محسن تنابنده یکی از بازیگران برجسته و محبوب سینما و تلویزیون ایران است که با بازی در نقش‌های ماندگار و متفاوت توانسته جایگاه ویژه‌ای در دل مخاطبان پیدا کند. او با آثار پرطرفداری همچون «پایتخت» در نقش «نقی معمولی» و فیلم‌های سینمایی نظیر «سن پطرزبورگ» و «سه کام حبس» به محبوبیت فراوانی رسید.
تولد و تحصیلات
محسن تنابنده متولد ۲۶ فروردین سال ۱۳۵۴ در تهران است. او فرزند دوم یک خانواده پر جمعیت به‌شمار می‌رود که سه برادر و سه خواهر دارد. خانواده‌ی تنابنده به‌دلیل شغل پدر، به پیکان‌شهر می‌روند و بعد از مدتی در اسلام‌شهر، یکی از شهرهای حاشیه‌ی تهران، ساکن می‌شوند.
وی مقاطع راهنمایی و دبیرستان خود را در اسلام‌شهر سپری کرد و پس از آن از دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران فارغ التحصیل رشته بازیگری شد.
آغاز مسیر حرفه‌ایی
ایفای نقش در فیلم «دانه‌های ریز برف» نخستین تجربه سینمایی محسن تنابنده به‌شمار می‌رود.
تنابنده فعالیت هنری خود را یک سال قبل از ورود به دانشگاه، با حضور در دو نمایش با کارگردانی حسن وارسته، آغاز کرد. نمایش‌های «بارعام» و «جریان عصبی»، نخستین فعالیت‌های حرفه‌ای محسن تنابنده به‌شمار می‌روند.
او پس از حضور در نمایش‌های متعدد، به سراغ بازیگری در سینما رفت و در سال ۱۳۸۲ در فیلم سینمایی «دانه‌های ریز برف» به کارگردانی علیرضا امینی، نخستین تجربه سینمایی خود را کسب کرد. وی در این فیلم در نقش یک کارگر معدن درکنار بازیگرانی مانند مجید بهرامی و محمد سلطانی، بازی کرده است.
آغاز فعالیت در تلویزیون
فعالیت محسن تنابنده تنها به فیلم‌های سینمایی محدود نشد و حضور پررنگ او در سریال‌های تلویزیونی باعث ایجاد یک جریان جدید در ژانر سریال‌های کمدی شد. اولین فعالیت او در سریال‌های تلویزیونی، در سال ۱۳۸۵ اتفاق افتاد؛ او نویسنده‌ی سریال «زندگی به شرط خنده» به کارگردانی مهدی مظلومی بود.
پس از آن در دومین تجربه‌ی خود این بار نویسندگی سریال «پیامک از دیار باقی» به کارگردانی سیروس مقدم را برعهده گرفت. اولین تجربه‌ی بازیگری او در یک سریال تلویزیونی به سال ۱۳۸۷ برمی‌گردد.
حضور او در سریال «مامور بدرقه» به کارگردانی سعید سلطانی یکی از عوامل موفقیت آن سریال به‌شمار می‌رود. وی در این سریال نقش افشین را بازی می‌کند و درکنار بازیگرانی مانند سیروس گرجستانی، جواد رضویان و بهاره رهنما، به ایفای نقش می‌پردازد.
شهرت
محسن تنابنده در دهه ۱۳۸۰ با بازی در فیلم‌هایی مانند چند کیلو خرما برای مراسم تدفین و استشهادی برای خدا توانست توجه منتقدان را جلب کند و جایگاه خود را به‌عنوان بازیگری توانمند تثبیت کند. در این دوره، او جوایزی مانند سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را از جشنواره فیلم فجر دریافت کرد.
شهرت گسترده او اما با نقش‌آفرینی در مجموعه تلویزیونی پایتخت در سال ۱۳۸۹ آغاز شد، جایی که علاوه بر بازی در نقش نقی معمولی، مسئولیت نویسندگی و بازیگردانی این سریال را نیز برعهده داشت. محبوبیت این سریال که در شش فصل ادامه یافت، باعث شد تنابنده به یکی از چهره‌های اصلی تلویزیون ایران تبدیل شود.
توانایی او در خلق شخصیت‌های ماندگار و روایت داستان‌هایی با جذابیت برای مخاطبان عام، نقش کلیدی در موفقیت او داشته است.
فعالیت در عرصه کارگردانی
محسن تنابنده فعالیت خود در عرصه کارگردانی را با ساخت فیلم گینس در سال ۱۳۹۳ آغاز کرد. وی همچنین در دومین تجربه کارگردانی خود، در سال ۱۳۹۷، فیلم قسم را ساخت.
قسم یک درام اجتماعی است که در سی و هفتمین جشنوراه فیلم فجر رونمایی شد و محسن تنابنده برای این فیلم نامزد دریافت جایزه بهترین فیلمنامه شد. مهناز افشار، سعید آقاخانی و حسن پور شیرازی از جمله بازیگران فیلم قسم به کارگردانی تنابنده هستند.
