به گزارش ایکنا، ۲۰ نوامبر برابر با امروز، ۳۰ آبان از سوی سازمان ملل متحد روز جهانی کودک نامگذاری شده‌ است گرچه روز کودکان در بسیاری از کشورهای جهان در اول ژوئن جشن گرفته می‌شود. روز جهانی کودک فقط روزی برای جشن گرفتن کودکان به عنوان یک کودک نیست، بلکه فرصتی برای آگاهی‌بخشی به کسانی است که در سراسر جهان خشونت را در قالب سوءاستفاده، استثمار و تبعیض تجربه کرده‌اند.

 

به همین مناسبت روزنامه اردنی الغد به بررسی آثار روانی جنگ بر کودکان فلسطینی در غزه پرداخته است که ترجمه آن در ادامه می‌آید:

 

با توجه به تشدید تجاوزات وحشیانه رژیم صهیونیستی به فلسطینیان در نوار غزه، متخصصان جامعه‌شناسی و روانشناسی معتقدند که مردم غزه به‌ویژه کودکان و نوجوانان این منطقه پس از آسیب‌های ناشی از جنگ دچار مشکلات روانی بسیاری می‌شوند. 

 

تجربه واقعی وقایع جنگ و جنایات رژیم صهیونیستی، یا تماشای این جنایات از طریق رسانه‌ها که حاوی تصاویری از اجساد اعضای خانواده، همسایگان، آشنایان از جمله کودکان، زنان و افراد سالمند است، به نوبه خود ممکن است در رفتار و وضعیت روحی و عصبی آنها تأثیر منفی گذاشته و منجر به افسردگی شود.

 

کارشناسان با اشاره به آثار روانی و اجتماعی جنگ غزه بر کودکان و احساس عدم امنیت در جامعه، می‌گویند که در این زمینه لازم است برنامه‌های روانشناسی برای بازگشت این کودکان به زندگی طبیعی قبل از جنگ ترتیب داده شود.

 

این کارشناسان با تأکید بر تأثیرات روانی حوادثی که این کودکان در لحظه لحظه جنگ آن را تجربه می‌کنند، اعلام کردند که این جنگ آثار عمیقی در روح و روان کودکان و تأثیرات منفی بر زندگی آینده آنها و رفتارشان خواهد گذاشت.

 

 

حمود علیمات، دکترای جامعه‌شناسی و مدرس دانشگاه قطر در این رابطه می‌گوید که جنگ تأثیرات عمیقی بر روحیه کودکان، چه بر ساختار روانی و چه ساختار عاطفی آنها دارد؛ علاوه بر آن، تأثیرات روانی عمیقی بر آنها خواهد گذاشت و همچنین بر آینده، ارزش‌ها و رفتار آنها آثار منفی ایجاد می کند. 

 

وی اشاره می‌کند که کودکان معمولاً توقع دارند محیط اطرافشان محیطی دوستانه باشد و آنها را حمایت کرده و به خواسته‌هایشان برساند. درحالی که آنها در میان جنگی خونین زندگی می‌کنند که تمام زندگی آنها در نتیجه این جنگ وحشیانه ساقط شده و آنها احساس پوچی و بی‌ارزشی دارند، با وجود اینکه جهان ادعا می‌کند از این کودکان حمایت کرده و با آنها همدردی می‌کند؛ در صورتی که به عکس این مسئله اتفاق می‌افتد.

 

این استاد دانشگاه غزه در ادامه می‌گوید: کودکان غزه اکنون در آتش جنگ اسیرند و هیچ کس خارج از این حلقه آتشین، به آنها اهمیت نمی‌دهد. آنها در زندگی خود تجربیاتی فوق تصور دارند که در روح و روان و زندگی آنها تأثیرات منفی شدیدی می‌گذارد و با وجود اینکه کار و اجتماع سعی در کمک به آنها دارند اما روحیات و رفتار آنها همچنان غیرطبیعی خواهد ماند.

 

علیمات تأکید می‌کند: تحقیقات نشان می‌دهد که شمار زیادی از کودکان به ویژه کودکان غزه و سایر نقاط فلسطین که شاهد جنگ و تجاوزات رژیم صهیونیستی هستند، احساس ترس را در وجود خود از دست داده‌اند لذا بدون ترس، به آینده خود می‌نگرند و آرزو دارند که در آینده رزمنده شده و شهید شوند. از این رو چیزی وجود ندارد که آنها را بترساند.

 

وی می‌افزاید: چنین تأثیراتی در میان کودکانی که خانواده‌های خود را از دست داده‌اند یا اعضای خانواده‌شان در مقابل چشمشان شهید شده‌اند، و یا دچار آسیب‌های جسمی شدیدی شده‌اند، بسیار بزرگتر و خطرناک‌تر خواهد بود و این نشان می‌دهد که وضعیت کلی در غزه بسیار اسفبار خواهد بود.

