حمید ابوطالبی، مشاور سیاسی رییس جمهور در دولت روحانی، در یادداشتی تلگرامی نوشت:
«وضعیتِ جدید در سیاست خارجی»
۱)وزیر خارجه ایران در مصاحبه‌ی تلویزیونی هفته‌ی گذشته خود، ”خروج ایران از برجام“ را رسما اعلام نمود؛ او گفت: «ما هم خروج خودمان از برجام را پله پله انجام دادیم و همه تعهدات خودمان را در برجام متوقف کردیم؛ من این را بارها گفته‌ام، برجام دیگر آن خاصیت سابق را ندارد و به شکل موجود خودش عینا نمی‌تواند احیا شود، ممکن است به عنوان یک مرجع و رفرنس مورد استفاده واقع شود ولی دیگر برای ما آن خاصیت سابق ندارد و قطعا باید ما وارد مذاکراتی شویم که به یک توافق ممکن بتوانیم برسیم.» همان سخنان ترامپ در سال ۱۳۹۷ که گفت: «دولت ایالات متحده فقط در صورت بازبینی و اصلاح در برجام و لحاظ کردن چهار شرط در توافق هسته‌ای باقی می‌ماند.»
۲)معاون حقوقی وزارت خارجه هم روز‌گذشته در مصاحبه تلویزیونی به ”خروج از NPT“ پرداخت و اظهار داشت: «ما به اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها از طریق واسطه گفته‌ایم که اگر به اسنپ‌بک برگردند و تحریم‌ها و قطعنامه‌های شورای امنیت را بازگردانند، پاسخ ایران بسیار سریع است. اگر اروپایی‌ها اسنپ‌بک را اجرا کنند پاسخ ما خروج از ان‌پی‌تی خواهد بود. بر اساس تصمیمی که نظام گرفته است، اگر طرف‌های مقابل از مکانیزم ماشه استفاده کنند ما از ان‌پی‌تی خارج می‌شویم.»
جناب آقای رییس جمهور
اعلام رسمی وزیر خارجه‌تان مبنی بر ”خروج از برجام“، ایران را در «وضعیت جدیدی» قرار می‌دهد؛ وضعیتی که وزیر خارجه در همین مصاحبه تلویزیونی خود در مورد آن می‌گوید: «اگر توافق جدیدی حاصل نشود ما با یک شرایط بحرانی مواجه خواهیم بود و ممکن است کشور‌های اروپایی دنبال کار اسنپ‌بک بروند – دقیقا تا ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵ اتفاق می‌افتد – و نمی‌خواهم از الان برای یک سال دیگر قضاوت کنم، فرصت مذاکراتی، فرصت برای دیپلماسی هنوز هست و زیاد نیست و محدود است و همچنین مذاکرات پیچیده‌ای یک سال زمان زیادی نخواهد بود، خصوصا در منطقه با بحران مواجه هستیم.»
اما «وضعیت جدید» چیست؟
الف)با اعلام خروج ایران از برجام، ضمیمه A (برجام) قطعنامه ۲۲۳۱ بلااثر می‌گردد؛ همانگونه که به روایت اروپایی‌ها، ضمیمه B (موشک و پهباد) هم بلااثر شده و اروپا نیز برای آن و در همین چند ماهِ دولتِ جدیدِ ایران، تحریم‌های قابل توجهی علیه ایران اعمال کرده است: از خطوط هواپیمایی تا کشتیرانی و بنادر و تاسیسات موشکی و…
ب)آژانس IAEA شب گذشته قطعنامه‌ای علیه ایران تصویب نمود که وفق آن، شورای حکام: «ایران را به عدم همکاری کامل با آژانس متهم کرده و از تهران می‌خواهد همکاری با آژانس را بهبود ببخشد… از ایران می‌خواهد تا پاسخ‌هایی درباره کشف ذرات اورانیوم در دو مکان مورد ادعای آژانس ارائه کند…از مدیر کل آژانس می‌خواهد یک «ارزیابی جامع و به‌روزشده» «comprehensive and updated assessment» درباره برنامه هسته‌ای ایران تا بهار ۲۰۲۵ تهیه کند…» گزارشِ جامعی که در تاریخ آژانس همیشه تعیین کننده بوده‌است. در مقابل، وزارت خارجه ایران هم در بیانیه‌ی مشترکی اعلام نمود: «مراجع صلاحیت‌دار جمهوری اسلامی ایران در سطوح مختلف پیش‌تر اعلام کرده بودند که اتخاذ هرگونه اقدام تقابلی… با پاسخ متقابل ایران مواجه خواهد شد. مختصات پاسخ احتمالی ایران از قبل نیز به مدیرکل آژانس اطلاع‌رسانی شده است. بر همین اساس، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران دستور انجام اقدامات موثر، از جمله راه‌اندازی مجموعه متنابهی از سانتریفیوژهای جدید و پیشرفته از انواع مختلف را صادر کرد.»