ازدواج و همسر محسن تنابنده
محسن تنابنده در تاریخ ۲۸ آبان سال ۱۳۹۴ با روشنک گلپایگانی معروف به روشنک گلپا ازدواج کرد و خطبه عقدشان را سید محمد خاتمی جاری کرد. همسر محسن تنابنده هیچگونه پیشینه بازیگری ندارد.
این دو در ۱۴ بهمن سال ۱۳۹۵ صاحب فرزند شدند و نام پسر خود را نامی گذاشتند.
افتخارات
محسن تنابنده در جشنواره‌ی فیلم فجر حضور پررنگی داشته است. در سال ۱۳۸۸ و برای بازی در فیلم «استشهادی برای خدا»، سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را کسب کرد تا اولین جایزه‌ی رسمی خود را در سینما تلویزیون ایران به‌دست آورده باشد. دو سال بعد و در سال ۱۳۸۸ برای بازی در فیلم‌های «سنگ اول» و «هفت دقیقه تا پاییز» توانست سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد را کسب کند و در سال ۱۳۹۵ برای بازی در فیلم «فراری» بار دیگر موفق به کسب این جایزه شد. او همچنین در سال ۱۳۸۹ برای بازی در فیلم «ندارها» دیپلم افتخار بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را به خود اختصاص داد.
محسن تنابنده برای بازی در فیلم «شکستن همزمان بیست استخوان» موفق شد جایزه‌ی بهترین بازیگر مرد را در جشنواره‌های فیلم استرالیا و هند کسب کند.
آقای تنابنده در جشنواره‌های فیلم بین‌المللی هم عناوین زیادی را از آن خود کرده است؛ کسب تندیس بهترین بازیگر مرد، برای بازی در فیلم «شکستن همزمان بیست استخوان»، در مراسم اهدای جوایز هشتمین جشنواره‌ی فیلم استرالیا در سال ۱۳۹۸ و کسب جایزه‌ی بهترین بازیگر مرد برای بازی در همان فیلم در جشنواره‌ی بین‌المللی فیلم دیورامای هند در سال ۱۳۹۷، از مهم‌ترین افتخارات بین‌المللی این بازیگر توانای ایرانی محسوب می‌شوند.
فیلم‌شناسی محسن تنابنده
سینما
- ۱۴۰۲ زودپز
- ۱۴۰۱ جنگ جهانی سوم
- ۱۴۰۰ قهرمان
- ۱۳۹۹ روزی روزگاری آبادان
- ۱۳۹۸ عنکبوت
- ۱۳۹۸ سه کام حبس
- ۱۳۹۷ قسم (کارگردان)
- ۱۳۹۶ شکستن همزمان بیست استخوان
- ۱۳۹۴ فراری
- ۹۴–۱۳۸۸ محمد رسول الله
- ۱۳۹۳ گینس ( بازیگر و کارگردان)
- ۱۳۹۳ ایران برگر
- ۱۳۹۲ لامپ ۱۰۰
- ۱۳۸۸ سن پطرزبورگ
- ۱۳۸۸ ندارها
- ۱۳۸۸ سنگ اول
- ۱۳۸۸ هفت دقیقه تا پاییز (نویسنده و بازیگر)
- ۱۳۸۷ پسرها سرباز به دنیا نمی آیند (نویسنده)
- ۱۳۸۶ استشهادی برای خدا (نویسنده و بازیگر)
- ۱۳۸۶ زمانی برای دوست داشتن
- ۱۳۸۶ هندوانه شب یلدا (تله فیلم)
- ۱۳۸۵ اگه می تونی منو بگیر(نویسنده)
- ۱۳۸۵ به خاطر سوگند
- ۱۳۸۴ آفساید
- ۱۳۸۴ چند کیلو خرما برای مراسم تدفین
- ۱۳۸۴ چند می گیری گریه کنی (نویسنده)
- ۱۳۸۲ دانه های ریز برف
- ۱۳۸۲ کنار رودخانه (بازیگردان)
تلویزیون
- ۱۴۰۳ پایتخت ۷ (بازیگر، نویسنده، بازیگردان)
- ۱۳۹۸ پایتخت ۶ (بازیگر، نویسنده، بازیگردان)
- ۱۳۹۶ پایتخت ۵ (بازیگر، نویسنده، بازیگردان)
- ۱۳۹۵ علی البدل (بازیگر، نویسنده، بازیگردان)
- ۱۳۹۴ پایتخت ۴ (بازیگر، نویسنده، بازیگردان)
- ۹۴–۱۳۸۸ سرزمین مادری (بازیگر)
- ۱۳۹۲ پایتخت ۳ (بازیگر، نویسنده، بازیگردان)
- ۱۳۹۱ پایتخت ۲ (بازیگر، نویسنده، بازیگردان)
- ۱۳۹۰ چک برگشتی (نویسنده)
- ۱۳۸۹ پایتخت (بازیگر، نویسنده، بازیگردان)
- ۱۳۸۸ چاردیواری (نویسنده)
- ۱۳۸۷ مأمور بدرقه (بازیگر)
- ۱۳۸۶ پیامک از دیار باقی (نویسنده)
- ۱۳۸۵ زندگی به شرط خنده (نویسنده)
نمایش خانگی
- ۱۴۰۱ رهایم کن
- ۱۳۹۳ سریال ابله ساخته کمال تبریزی
- ۱۳۹۲ سریال شاهگوش به کارگردانی داوود میرباقری
تئاتر
