گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو- امیررضا میکائیلی: هر ساله با وارد شدن به فصول سرد سال، مصرف گاز افزایش پیدا می‌کند. افزایشی که موجب ناترازی منابع گازی و مصرف آنها می‌شود. با وقوع این ناترازی، هشدار‌ها و توصیه‌های مسئولین به مصرف بهینه گاز، مجددا از سر گرفته می‌شود.

برای مثال «غلامرضا کوشکی» رئیس مرکز کنترل راهبری گاز کشور، دیروز گفته بود: «کاهش سه درجه‌ای دما در آبان امسال نسبت به مدت مشابه پارسال، موجب افزایش ۸۵ میلیون مترمکعبی مصرف روزانه گاز در بخش خانگی و تجاری شده است.»
او همچنین خبر از مصرف ۴۶۰ میلیون مترمکعبی گاز در طی ۲۴ ساعت گذشته داده و افزوده بود: «دیروز ۲۸ آبان، معادل ۵۵ درصد از گاز تولیدی کشور در بخش‌های خانگی و تجاری مصرف شده است.»

گرچه سردی هوا موجب افزایش مصرف گاز می‌شود ولی تولید گاز کشور نیز قابل توجه است. بر اساس گزارش سالانه «موسسه انرژی»، ایران در سال ۲۰۲۲ با تولید ۲۵۹ میلیارد مترمکعبی ۶.۴ درصد کل تولید گاز طبیعی جهان را به خود اختصاص داده است و به عنوان سومین تولیدکننده بزرگ گاز جهان در این سال شناخته شده است. تولید گاز ایران رشد ۱.۱ درصدی داشته و به ۲۵۹ میلیارد مترمکعب در سال ۲۰۲۲ رسیده است.

این موسسه همچنین خبر داده که تولید گاز طبیعی در ایران از سال ۲۰۱۱ همواره روندی صعودی را طی کرده و تحریم‌های آمریکا نتوانسته رشد تولید گاز در ایران را متوقف یا معکوس کند. طی سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۲۲ تولید گاز طبیعی در ایران به طور متوسط سالانه ۵.۲ درصد رشد کرده است که بیش از ۲.۵ برابر رشد متوسط جهانی بوده است. تولید گاز طبیعی جهان در این دوره به طور متوسط ۲ درصد در سال رشد داشته است.

با استناد به گزارش بالا، متوجه می‌شویم که ایران مشکلی از لحاظ تولید گاز و کمبود آن ندارد، بلکه سرانه تولید این حامل انرژی در ایران، از میانگین جهانی نیز بیشتر است. در کنار اینها نه سرانه جمعیت و نه پهنه جغرافیایی ایران، هم‌اندازه ابرتولید کنندگان گازی جهان نیست و میزان تولید ناخالص داخلی نیز به نسبت این کشور‌ها، توجیه کننده نیست.
پس چرا با وجود تولید این حجم از گاز، کشور همواره با بحران حاصل از ناترازی دست‌و‌پنجه نرم می‌کند؟ چرا باید کشوری با جمعیت و وسعت معقول ایران، کمبود گاز مقطعی را تجربه کند؟

«سعید توکلی» مدیرعامل شرکت ملی گاز در این‌باره گفت: «مصرف کنندگان اصلی شامل بخش خانگی، صنایع غیر عمده، حمل نقل و کشاورزی می‌شود که مصرف این بخش در پیک مصرف ۸۵ درصد گاز تحویلی به شبکه است.»

توکلی اضافه کرد: «پس از آن گاز صنایع عمده مانند پتروشیمی، فولاد و… را تأمین می‌کنیم که در این بخش نزدیک به ۲۵۰ تا ۳۰۰ میلیون متر مکعب ناترازی وجود دارد که باید سوخت جایگزین برای آن در نظر گرفت، اما صنایع رغبتی به دریافت آن ندارند.»

وی با اشاره به اینکه در هیچ کجای دنیا سبد انرژی وابستگی ۷۰ درصدی به گاز ندارد، خاطر نشان کرد: «همین امر موجب شده میزان گاز تحویلی ما و کشور چین برابری کند که دو دلیل دارد یکی تنوع سبد انرژی و دیگری بهینه سازی.»

از این سخنان این برداشت می‌شود که مصرف حوزه خانگی گاز، بهینه نیست و از استاندارد جهانی بالاتر است. بهای پایین گاز خانگی نیز از عوامل بهینه نبودن مصرف است. از طرفی عدم رغبت صنایع به جایگزینی سایر حامل‌ها با گاز نیز به دلیل بهای کم آن است. علاوه بر این ۳۱ درصد گاز طبیعی نیز در نیروگاه‌ها، تبدیل به برق می‌شود.