دیده‌بان ایران؛ محمدحسین خودکار - اجلاس بین‌المللی تغییرات اقلیمی موسوم به COP (کاپ) مهمترین نشست جهانی در حوزه محیط‌زیست است که هرساله به میزبانی یک کشور و با حضور سران یا نمایندگان ارشد اکثر قریب به اتفاق کشورهای عضو سازمان ملل متحد برگزار می‌شود. برگزاری این اجلاس پیرو تصویب کنوانسیون چارچوب تغییر اقلیم در سازمان ملل (UNFCCC) در سال ۱۹۹۲ بوده است و از آن زمان تا امروز، این همایش بین‌المللی ۲۹ مرتبه تشکیل شده است. این روزها نیز نشست COP 29 در شهر باکو، پایتخت جمهوری آذربایجان در حال برگزاری است که از ۲۱ آبان شروع شده و تا ۲ آذر ادامه دارد.
مهمترین محور این دوره از اجلاس بین‌المللی تغییرات اقلیمی، مجاب کردن کشورهای توسعه‌یافته به پرداخت کمک‌های مالی به کشورهای در حال توسعه است. نخستین بار در سال ۲۰۰۹ میلادی در اجلاس کپنهاگ توافق شد که کشورهای توسعه‌یافته از سال ۲۰۲۰ به بعد، سالانه به میزان ۱۰۰ میلیارد دلار برای ایجاد زیرساخت‌های لازم به منظور کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و سازگاری با تبعات تغییر اقلیم، به کشورهای در حال توسعه کمک کنند؛ زیرا در طول تاریخ، این کشورهای توسعه‌یافته بوده‌اند که با انتشار گازهای گلخانه‌ای، به تشدید گرمایش جهانی در طول چند دهه و حتی چند قرن دامن زده‌اند و افزایش متوسط دمای هوای کره زمین موجب بروز تغییرات اقلیمی مخرب در سراسر جهان شده است.
اما در حالی که به جز یک مرتبه در سال ۲۰۲۲ که حدود ۱۱۶ میلیارد دلار برای کمک به کشورهای در حال توسعه فراهم شد، هیچ‌گاه هدف جمع‌آوری سالانه ۱۰۰ میلیارد دلار کمک مالی از کشورهای توسعه‌یافته محقق نشده است، در اجلاس کاپ ۲۹، ایده لزوم جمع‌آوری یک تریلیون دلار پول مطرح شده است، زیرا کشورهای در حال توسعه به‌ویژه کشورهای آفریقایی اعلام کرده‌اند که به کمک‌های مالی بسیار بیشتری نسبت به سال‌های قبل احتیاج دارند تا بتوانند با روند بین‌المللی مبارزه با تغییرات آب‌وهوایی همراه شوند.
در این میان اما در شرایطی که در اجلاس مهم امسال، نمایندگان نزدیک ۲۰۰ کشور جهان از جمله سران بیش از ۱۰۰ کشور حضور دارند، رئیس‌جمهور جدید ایران مانند تمام رؤسای جمهور قبلی، در این نشست شرکت نکرد و به جای خود، شینا انصاری را به عنوان معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست به آذربایجان فرستاد. البته تا چند هفته پیش اعلام شده بود که مسعود پزشکیان حتما در اجلاس کاپ ۲۹ شرکت خواهد کرد، اما رئیس دولت چهاردهم نیز بعد از انتقادات مطرح‌شده توسط برخی گروه‌های سیاسی نزدیک به اصولگرایان، همان راهی را رفت که رؤسای دولت‌های قبل از او طی کرده بودند؛ یعنی شرکت نکردن در مهمترین اجلاس محیط‌زیستی دنیا.
دلیل شرکت نکردن پزشکیان در اجلاس کاپ ۲۹ به اطلاع سازمان محیط‌زیست نرسید
در همین راستا از آرمان خورسند، رئیس مرکز امور بین‌الملل و کنوانسیون‌های سازمان حفاظت محیط‌زیست درباره علت عدم حضور رئیس‌جمهور کشورمان در اجلاس جهانی کاپ ۲۹ پرسیدیم که او نیز در گفت‌وگو با خبرنگار دیده‌بان ایران، توضیح داد: مقدمات زیادی برای حضور آقای رئیس‌جمهور در اجلاس کاپ ۲۹ فراهم شده بود و ما هم آمادگی داشتیم که هیات اعزامی جمهوری اسلامی ایران، تحت ریاست دکتر پزشکیان در این اجلاس شرکت کند، به نحوی که تا سه روز قبل از اعزام هم برنامه‌های ما بر همین مبنا بود، اما تغییری در برنامه‌های ایشان پیش آمد که دلیل آن به اطلاع سازمان محیط‌زیست نرسید.
