به گزارش ایکنا، القدس العربی در گزارشی به بررسی آثار باستانی غزه که طی چند سال گذشته توسط رژیم صهیونیستی تخریب شده‌اند پرداخته است.

 

 

قسمت دوم و پایانی این گزارش در ادامه می‌آید:

 

 

قصر الدایه دومین قصر بزرگ تاریخی پس از قصر پاشا است که در محله زیتون واقع در مرکز شهر غزه واقع است. تاریخ ساخت این قصر به دوران عثمانی باز می‌گردد. این قصر با وجود زلزله‌ها و تغییرات آب و هوایی و جنگ‌های گذشته، به وسیله لوح‌های چوبی و فلزی حفاظت شده و استوار باقی مانده بود. اما رژیم صهیونیستی در جنگ غزه به وسیله بمباران هوایی و حملات زمینی این قصر را تخریب کرد.

 

 

این بازار تاریخی یک شاهکار معماری باستانی محسوب می‌شود که تاریخ آن به دوران عثمانی باز می‌گردد. این بازار در کنار مسجد بزرگ عمری و در سمت غرب آن واقع است و ساکنان غزه برای خرید طلا یا مشاهده دیدنی‌های این بازار به این مکان رفت‌وآمد دارند.

 

بازار قیساریه شامل یک گذرگاه باریک مسقف با یک گنبد نوک‌تیز است که طول آن تقریبا 60 متر و عرض آن 3 متر است. اما اشغالگران صهیونیست در حمله زمینی اخیر علیه منطقه الرمال، اقدام به تخریب این بازار تاریخی کرده و آن را به تلی از خاکستر تبدیل کردند.

 

_{قصر پاشا (پیش از تخریب)}

 

قصر پاشا یکی از مهمترین بناهای کهن غزه است که در عهد سلطان ظاهر بیبرس مملوکی در سال 1260 میلادی ساخته شده است. ساخت این قصر از معماری عثمانی تأثیر پذیرفته است و در گذشته به عنوان مرکز اداری دولت غزه مورد استفاده قرار می‌گرفت، سپس تبدیل به زندان شد و پس از آن به یک مؤسسه آموزشی تغییر کاربری داد. در سال 2010 میلادی طی عملیات نوسازی و تعمیر، به حالت اصلی خود بازگشت و تبدیل به موزه شد که در آن آثار باستانی مربوط به دوران‌های مختلف تاریخی از جمله یونانی‌ها، رومی‌ها، بیزانسی‌ها و مسلمانان به معرض نمایش گذاشته شد.

 

این قصر پیش از تخریب، ده‌ها هزار بازدید کننده فلسطینی و خارجی داشت اما در طول جنگ اسرائیل علیه نوار غزه، این رژیم با بمباران آن، این بنای تاریخی را به طور کامل تخریب و یکی دیگر از آثار اصیل تاریخی این منطقه را همراه با دیگر آثار باستانی به صورت عمدی نابود کرد.

 

 

این بازار چسبیده به مسجد عمری است که یکی از قدیمی‌ترین بازارهای محبوب این منطقه در تاریخ غزه قدیم به شمار می‌رود. این بازار که دارای سبک معماری متناسب با شرایط آب و هوایی است، به 18 گوشه تقسیم شده است که هر گوشه مختص نوع خاصی از کالاها و تولیدات است و مردم غزه به این بازار توجه ویژه‌ای نشان می‌دهند و از همه طبقات جامعه فلسطینی در طول سال بازدید کننده دارد.

 

 

حمام سمره در محله زیتون در مرکز غزه قرار دارد و یکی از قدیمی‌ترین حمام‌های شهر غزه است که در دوران حکومت عثمانی بازسازی شد. این اثر تا قبل از جنگ اسرائیل علیه نوار غزه برپا بود و یک اثر تاریخی و مرکز درمانی برای ساکنان غزه به شمار می‌رفت. حتی مسافران خارجی نیز برای فرار از فشارهای زندگی و رهایی از انرژی‌های منفی بسیار تمایل داشتند که در این حمام به تمدد اعصاب پرداخته و قوای بدنی خود را تقویت کنند. اما جنگنده‌های رژیم صهیونیستی با چندین موشک این حمام 500 مترمربعی را ویران کردند.

 

_{حمام سمره}

 

این کلیسا در شمال شهر غزه در استان جبالیا قرار دارد و تاریخ ساخت آن به سال ۴۴۴ میلادی می‌رسد و در عهد امپراتوری بیزانس ساخته شده است و یک بار در معرض یک زلزله ویرانگر قرار گرفت. مرمت این کلیسا در سال ۲۰۱۷ آغاز و در سال ۲۰۲۲ تمام شد و یک جاذبه تاریخی گردشگری در نوار غزه به شمار می‌رود.

 

این کلیسا در دوره ۲۴ امپراتور بیزانسی و ۱۴ خلیفه مسلمان وجود داشته و یک اثر باستانی مهم به شمار می‌رود. کف این کلیسا با پنل‌های موزاییکی حاوی کتیبه‌ها و تزئینات هندسی تزئین شده که داستان‌هایی از زندگی باستانی روی آنها نگاشته شده است. مساحت آن حدود ۸۰۰ متر مربع است و از ۳ راهرو شامل راهرو اصلی، راهرو میانی (برای عبادت) و راهرو غسل تعمید تشکیل شده است.