ج)قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت UN در حال فروپاشی است؛ چراکه هم ضمائم آن کاملا فروریخته و بلااثر شده است، هم ایران و آژانس روی به تقابل جدی آورده‌اند، و هم اعضای اروپایی آن در حال برنامه‌ریزی برای بهره‌گیری از مکانیسم اسنپ بک هستند. وضعیتی که دوباره ایران را ذیل «فصل هفتم منشور UN» قرار خواهد داد.
آقای پزشکیان
«وضعیتی جدید» و کاملا بحرانی در سیاست خارجی ایران در حال شکل‌‌گیری است؛ آنچه که از اواسط ژانویه ۲۰۲۵ آغاز و با گزارش آژانس IAEA در بهار به اوج می‌رسد. تصویری بسیار نگران‌کننده. چراکه دیپلماسیِ نااستوار و سر در گریبان موجود، وضعیت تازه‌ای ایجاد کرده است که در آن دیگر نه به تهدیدها وقعی نهاده می‌شود، نه تکذیب‌ها ارزشمندند، و نه تاییدها و درخواست‌های مذاکره جدی گرفته می‌شوند.
حتما مطلعید که: اسرائیل، علیرغم تهدیدهای فراوان ایران، از آسمان عراق! استفاده نمود و به ایران حمله کرد!؛ آژانس IAEA، با وجود گوشزدهای شدید و سخت به مدیرکل آن، قطعنامه تندی علیه ایران صادر و خواستار تهیه «گزارش جامع و به روز شده از برنامه هسته‌ای ایران» گردید!، اقدامی مهم برای اجلاسیه بعدی آژانس و شروع پروسه اسنپ‌بک توسط اروپا و بازگشت تمامی قطعنامه‌ها و تحریم‌های گذشته سازمان ملل و فصل هفتم منشور و محاصره دریایی و…؛ درخواست‌های مکرر وزیر خارجه برای مذاکره با اروپا هم که دیگر جدی گرفته نمی‌شود؛ و… و زمان در حال گذر است.
جناب رییس جمهور
غیبت و بی‌تفاوتیِ شما در خصوص سیاست خارجی، غیر قابل باور است؛ لطفا نگران سال آینده در همین روزها باشید! در این طوفانِ در حال شکل‌‌گیری، کشتیِ دیپلماسیِ کشور که کاملا به گِل نشسته است یاری و کمک شما را می‌طلبد. باور کنید که روند تقابلیِ ماندگار از «سیاست خارجیِ پایداری» دولت پیشین، به تغییر دکترین هسته‌ای ایران و خروج کشور از ان‌پی‌تی خواهد انجامید؛ و دفترِ نزاع و درگیری، ذیل فصل هفتم منشور باز خواهد شد. آنچه که حداقل، انتخابِ مردمی که به شما رای داده‌اند نبود.
در این «بزنگاه تاریخی» و «تنگنای زمان در دیپلماسی» که فراروی کشور قرار گرفته است، و برای رهایی از ماه‌های خطرناک پیشِ رو و خروج از این بزنگاه و این بحران و این تنگنای زمان (که نُه ماه خواهد بود) فقط و فقط، یک تصمیم و یک اقدام ممکن وجود دارد:
عبور از «تلاش بی‌سرانجام دوباره برای مذاکره هسته‌ای از طریق اتحادیه اروپایی»؛ و پذیرش و روی آوردنِ جدی و واقعی به «مذاکره جامعِ مستقیم و بدون تاخیر با آمریکا»، و «رسیدن به توافقی جدید» از طریق آن.
انتهای پیام