مدیرعامل شرکت قطار شهری شهرداری مشهد در نشست هم‌اندیشی بررسی آخرین وضعیت خطوط قطار شهری مشهد با بیان اینکه مشهد الگوی شهرهای دیگر در حوزه حمل و نقل مترویی است، گفت: در سال ۷۴ دانشگاه صنعتی شریف به همراه مهندسین مشاور طرح مهرازان و طرح جامع مشهد کاری نخبگانی در زمینه طراحی خطوط مترو مشهد انجام داد و الان با گذشت ۳۰ سال این چهار خط، بهترین نوع چیدمان خطوط قطار شهری را در مشهد دارند شهرهای دیگر طی ۱۰ سال گذشته چندین بار اصلاحات انجام دادند اما طراحی خطوط مترو مشهد به‌گونه‌ای انجام شده که با گسترش شهر و طی بازنگری در سال‌های مختلف، فقط به آن طرح، اضافه کردیم اما شاکله خطوط تغییر نکرده است.
کیانوش کیامرز ادامه داد: پیشنهاد مونوریل در زمان آقای احمدی نژاد به عنوان خط ۵ در مشهد مطرح شد اما سریع و به درستی حذف شد همانطور که تهران و قم نیز نتوانستند در زمینه مونوریل موفقیتی کسب کنند اما به صورت کلی اتصال بین خطوط مترو به صورت رینگ داخلی در دنیا مرسوم است.
وی با بیان اینکه خط یک مترو حدود ۱۵ سال است مورد بهره‌برداری قرار گرفته، افزود: خط ۲ مترو با ۱۳ ایستگاه و ۱۴ و نیم کیلومتر طول از انتهای طبرسی تا محدوده شهرک سلامت ادامه دارد که به جز ایستگاه سلامت، تمام ایستگاه‌ها مورد بهره‌برداری قرار گرفته است و ۸ سال است که مسافر جابجا می‌کند.
مدیرعامل شرکت قطار شهری مشهد با بیان اینکه به عنوان اولین شهر کشور در حال حاضر به میزان کافی قطار داریم، تاکید کرد: اگر در زمان پایان مدیریت آقای پژمان و در طول مدت مدیریت آقای مرتضوی در مشهد، قطار خریداری نمی‌کردیم الان همچون شهرهای دیگر با مشکل واگن روبرو بودیم. سر فاصله زمانی خطوط ما در حال حاضر از ۴ تا ۱۰ دقیقه شناور است که به جمعیت بستگی دارد و این قطارهای خط ۲، ۳۰ سال آینده شهر مشهد را جواب می‌دهد.
خط ۳ طولانی‌ترین خط متروی مشهد است
کیامرز با بیان اینکه مترو خط ۳ به دلیل طول مسیر ۶ واگنه است، خاطرنشان کرد: این خط با ۲۴ ایستگاه و طول ۳۰ کیلومتر، طولانی‌ترین خط متروی مشهد است که از انتهای امیریه آغاز و تا شهرک ابوذر ادامه پیدا می‌کند. ۶ کیلومتر از این خط در قالب فاز ۱ از ترمینال تا میدان شهدا با سه ایستگاه تا آخر امسال یا ابتدای سال ۱۴۰۴ راه اندازی خواهد شد. یکی از نکات ویژه این خط، ایستگاه باب الجواد است که از نظر معماری تلاش کردیم با معماری حرم همخوانی داشته باشد.
وی با بیان اینکه در صورت تامین منابع تا پایان سال ۱۴۰۴ حفاری کل تونل خط ۳ به پایان می‌رسد، گفت: در حال حاضر هر دستگاه TBM حدود ۷۰۰ میلیارد تومان هزینه دارد که به دلیل تحریم‌ها واردات آن کار مشکلی است.