 

در جریان حملات هوایی ارتش رژیم اشغالگر به نوار غزه کلیسای بیزانس به شدت آسیب دیده و زیرساخت‌های آن در معرض خطر قرار گرفته است.

 

_{خانه تاریخی السقا}

 

این بنا در محله شجاعیه در شرق شهر غزه واقع شده است و در سال ۱۶۶۱ میلادی توسط احمد السقا که یکی از بازرگانان بزرگ آن زمان بود ساخته شد. مساحت این خانه حدود ۷۰۰ متر مربع است و دارای در اصلی به طول دو متر و حیاط بدون سقف کاشی مرمری و الحاقیه و چند اتاق دیگر است و پلکانی دارد که ۲ قسمت بوده و هرکدام به یک اتاق نشیمن منتهی می‌شود که با طاق‌های سنگی تزئین شده است.

 

سقف این خانه کاملاً سفالی است که موجب خنکی آن در تابستان و گرمی خانه در فصل زمستان می‌شود. این خانه در سال ۱۹۴۸ در جریان اتفاقات روز نکبت و آغاز اشغالگری صهیونیست‌ها در معرض حمله قرار گرفت و سپس بازسازی شد.

 

این خانه پس از مرمت در سال ۲۰۱۴ به یک مرکز فرهنگی تبدیل شد. اشغالگران در ۹ نوامبر ۲۰۲۳ در جریان تجاوز به نوار غزه و در تلاش برای تخریب و محو هویت فلسطینی آن را دوباره تخریب کردند.

 

_{مسجد سیدهاشم}

 

مسجد سیدهاشم یکی از برجسته‌ترین مساجد تاریخی نوار غزه است که در محله الدرج در مرکز شهر قدیمی غزه واقع شده و مساحت آن ۲۴۰۰ کیلومتر مربع است و یک کیلومتر با مسجد بزرگ عمری فاصله دارد.

 

مسجد سیدهاشم در دوران ممالیک تأسیس شد و در سال ۱۹۳۰ میلادی در دوره امپراطوری عثمانی بازسازی شد و به سبک ممالیک خود باقی ماند. این مسجد قبلاً دارای کتابخانه‌ای مملو از کتب ارزشمند و مدرسه‌ای برای آموزش علوم دینی بود.

 

این مسجد دارای یک حیاط مرکزی باز مربع شکل است که توسط ۳ ایوان احاطه شده و یک تالار اصلی به شکل نیمه مربع، مسقف با طاق‌های متقاطع و دارای محراب رو به قبله دارد.

 

بخش‌های زیادی از این مسجد پس از اصابت یک بمب در طول جنگ جهانی اول در سال ۱۹۱۷ میلادی تخریب شد، اما در سال ۱۹۲۶ میلادی بازسازی شد.

 

در جریان جنگ سال ۲۰۱۴ میان مقاومت فلسطین و ارتش صهیونیستی، اشغالگران تلاش زیادی برای تخریب این مسجد انجام دادند اما ناکام ماندند. اما در اثر حملات هوایی رژیم اشغالگر، بخش‌هایی از مسجد سید هاشم آسیب دید.

 

_{مسجد سیدهاشم}

 

صومعه مجموعه‌ای از بناها برای زندگی و عبادت راهبان زن و مرد است و از این لحاظ که می‌تواند شامل کلیسا، محل دفن، خوابگاه، استراحتگاه مسافران، آشپزخانه و ... باشد با کلیسا متفاوت است. به اعتقاد مسیحیان غزه، صومعه تل‌ام‌عامر یا هیلاریوس در قرن چهارم میلادی زادگاه قدیس هیلاریوس یا سنت هیلاریون، از نخستین راهبان مسیحی بوده است. هیلاریوس که اصالتی فلسطینی ـ سوری داشت به خاطر تهدیدات و ظلم و ستم رومیان بت‌پرست و مخالف آنها با مسیحیت گریخت. او از نخستین کسانی بود که پیرو مشی رهبانیت یا کناره‌گیری از زندگی دنیایی شد. این صومعه تا قرن‌ها محل توقف مسافرانی بود که در مسیر مصر و بین‌النهرین و شامات و فلسطین در تردد بودند.

 

صومعه سنت هیلاریوس شامل محوطه کلیساها و معابد، محوطه حمام‌ها، محوطه هتل، و حوض غسل تعمید، سرداب و یک گورستان و مقبره است و با 245 راهرو و تالار و اتاق و حدود 5/2 هکتار مساحت از بزرگترین صومعه‌ها به شمار می‌رود. 

 

این مجموعه در نوامبر 2023 در حملات هوایی اسرائیل ویران شد. پیش از این یونسکو تل‌ ام‌عامر را مکانی با «اولویت بالا» برای نگهداری اعلام کرده بود.

 

_{صومعه سنت هیلاریوس}

 

گزارش از فرشته صدیقی