هوش هیجانی چیست؟ راه های افزایش هوش هیجانی چیست؟ دراین مقاله سعی کردیم به طور کامل شما را برای افزایش هوش هیجانی آماده کنیم و راه های موثر آن ها را برای شما نام ببریم؛ هنگامی که با این حقیقت مواجه می‌شویم که نزدیک به ۶۰ درصد از موفقیت‌های اجتماعی و حرفه‌ای با هوش هیجانی در ارتباط هستند؛ اهمیت آن برای ما دو چندان می‌شود. تحقیقات علمی در سال‌های اخیر نشان داده‌اند که هوش هیجانی یا همانEQ می‌تواند تاثیر بسیار بیشتری بر موفقیت افراد در کار و تحصیل و زندگی نسبت به IQ یا هوش عقلانی داشته باشد. دیگر به خوبی می‌دانیم که هوش عاطفی یا هوش هیجانی در تمام 

هوش هیجانی چیست؟

به گفته استاد بزرگ متافیزیک ایران هوش هیجانی به‌معنای در کنترل گرفتن هیجانات خود و تأثیرگذاری عاطفی بر دیگران است و مفاهیم شش‌گانه روانشناختی تشکیل‌دهنده و مرتبط با آن عبارتند از: ادراک و توجه به هیجانات، کنترل و تنظیم هیجانات، شناخت خود، مهارت‌های اجتماعی، همدلی و انگیزه.

اهمیت هوش هیجانی

افرادی که هوش هیجانی پایینی دارند معمولا افرادی موفق به شمار نمی‌روند کنترل هوش هیجانی یک مهارت توسعه فردی است که می توانید با یادگیری آن زندگی خود را متحول سازید پیشنهاد می کنم برای بهبود این مهارت از دوره های توسعه فردی استفاده کنید این دوره ها متناسب با نیاز شما هم به صورت آنلاین و هم حضوری برگذار می شود. اغلب آن‌ها دوستان صمیمی کمی دارند، زیرا علاوه بر ضعف در بروز احساسات، ویژگی‌های لازم برای حفظ دوستی‌های پایدار را نیز ندارند.

بنابراین برای داشتن روابطی سالم و پایدار در خانواده، اجتماع و محیط کار باید هوش هیجانی خود را تقویت کنیم.

تمرینات ذهن‌آگاهی یا اولین قدم برای افزایش هوش هیجانی

اولین گام برای افزایش هوش هیجانی، شناخت هیجان‌ها و توانایی تجربه آن‌ها است. اگر نتوانید هیجانات خود را درک کنید، توانایی کنترل و استفاده از آن‌ها را نیز نخواهید داشت. کاربردی‌ترین تکنیک برای درک هیجان‌ها، استفاده از تمرینات ذهن‌آگاهی است. با نظارت دقیق به احساسات و واکنش‌ها، خودآگاهی افزایش پیدا می‌کند؛ این توانایی می‌تواند شروعی برای تقویت هوش هیجانی باشد.

با یک دفترچه یادداشت شروع کنید

می‌توانید هر روز چند دقیقه وقت بگذارید و احساسی که تجربه می‌کنید را در یک دفترچه یادداشت کنید. به طور مثال بنویسید که وقتی با یکی از آشنایان، همکلاسی‌ها یا همکاران خود صحبت می‌کردید، چه حسی داشتید و چرا. این کار به شما کمک می‌کند تا به تدریج به عواطف خود آگاه‌تر شوید و ارتباط بهتری بین احساسات، کنش‌ها و واکنش‌هایتان برقرار کنید.

تاثیر هوش هیجانی بر پیشرفت تحصیلی

براساس تحقیقات و مطالعات متعدد مشخص شده است که در کنار هوش عمومی، حمایت خانواده و محیط یادگیری که بر موفقیت تحصیلی تأثیرگذار هستند؛ هوش هیجانی از اهمیت بالایی در این زمینه برخوردار است. این تحقیقات نشان داده است دانش‌آموزانی که از هوش هیجانی بالایی برخوردارند، نمرات بهتری می‌گیرند، حضور موثرتری در کلاس دارند و از نظر اجتماعی با دیگران ارتباط بهتری برقرار می‌کنند.

اهمیت هوش هیجانی در دانش آموزان

تحقیقات علمی نشان داده است دانش‌آموزان دارای هوش هیجانی بالا، نقاط قوت و ضعف خود را بهتر می‌شناسند و می‌توانند استراتژی‌های یادگیری مؤثرتری را برای خود طراحی کنند. این دانش‌آموزان به خوبی با دیگران ارتباط برقرار می‌کنند، بهتر می‌توانند از همکلاسی‌ها و معلمان خود کمک بگیرند و اطلاعات جدید را به دست آورند.هوش هیجانی باعث می‌شود دانش‌آموزان تمرکز خود را حفظ کرده و بهتر بتوانند با استرس‌های مرتبط با تکالیف درسی و امتحانات مقابله کنند. همچنین باعث می‌شود آن‌ها روابط بهتری با همکلاسی‌ها و معلمان خود برقرار کنند.