از سال ۹۷ هیچ قطاری وارد کشور نشده است
مدیرعامل شرکت قطار شهری مشهد با اشاره به اینکه از سال ۹۷ تاکنون هیچ قطاری وارد کشور نشده افزود: ما در سال ۹۲ با چین قرارداد بسته و از دولت کمک گرفتیم و با این شرط که ۱۰ تا ۲۰ درصد تجهیزات راه‌اندازی قطارها، تولید ملی باشد، توانستیم قطار خریداری کنیم اما از سال ۹۷ دولت طی نامه‌ای اعلام کرد که از این به بعد خرید واگن با دولت است. خط ۳ و ۴ مشهد در حال حاضر قطار ندارد و منتظریم دولت خریداری کند، تنها مزیت ما این است که می‌توانیم سه قطاراز خط ۲ را در خط ۳ استفاده کنیم.
کیامرز همچنین درباره خط ۴ گفت: این خط با ۱۵ ایستگاه و ۱۷ و نیم کیلومتر طول، از مهر مادر شروع و تا انتهای شهرک باهنر ادامه دارد. به تازگی دولت مصوبه داده که هیچ خط جدیدی در کشور آغاز نشود و به امید خدا، حفاری تونل تمام متروهای مشهد، تا ۱۴۰۵ به پایان خواهد رسید و پس از آن در صورت تامین منابع محلی، می‌توان با ساخت هر ایستگاه، پیشرفت کرد و دیگر دغدغه حفر تونل وجود ندارد، در نتیجه آینده شهر مشهد در زمینه مترو تثبیت شده است.
ساخت هر یک کیلومتر مترو در دنیا ۵۰ میلیون دلار هزینه دارد
وی با بیان اینکه ساخت هر یک کیلومتر مترو در دنیا، ۵۰ میلیون دلار هزینه دارد ادامه داد: با توجه به اینکه همه هزینه ها در زمینه مترو، به صورت ارزی محاسبه می‌شود، طبق رصد ما از سال ۷۸ تاکنون و اعلام انجمن بین‌المللی ترابری عمومی، بازهم همان ۵۰ میلیون دلار و معادل ۳۰۰۰ میلیارد تومان، هر یک کیلومتر هزینه دارد. در نتیجه برای ۶ کیلومتر فاز اول خط ،۳ حدود ۱۸ هزار میلیارد تومان منابع نیاز است و چون طی سال ۹۹ حفاری تونل به پایان رسید با ۱۰ هزار میلیارد تومان با قیمت کنونی می‌توانیم این ۶ کیلومتر را راه اندازی کنیم.
مدیرعامل شرکت قطار شهری مشهد با بیان اینکه منابع مترو مشهد از طریق دولت و شهرداری تامین می‌شود گفت: دولت در سال‌های اخیر فقط از طریق اوراق مشارکت به صورت ۵۰ـ۵۰ در این زمینه حمایت می‌کند و کل اوراق مشارکت دولت طبق مصوبه مجلس، ۳۰ هزار میلیارد تومان است که بین تمام انواع حمل و نقل شهری تقسیم می‌شود و سهم شهرداری مشهد ۱۴۰۰ میلیارد تومان بود بنابراین دولت طی سال گذشته فقط ۷۰۰ میلیارد تومان به این موضوع اختصاص داد که عدد بسیار پایینی است و امیدواریم با کمک نمایندگان مجلس بتوانیم این عدد را افزایش دهیم.
حضور روسای جمهور در مشهد ظرفیت خوبی برای تأمین منابع است
کیامرز با اشاره به سه مصوبه کارگروه زیارت در زمان آقای رئیسی افزود: یکی از ظرفیت‌های مهم برای ما سفرهای ریاست جمهوری است که در هفته آینده نیز امیدواریم با حضور آقای پزشکیان در مشهد اتفاقات خوبی بیفتد. یکی از این مصوبات، تخصیص ۲۰۰۰ میلیارد تهاتر نفت برای متروی مشهد بود که تا مراحل خوبی نیز پیش رفت اما وزارت نفت همکاری نکرد، مصوبه دوم سرعت دادن و افزایش اوراق مشارکت بود که طی آن اوراق مشهد از ۵۰۰ میلیارد تومان به ۱۴۰۰ میلیارد تومان افزایش یافت و این مصوبه محقق شد، مصوبه سوم نیز ۲۰۰۰ میلیارد تومان آورده نقدی دولت برای حرم مطهر بود که این نیز تاکنون محقق نشده است.