این مقام مسئول در سازمان محیط‌زیست ادامه داد: موضع ما این است که بدنه کارشناسی یعنی کسانی که قرار است درباره یک موضوع کار کارشناسی انجام دهند، نباید به این مساله کار داشته باشند که چه کسی در رأس هیات قرار دارد. به هر حال، ممکن است براساس شرایط و اقتضائات خاصی، تصمیمی در سطوح عالی سیاسی کشور گرفته شود، ولی بدنه سازمان محیط‌زیست و بدنه وزارت خارجه که قرار است در اجلاس کاپ یا دیگر نشست‌های بین‌المللی که در زمینه بیابان‌زدایی، تغییر اقلیم، دریای خزر و… برگزار می‌شود، فعالیت کنند، موظف هستند تحت هر شرایطی تمام تلاش خود را انجام دهند که بیشترین دستاورد را از نشستی که در آن حضور پیدا می‌کنند، کسب کنند.
وی همچنین خاطرنشان کرد: با وجود بازگشت خانم دکتر انصاری از آذربایجان، همچنان همکاران سازمان حفاظت محیط‌زیست و وزارت امور خارجه در باکو هستند و برای منافع ملی کشورمان می‌جنگند و تلاش می‌کنند که بیشترین دستاوردهای ممکن را از این نشست بین‌المللی برای ایران به دست بیاورند. باید توجه داشت که اجلاس کاپ منحصر به نشست سران کشورها نیست، اگرچه در همان نشست نیز خانم دکتر انصاری به عنوان معاون رئیس‌جمهور ایران، یک سخنرانی تاریخی را انجام دادند که مورد توجه سران کشورها قرار گرفت.
تحریم‌ها مانع رسیدن کمک‌های بین‌المللی مربوط به تغییر اقلیم به ایران شده است
خورسندی در پاسخ به این سوال که آیا ایران هم در راستای منافع ملی خود به دنبال دریافت کمک‌های بین‌المللی برای تقویت زیرساخت‌های مورد نیاز به‌منظور کاهش تبعات تغییر اقلیم است یا خیر، اظهار داشت: موضع ما این است که جمهوری اسلامی ایران نیز جزو کشورهای در حال توسعه‌ای محسوب می‌شود که آسیب‌های زیادی را از تغییرات اقلیمی متحمل شده و باید سهمی از کمک‌های مالی کشورهای توسعه‌یافته که در طول دو قرن باعث ایجاد گرمایش جهانی شده‌اند، در راستای مبارزه با تغییرات اقلیمی دریافت کند؛ ولی متاسفانه سنگ‌های تحریمی به عاملی تبدیل شده است که این کمک‌ها به ایران نرسد.
رئیس مرکز امور بین‌الملل سازمان حفاظت محیط‌زیست ادامه داد: محیط‌زیست یک کشتی واحد جهانی است که همه کشورها سوار بر آن هستند و تخریب آن نیز روی همه انسان‌ها تاثیرگذار است، ولی شاهد آن هستیم که یک دولت قلدر یعنی دولت ایالات متحده با روش‌های غیرقانونی در این زمینه برای همه دنیا شاخ و شانه می‌کشد. دولت آمریکا محیط‌زیست همه جهان از جمله محیط‌زیست ایران به عنوان یک کشور پهناور ۸۵ میلیونی که مسائل زیست‌محیطی آن روی تمام منطقه تاثیرگذار است را با سیاست‌های وحشیانه خود گروگان گرفته و در این حوزه نیز ایران را تحت تحریم قرار داده است.
وی در پایان تصریح کرد: دولت آمریکا سال‌هاست که در همه حوزه‌ها از جمله حوزه محیط‌زیست برای تمام جهان قلدری می‌کند و در همین راستا، تلاش می‌کند که جمهوری اسلامی ایران را از مکانیزم‌های مالی و انتقال تکنولوژی که منجر به تقویت زیرساخت‌های لازم برای مقابله با تبعات تغییر اقلیم می‌شود، محروم نگه دارد؛ یعنی عملا دست و پای ما را بسته‌اند و می‌گویند درعرصه مبارزه با تغییرات اقلیمی بدوید، ولی ما چنین معامله‌ای را با هیچ‌کس انجام نمی‌دهیم.
منبع: سایت دیده‌بان ایران