چگونه هوش هیجانی را در نوجوانان تقویت کنیم؟

مراحل استفاده از هوش هیجانی در مفاهیم روانشناختی زیر بیان شده‌است:

1- درک احساسات و توجه به آن‌ها

در این مرحله نوجوان باید توانایی درک هیجانات و توجه به آن‌ها، بدون این‌که هیجان را سرکوب یا انکار کند داشته باشد.

2- آگاهی داشتن از احساسات خود و دیگران

توانایی تشخیص این که هیجان درک شده اعم از درد، غم، خشم، اندوه، شادی و .... کدام یک از هیجانات است و چه نامی دارد.

3- تفکیک هیجانات از یکدیگر

باید به نوجوانان آموزش داده شود هنگامی که چند هیجان مختلف به‌صورت هم‌زمان تجربه می‌شوند، او باید بتواند میان هیجانات مختلف تمایز قائل شود و آن‌ها را تحلیل کند و حتی او باید بتواند دلایل بروز این رفتارها را نیز تشخیص دهد.

4- همگامی استدلال با احساس

نوجوان باید بداند توانایی شناسایی موقعیت‌هایی که منجر به این هیجان شده‌اند و تأثیرات هیجان بر افکار و رفتار؛ نشان دهنده این است که فرد برای تصمیم‌گیری علاوه بر عقل و منطق به احساسات خود نیز توجه می‌کند و با برقراری تعادل بین این‌ها به نتیجه می‌رسد.

5- مدیریت و کنترل هیجانات و احساسات

توانایی مدیریت و کنترل هیجانات در مواقع پرفشار و هیجان‌برانگیزی مانند مرگ عزیزان، دعوای سخت، اخراج از کلاس یا احساس بی‌عدالتی بسیار دشوار و با اهمیت است. این مهارت به افراد کمک می‌کند به جای این که هیجانات بر آن‌ها مسلط شوند، خودشان کنترل احساسات را در دست گیرند. به نوجوان باید تفهیم شود این کنترل کردن یکی از کلیدهای موفقیت در بسیاری از مواقع پرفشار و هیجانی به شمار می‌آید.

روش‌ها و تمرین‌هایی برای تقویت هوش هیجانی در نوجوانان

مراقبت از سلامت جسمی:

خواب کافی، تغذیه سالم و ورزش نقش مهمی در تقویت هوش هیجانی دارند.

تمرینات مدیریت استرس: یکی از جنبه‌های کلیدی هوش هیجانی بالا، توانایی مدیریت استرس است. مدیریت استرس نقش مهمی در تقویت هوش هیجانی دارد، زیرا استرس می‌تواند توانایی افراد را در کنترل عواطف و تصمیم‌گیری به شدت کاهش دهد. استرس در محیط کاری و زندگی روزمره امری اجتناب‌ناپذیر است، اما افراد با هوش هیجانی بالا می‌توانند با اتخاذ رویکردهای درست، اثرات منفی آن را کاهش دهند. این افراد قادرند در هنگام مواجهه با شرایط دشوار تصمیمات صحیح‌تر و بهتری اتخاذ کنند و به جای واکنش‌های ناگهانی و احساسی، پاسخ‌های متفکرانه و منطقی‌تری ارائه دهند.

تکنیک‌های مدیریت استرس

یادگیری تکنیک‌های مدیریت استرس مانند تنفس عمیق، یوگا، مدیتیشن، تمرینات هنری، ورزش یا حتی پیاده‌روی ساده می‌تواند به فرد کمک کند تا با فشارهای زندگی بهتر کنار بیاید و در لحظات پرتنش بهتر عمل کند. علاوه بر این‌ها عدم مصرف زیاد کافئین، خواب کافی، خندیدن و هر آن‌چه باعث ترشح دوپامین در مغز می‌شود نیز در کاهش استرس و در نتیجه تقویت هوش عاطفی موثر است.

توسعه مهارت‌های خودکنترلی:

یادگیری کنترل انگیزه‌ها، مدیریت عصبانیت، پیشگیری از واکنش‌های تند و واکنش‌های ناخواسته، مهارت خودکنترلی را تقویت می‌کند.

افزایش توانایی درک احساسات دیگران:

نوجوان باید بداند فعالیت‌های اجتماعی، گفت‌وگو و درک احساسات دیگران در تقویت هوش عاطفی او نقشی پر رنگ و موثر دارد و توجه به خواسته‌های معقول دیگران، اعتراف به اشتباهات و ابراز احساسات به صورت صریح، به تقویت مهارت‌های ارتباطی او می‌انجامد و به نفع اوست.

سخن پایانی

هوش هیجانی در موفقیت‌های تحصیلی نوجوانان نقش بسیار مهمی دارد. نوجوانان باید بدانند ابعاد هوش هیجانی و عاطفی بسیار گسترده است و باید پیوسته برای تقویت هوش هیجانی تلاش کنند. آن‌ها باید بیاموزند هر چقدر تمرینات افزایش هوش هیجانی را بیشتر تمرین و تکرار کنند، بهتر می‌توانند احساسات خود را کنترل کرده و از عواطف و هیجانات خود در مسیر مثبت و اثربخش استفاده کنند و در تمام مراحل تحصیل و زندگی نتایج بهتری را به دست آورند.