به گزارش ایکنا، محسن اسماعیلی، حقوق‌دان و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در یادداشتی با عنوان درسی از نهج‌البلاغه نوشت؛


اگر قرار باشد یک نفر را در میان انسان‏‌ها «عقل کل» بنامیم، بى‌‏تردید کسى جز پیامبر بزرگ اسلام‏(ص) انتخاب نخواهد شد. «او بنده و فرستاده خداست و منتخب و گزیده او. هیچ آفریده‏‌اى را در فضیلت به پایه او نتوان آورد و فقدان او را جبران نتوان کرد». با این همه خداوند مهربان به او نیز فرمان داده است که در کار با مردم مشورت کند و ناگفته پیداست که پیروان او نیز باید از این سنّت سر نپیچند و در کارهاى خود با یکدیگر مشورت کنند. 
گرچه انگیزه و دلیل رایزنى پیامبر با انگیزه و دلیل ما، در برخى موارد متفاوت است، امّا براى بندگانى چون ما طبیعى است که «مشورت کردن سرچشمه هدایت و راهنمایى‏‌هاست». هر کس از زاویه‌‏اى به کار‌ها مى‏‌نگرد و تبادل‏‌نظر موجب همه‏‌جانبه‏‌نگر شدن آدمى است. آدمى‏‌ هر قدر هم که‏ زیرک و خردمند باشد باز هم نمى‏‌تواند همه چیز را در همه وقت در خاطر خود آماده داشته باشد. نشانه‌‏اش هزاران بار افسوسى است که حتماً همه ما تا به حال تجربه کرده‌‏ایم و با گزیدن لب به دندان گفته‏‌ایم: «اگر این را زودتر به من گفته بودند آن کار را نمى‏‌کردم» اگر چنین است، چرا باید منتظر ماند که دیگران به سراغ ما بیایند؟ چرا ما به دنبال خردمندانِ خیرخواه و صادق نرویم و خود را در فهم و عقل آنان شریک نکنیم؟ 

این جمله آسمانى از مولاى فرزانگان است که فرمود: «هر که خود رأى گردید به هلاکت رسید و هر که با مردمان رأى برانداخت، خود را در خِرد آنان شریک ساخت». اگر هیچ چیز از رایزنى با دیگران نصیب ما نشود، دست‏‌کم در عزم خود استوارتر مى‏‌شویم و مشاوران نیز به حسن تدبیر ما پى‏‌‎ خواهند برد و این، هر دو، از درون و برون مشوق و پشتیبان ما در انجام کارى است که انتخاب کرده‌‏ایم. براى همین باید پذیرفت که «هیچ دلگرمى و پشتیبانى، مطمئن‏‌تر از مشورت نیست».