به گزارش خبرنگار ایکنا، نخستین همایش ملی الگوی حکمرانی تمدنی علم و فناوری، امروز ۱۱ آذرماه با حضور محمدرضا مخبر دزفولی، رئیس فرهنگستان علوم، علی‌اکبر صالحی، معاون پژوهشی فرهنگستان علوم، محمدمهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی تهران و اساتید دانشگاه‌ها در سالن رضا داوری اردکانی فرهنگستان علوم برگزار شد.

این همایش در بخش ارائه مقالات در موضوعات مختلف به کار خود ادامه داد که نشست «حکمرانی فناوری‌های شالوده‌شکن و اولویت‌دار» به ریاست حجت‌الاسلام سید سعیدرضا عاملی، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی برگزار شد. در این نشست دو مقاله با موضوعات «ارزیابی سیاست‌های داده در سند ملی هوش مصنوعی» و «بررسی جامع لایه‌های هوش مصنوعی؛ از تعاریف تا انطباق یا سند ملی هوش مصنوعی» ارائه شد.

پیش از ارائه مقالات، عاملی، رئیس دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران به شالوده‌شکنی‌های متعدد در قرن اخیر اشاره کرد و گفت: هوش مصنوعی یکی از شالوده‌شکنی‌های فناوری است و تحول دیجیتالی عمیقی را ایجاد کرده است. درواقع ما در عرصه‌ای از فناوری هستیم که برخی ابزار هستند و برخی زیست‌بوم ما را تغییر داده‌اند که فضای مجازی زیست‌بوم ما را تغییر داده و در آینده تغییرات گسترده‌تری را با وجود هوش مصنوعی شاهد خواهیم بود.

حمید حیدری در ارائه مقاله «ارزیابی سیاست‌های داده در سند ملی هوش مصنوعی» با بیان اینکه سند هوش مصنوعی برای توسعه فناوری مناسب است، ضمن اینکه می‌توان بازنگری‌هایی را در آن انجام داد، گفت: داده، به یکی از ارکان مهم اقتصاد جهانی تبدیل شده است. تأکید بر «داده» از جمله در کشور چین، معنادار است و برای کشورمان نیز با ورود هوش مصنوعی، خلأ آن آشکارتر شده است؛ چرا که داده تبدیل به زمینه کسب و کارهای متعددی شده و فرصت‌های اقتصادی جدیدی را خلق کرده است؛ از این رو به داده‌های با کیفیت نیاز داریم.

وی افزود: دو گروه توسعه‌دهنده‌های هوش مصنوعی هستند که یکی از آن‌ها شرکت‌های بزرگی هستند که داده را از بیزنس خود می‌توانند به دست آورند و گروه دوم، نیازشان به داده به این دلیل است که از دانشگاه‌ها برآمده‌اند و وقتی می‌خواهند فعالیت خود را توسعه دهند، نیاز به داده دارند. 

حیدری در ادامه به موانع مهم دسترسی به داده اشاره کرد و گفت: یکی از موانع به دلیل هزینه‌هایی است که تولیدکننده‌ها برای آن‌ها کرده‌اند و حاضر به اشتراک‌گذاری آن‌ها نیستند. کشف داده مانع دیگری است. اینکه چه داده‌هایی در دسترس چه نهاد یا سازمان و ... است و یا اینکه تولیدکننده داده نمی‌داند چه کسی به داده‌هایش نیاز دارد. همچنین ادغام داده‌ها، ارزیابی کیفیت داده‌ها و محدودیت به اشتراک‌گذاری داده‌ها به دلیل مسائل امنیتی، قانونی و حریم خصوصی و نبود زیرساخت‌های به اشتراک‌گذاری داده از موانع مهم دیگری است که باید رفع شود.

وی با اشاره به سند ملی هوش مصنوعی تصریح کرد: در این سند بندهایی از جمله گسترش زیست‌بوم داده، تهیه فهرست داده‌های دولتی، تسهیل بهره‌برداری شرکت‌ها و نخبگان مرتبط با داده‌ها و ... برای پاسخ به نیازهای داده آمده است. اما باید توجه کرد که داده‌ها در برخی از دستگاه‌های عمومی جمع‌آوری نشده است، دستگاه‌های عمومی به برخی داده‌هایشان دسترسی ندارند، همچنین یکپارچه نبودن پایگاه‌های داده برخی سازمان‌ها، شکل نگرفتن برخی از پایگاه‌های داده ملی، کیفیت پایین داده در برخی از دستگاه‌های عمومی و مشخص نبودن سطح محرمانگی داده‌های دستگاه‌های عمومی مسائلی است که در حوزه داده با آن‌ها درگیر هستیم.

حیدری در ادامه پیشنهادهایی را مطرح کرد و گفت: تعیین سطح محرمانگی داده‌های دستگاه‌های عمومی، تعیین ضوابط و مقررات به اشتراک‌گذاری داده‌ها و شکل داده به بازارهای داده، طراحی سازوکارهای قیمت‌گذاری، کیفیت داده و اعتباریابی و امنیت داده و طراحی یا تقویت نظام تنظیم‌گری داده ملی از جمله پیشنهادهایی است که به ویژه در سند ملی هوش مصنوعی می‌تواند مورد توجه قرار گیرد.

مجتبی طاووسی نیز با ارائه مقاله «بررسی جامع لایه‌های هوش مصنوعی؛ از تعاریف تا انطباق یا سند ملی هوش مصنوعی» گفت: تحول‌آفرینی هوش مصنوعی به عنوان یکی از فناوری‌های کلیدی قرن 21 نقش چشمگیری در بخش‌های مختلف نظیر سلامت، آموزش و امنیت دارد. از چالش‌های این فناوری می‌توان به پیچیدگی فنی، عدم شفافیت، وجود سوگیری در مدل‌های هوش مصنوعی، پیامدهای نامشخص آن بر بخش‌های مختلف اشاره کرد که نگرانی‌‎هایی در زمینه اعتماد، اخلاق و آینده انسان ایجاد کرده است.

وی افزود: لایه‌های هوش مصنوعی در سند هوش مصنوعی شامل لایه‌های زیرساخت، آموزش و پژوهش، توسعه و تجاری‌سازی، تعاملات بین‌المللی و فرهنگسازی است که در سه سطح اقتصادی - فناورانه، فرهنگی - اجتماعی و سیاسی - بین‌المللی قابل دسته‌بندی هستند. این دسته‌بندی براساس تفاوت‌های بنیادی در نقش‌ها و تأثیرات هر لایه در توسعه و حکمرانی هوش مصنوعی صورت گرفته است.

طاووسی با اشاره به چارچوب پیشنهادی چند لایه‌ای حکمرانی هوش مصنوعی گفت: یکی از رویکردها در این زمینه رویکرد چندلایه است که شامل مدیریت جامع لایه‌های مختلف برای تضمین آرامش و امنیت مردم، شفافیت عدالت و خوداتکایی فناوری است. در ایجاد توازن میان توسعه فناوری و اصول اخلاقی برای استفاده عادلانه از هوش مصنوعی نیز سیاستگذاری اخلاقی را در پی دارد و جایگاه ایران در حکمرانی هوش مصنوعی حائز اهمیت است که با تقویت نقش کشور در تعاملات جهانی و تدوین قوانین متناسب با نیازهای ملی می‌تواند ارتقا یابد.