وی با بیان اینکه منابع دیگر قطار شهری ملک و تهاتر غیر نقدی است ادامه داد: شهرداری مشهد هرجا که توانسته در مترو هزینه کرده است در حال حاضر ۱۸۰۰ میلیارد تومان بدهی مترو به قرارگاه است که ۱۰۰۰ میلیارد آن غیر نقد و ۸۰۰ میلیارد آن نقدی است.
از سال ۹۵ به دلیل مشکلات انتقال پول، فاینانس مترویی اجرا نشد
مدیرعامل قطار شهری مشهد با بیان اینکه از سال ۱۳۹۵ تاکنون هیچ فاینانس مترویی در کشور اجرا نشده افزود: در این زمینه گفتگوهایی با کشور چین صورت گرفت اما با توجه به مشکلات انتقال پول نمی‌توان فاینانس را اجرا کرد.
کیامرز با اشاره به مشکلات مختلف مترو برای عبور از مناطق مختلف گفت: مترو از هر مسیری که رد شود ممکن است مشکلاتی به دنبال داشته باشد و تاکنون از طریق مصالحه این مسائل را حل کردیم برخی می‌خواستند مسیر خط ۳ را از میدان جانباز تغییر دهند که با آن مقاومت کردیم. مسیر عبور مترو فقط از زیر خیابان نیست و از بسیاری قسمت‌های بافت شهر نیز می‌گذرد البته ما در تلاشیم که این اتفاق نیفتد تا با حرکت قطار، صدا ایجاد نشود هرچند این مسئله صدا در کل دنیا وجود دارد.
وی ادامه داد: یکی از موضوعات مطروحه در زمان آقای تقی‌زاده این بود که چرا خط ۴ مترو را شروع کردید که دلیل اصلی آن وجود دستگاه TBM در شهر بود چون وقتی دستگاه بیکار باشد باید از شهر خارج شود و دلیل دیگر نیز این بود که می‌خواستیم تمام تونل‌های مترو مشهد را هر طور که شده تمام کنیم تا آیندگان جا برای توسعه مترو داشته باشند.
توسعه مبتنی بر حمل و نقل همگانی، راهکاری برای درآمدزایی و توسعه شهر
مدیرعامل شرکت قطار شهری مشهد با اشاره به مسئله توسعه مبتنی بر حمل و نقل همگانی به عنوان راهکاری برای درآمدزایی و توسعه شهر خاطرنشان کرد: تمام زمین‌های اطراف مترو که قابلیت بارگذاری بلند مرتبه سازی دارند شناسایی شده و در کارگروهی برای اقدام به جذب سرمایه در این حوزه مطرح شده تا به درآمدزایی برای ساخت مترو کمک کند. در طرح جامع نیز مصوب شده که به زمین‌های کنار مترو ۲۲ طبقه مجوز بلند مرتبه سازی داده شود که ظرفیت بسیار خوبی برای سرمایه‌گذاری است.
۷۰ درصد ساخت مترو تولید ملی است
کیامرز با بیان اینکه در حال حاضر ۷۰ درصد ساخت مترو در زمینه تجهیزات، تولید ملی است، گفت: صد در صد طراحی و ساخت تونل ایستگاه‌ها ساخت داخل است در زمینه واگن نیز اقداماتی انجام شده اما هنوز به خروجی نرسیده‌ایم چون در حال تست بوده و به استاندارد مورد نیاز دست نیافته است.
وی با بیان اینکه الان ۳۰ کیلومتر تونل آماده داریم و بیشترین هزینه مترو نیز در زمینه حفاری است، افزود: فرض ساخت مترو بر روی زمین یا زیر زمین حدود ۵۰ درصد تفاوت و کاهش هزینه دارد اما با توجه به اینکه روی زمین شهر فضا نداریم، مجبوریم در زیر زمین مترو بسازیم.
مدیرعامل قطار شهری مشهد با بیان اینکه تکمیل خطوط مترو مشهد ۱۴۰ هزار میلیارد تومان هزینه دارد، خاطرنشان کرد: اکنون سه سال است که مترو با هزینه اوراق مشارکت ساخته می‌شود نه پول شهر. با وجود همه مشکلات و کمبود منابع باید مترو ساخته شود چون شهر بیشتر از این قابلیت بارگذاری ترافیکی ندارد.