعتبارات برگشتی کمک‌های فنی‌اعتباری کل کشور، 74 میلیارد تومان به بخش دام‌پروری تخصیص یافت که سهم استان ما از این رقم قابل‌توجه بود. از اعتبارات ماده 52 الحاقی سال 1402، تاکنون 180 میلیارد تومان به لرستان تخصیص یافت. این اعتبارات به تولیدکنندگان کمک کرده‌است تا واحدهای تولیدی خود را بازسازی کنند و به چرخه تولید بازگردند.
تسنیم: تولید عسل از 3870 تن به بیش از 4000 تن افزایش یافته‌است، آیا این افزایش در تولید به معنای ثبات بیشتر این صنعت است یا این افزایش تولید صرفاً به‌دلیل شرایط خاصی بوده‌است که ممکن است ادامه‌دار نباشد؟
در بخش تولید عسل نیز شاهد پیشرفت‌های خوبی بوده‌ایم. تولید عسل از 3870 تن به بیش از 4000 تن افزایش یافته‌است. این افزایش تولید نتیجه تلاش‌های مستمر در بهبود شرایط تولید و حمایت از زنبورداران است. این دستاوردها نشان می‌دهد که حتی در بخش‌هایی که به‌ظاهر از توجه کمتری برخوردارند، می‌توان با مدیریت صحیح و اقدامات حمایتی، نتایج مثبت و قابل‌توجهی به‌دست آورد.
انتهای پیام/ 644
∎