- بارعام ساخته حسن وارسته در تابستان ۱۳۷۴
- جریان عصبی به کارگردانی حسن وارسته در سال ۱۳۷۷
- نمایش همسر چینی نوشته رحمت امینی و به کارگردانی حسن وارسته در تیر ۱۳۷۸
- خرس و چشمه نوشته رحمت امینی و به کارگردانی حسن وارسته در تابستان ۱۳۷۶
- حسنک کجایی نویسنده و کارگردان حسن وارسته پاییز ۱۳۷۸
- شوایک کاری از کوروش نریمانی در سال ۱۳۸۵
- مولن روژ در سال ۱۳۹۸
جوایز
- ۱۳۹۷ سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه برای فیلم قسم (نامزدشده)
- ۱۳۹۵ سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد برای فیلم فراری (برنده)
- ۱۳۹۳ سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد برای فیلم ایران برگر (نامزدشده)
- ۱۳۸۹ دیپلم افتخار بهترین بازیگر نقش مکمل مرد برای فیلم ندارها (برنده)
- ۱۳۸۹ سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد برای فیلم ندارها (نامزدشده)
- ۱۳۸۸ سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد برای فیلم سنگ اول و هفت دقیقه تا پائیز (برنده)
- ۱۳۸۶ سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه استشهادی برای خدا (نامزدشده)
- ۱۳۸۶ سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد برای فیلم استشهادی برای خدا (برنده)
دیگر جوایز
- برنده جایزه بهترین بازیگر مرد در هفتاد و نهمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم ونیز (بخشِ افق‌ها) برای فیلم جنگ جهانی سوم ۲۰۲۲
- برنده جایزه بهترین بازیگر مرد برای فیلم سه کام حبس درجشنواره فیلم سلیمانیه (۱۴۰۰)
- برنده تندیس بهترین کارگردانی برای ساخت فیلم قسم در مراسم اهدای جوایز نهمین جشنواره فیلم استرالیا (۱۳۹۹)
- برنده تندیس بهترین بازیگر کمدی مرد برای مجموعه تلویزیونی پایتخت ۶ از بیستمین دوره جشن دنیای تصویر (جشن حافظ)
- برنده تندیس بهترین کارگردانی برای ساخت فیلم قسم در ششمین جشنواره فیلم زوریخ (۱۳۹۹)
- برنده تندیس بهترین بازیگر مرد برای بازی در فیلم شکستن همزمان بیست استخوان در مراسم اهدای جوایز هشتمین جشنواره فیلم استرالیا (۱۳۹۸)
- برنده جایزه بهترین بازیگر مرد برای بازی در فیلم شکستن همزمان بیست استخوان از جشنواره بین‌المللی فیلم دیوراما هند (۱۳۹۷)
- برنده تندیس بهترین فیلمنامه برای مجموعه تلویزیونی پایتخت ۵ از هجدهمین دوره جشن دنیای تصویر (جشن حافظ) (۱۳۹۷)
- برنده تندیس بهترین بازیگر مرد برای بازی در فیلم فراری از جشنواره بین‌المللی فیلم شهر (بخش بین‌الملل) (۱۳۹۶)
- برنده تندیس کلوزآپ و لوح تقدیر بهترین بازیگر مرد برای بازی در فیلم فراری از جشنواره فیلم شید (۱۳۹۶)
- نشریه معتبر دنیای تصویر نقش نقی معمولی (با بازی محسن تنابنده) را جزء ۱۰۰ نقش ماندگار تاریخ سینما و تلویزیون ایران انتخاب کرد (۱۳۹۵)
- برنده تندیس بهترین بازیگر مرد برای مجموعه تلویزیونی پایتخت ۴ از نظرسنجی سه ستاره (۱۳۹۵)
- برنده یاس زرین بهترین بازیگر مرد برای بازی در مجموعه شاهگوش از چهارمین جشنواره بین‌المللی فیلم یاس (۱۳۹۵)
- برنده تندیس بهترین فیلمنامه برای مجموعه تلویزیونی پایتخت ۳ از پانزدهمین دوره جشن دنیای تصویر (جشن حافظ) (۱۳۹۴)
- برنده تندیس بهترین بازیگر تلویزیونی برای بازی در مجموعه شاهگوش از چهاردهمین دوره جشن دنیای تصویر (جشن حافظ) (۱۳۹۳)
- برنده تندیس بهترین بازیگر مرد برای مجموعه تلویزیونی پایتخت از جشنواره تلویزیونی جام جم (۱۳۹۱)