با گذشت زمان و از دست دادن کلاژن، پوست نازک و می‌تواند منجر به افتادگی و ایجاد چین و چروک شود. بخش زیادی از صنعت ضد پیری بر حفظ ساخت کلاژن متمرکز است. کلاژن به شکل مکمل‌های غذایی بدون نسخه مانند کپسول یا پودر وجود دارد اما در مورد اینکه آیا مصرف آن، از طریق رژیم غذایی یا مکمل می‌تواند برای انسان مفید باشد یا خیر نامشخص است.

زمانی که تحقیقاتی در مورد کلاژن انجام می‌شود، روی انسان انجام نمی‌شود یا اگر هم روی انسان انجام شود به مقدار بسیار کمی آزمایش می‌شود تا اثر بدی روی بدن انسان نگذارد. به همین دلیل هنوز پس از گذشت زمان طولانی و معرفی محصولاتی در این زمینه، همچنان مشخص نیست که این محصول به صورت پودرهای خوراکی یا کرم‌های موضعی در حد یک تبلیغ است یا واقعا اثری هم دارد!

کلاژن چیست؟

در زبان یونانی کلاژن به معنای «تولید کننده چسب» است. این چسب طبیعی در واقع پروتئینی است که فیبرهای سفید پوست، تاندون‌ها، استخوان‌ها، غضروف‌ها و تمام بافت‌های رابط را تشکیل می‌دهد. این ترکیب همچنین در مواد ژلاتینی بدن مانند زجاجیه چشم (همان مایع ژله‌ای مانند و بدون عروق و شفاف کره چشم) نیز وجود دارد. کلاژن ۵ نوع دارد و حدود ۸۰ درصد وزن بافت های رابط را در بر می‌گیرد. بنابراین چیزی بیش از یک ماده ساده در ترکیب کرم‌های زیبایی است.

اثرگذاری مستقیم یا غیرمستقیم؟

هنگام در نظر گرفتن محصولات کلاژن موضعی مانند سرم‌ها و مرطوب‌کننده‌ها، در نظر داشته باشید که کلاژن یک پروتئین بزرگ با ساختار پیچیده‌ای است و نمی‌تواند مستقیماً از طریق پوست جذب شود. محصولات بدون نسخه نیز ممکن است با کلمات فانتزی و گاه فریبنده مانند "پپتیدهای کلاژن هیدرولیز شده بالا" برچسب‌گذاری شوند که ادعا می‌کنند ساختار شیمیایی کلاژن در روده یا روی سطح پوست قابل جذب‌تر است در صورتی که این کلمات و جملات فقط یک تبلیغ هستند و عملا کلاژن نمیتواند اثر مستقیمی بر بدن انسان داشته باشد. با وجود محصولات متعدد موجود در بازار، تشخیص اینکه این کلاژن‌ها چگونه آزمایش شده است، چه چیزی در آن وجود دارد و آیا آن مواد مفید، خنثی یا مضر هستند، دشوار است.

روش‌های جایگزین

میوه‌های کلاژن ساز

در بین مواد غذایی متنوعی که باعث تولید کلاژن بیشتر می‌شوند میوه‌ها جایگاه بالایی دارند. میوه‌هایی مانند پرتقال، نارنگی، لیموترش، گریپ فروت، کیوی، پاپایا، انگور سفید، بلوبری، توت فرنگی و تمشک جزو میوه‌های سرشار از ویتامین C هستند و افزایش میزان کلاژن نقش مهمی دارند. این ویتامین یک آنتی اکسیدان قوی محسوب می‌شود که اثرات مخرب رادیکال‌های آزاد را خنثی می‌کند. به همین دلیل نیز باعث حفظ جوانی و شادابی پوست شده و از افتادگی زودهنگام و بروز چین و چروک جلوگیری می‌کند. علاوه بر این ویتامین C در تقویت سیستم ایمنی بدن و بهبود زخم‌ها و جراحات پوستی ایجاد شده نقش مهمی دارد.

سبزیجات

برای کلاژن سازی هر چه بیشتر با سبزیجات باید به سراغ آن‌هایی بروید که حاوی میزان زیادی ویتامین C، ویتامین K و آنتی اکسیدان‌ها هستند. برای این که پوست بدنتان سالم بماند باید سبزیجاتی مانند بروکلی، کلم ها، اسفناج، چغندر، بادمجان و گل کلم در برنامه غذایی‌تان باشد. این مواد غذایی با تولید ویتامین‌ها و مواد معدنی متعدد و به خصوص ویتامین C به ساخت کلاژن کمک می‌کنند و مفاصل و پوست را در سلامت بهتری قرار می‌دهند. یادتان باشد که گوجه فرنگی بیشتری نیز مصرف کنید. چون میزان بالای لیکوپن آن باعث تولید هر چه بیشتر کلاژن می‌شود.

اسیدهای چرب امگا ۳

اسیدهای چرب امگا ۳ دوستدار کلاژن هستند و تأثیر زیادی در افزایش میزان آن دارند. ماهی‌هایی مانند ماهی آزاد، ماهی‌تن، ماهی خال مخالی، روغن‌های گیاهی، گردو، بادام هندی، بادام یا حتی خیار جزو منابع غذایی حاوی امگا ۳ هستند. این مواد غذایی باعث نرمی مفاصل، بهبود وضعیت روده‌ها و شفافیت هر چه بیشتر پوست می‌شوند. توجه داشته باشید که مصرف این مواد غذایی باعث کاهش خطر بیماری‌های قلبی عروقی شده و میزان کلسترول بد را نیز کاهش می‌دهند.

سویا و مشتقات آن

برخی از محصولات تهیه شده از سویا مانند شیر یا پنیر سویا حاوی «جنیستئین» هستند. این ترکیب شیمیایی قدرت بدن برای ترشح هر چه بیشتر کلاژن را بالا می‌برد و با آنزیم‌هایی که خاصیت ارتجاعی و انعطاف پذیری بافت‌های بدن را به خطر می‌اندازند مقابله می‌کند.

منبع: Medicalxpress

نیایش احمدی _ خبرنگار تحریریه جوان قدس