 

سمیر قوته، دکترای روانشناسی بالینی و استاد دانشگاه غزه نیز درباره تأثیرات جنگ بر خانواده‌ها و کودکان می‌گوید: صدها پژوهش درباره آثار مخرب جنگ غزه بر کودکان و خانواده‌های فلسطینی انجام شده که نشان می‌دهد 75 تا 100 کودکان فلسطینی در معرض آسیب‌های ناشی از جنگ قرار دارند.

 

این استاد دانشگاه می‌افزاید: از نظر علمی روشن است که کودکانی که در معرض خطر قرار دارند، دچار اضطراب می‌شوند زیرا آن حادثه را در ذهن خود یادآوری می‌کنند و مشکلات روحی مانند خوابهای ترسناک و نگرانی در حین خواب و همچنین مشکلاتی عصبی و ناتوانی در تمرکز و فعالیت‌های روزمره پیدا می‌کنند.

 

وی به تأثیر طولانی مدت این مشکلات بر ساختار روانی کودک به‌ویژه کودکان فلسطینی اشاره کرده و می‌گوید: به لحاظ روانشناسی کودک پدر و مادر خود را مرکز امنیت و قدرت خود می‌داند اما وقتی پدر و مادر کودک به شهادت برسند، کودک احساس درماندگی و ناتوانی می‌کند و این در دراز مدت موجب ذخیره خاطرات دردناک در ناخودآگاه کودک و تأثیر بر روحیه او خواهد شد.

 

قوته به بررسی بُعد اجتماعی این مسئله پرداخته و می‌افزاید: رابطه کودک و والدین نیز پس از رویارویی با تجربیات آسیب‌زا دشوار خواهد شد زیرا کودک احساس می‌کند که والدینش نمی‌توانند از او حمایت کنند و در نتیجه او احساس طرد شدن پیدا می‌کند و این مسئله بر رابطه او با همسالان و همکلاسی‌هایش نیز تأثیر زیادی خواهد گذاشت.

 

 

نائل العدوان، کارشناس روانشناسی نیز درباره تأثیرات مخرب جنگ بر روان کودکان تصریح می‌کند: قتل، کشتار و تخریب منازل و بمباران بیمارستان‌ها و مدارس، فشار روانی شدیدی بر کودکان می‌گذارد و موجب بیماری‌هایی چون روان‌پریشی، اضطراب، سندرم استرس پس از سانحه و وسواس فکری خواهد شد. 

 

وی درباره سندرم استرس پس از سانحه توضیح می‌دهد: زمانی که کودک یکی از والدین یا اعضای خانواده یا همسایگان را در حالی که بدنش از هم پاشیده و صحنه‌ای از خون و ویرانی را مشاهده می‌کند دچار شوک بزرگی می‌شود و این موجب اختلال در رفتار و خواب یا حتی اختلال در کار و زندگی او می‌شود و ممکن است به افسردگی یا اضطراب مزمن دچار شود.

 

 

تقریباً هیچ یک از آمارهای قربانیان حملات رژیم صهیونیستی به مناطق مختلف نوار غزه بدون کودکی شهید یا زخمی نبوده و همین مسئله صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل (یونیسف) را بر آن داشت تا در همان روزهای ابتدایی، جنگ علیه غزه را «جنگ علیه کودکان» بخواند.

 

یونیسف ضمن ابراز نگرانی خود درباره آینده کودکان غزه در صورت ادامه یافتن این جنگ، بارها هشدار داد که بسیاری از کودکان غزه به دلیل نگرانی‌ها و ترس‌هایی که در طول جنگ اسرائیل علیه غزه با آن مواجه هستند، دیگر نمی‌توانند بخوابند و یا دوران کودکی خود را بگذرانند.

 

دفتر اطلاع‌رسانی دولت غزه اعلام کرد که از ابتدای جنگ غزه یعنی از هفتم اکتبر ۲۰۲۳ تاکنون بیش از ۱۷ هزار کودک در نوار غزه به شهادت رسیده‌اند و نزدیک به 43 هزار کودک دیگر نیز پدر و مادر یا یکی از والدین خود را از دست داده و یتیم شده‌اند. سه هزار و ۵۰۰ کودک نیز به علت سوء تغذیه و کمبود غذا در معرض مرگ قرار دارند.

 

دفتر اطلاع‌رسانی دولت فلسطین اعلام کرد: هفتاد درصد از قربانیان را زنان و کودکان تشکیل می‌دهند. همچنین ۲۰۲ مرکز اسکان آوارگان از سوی اشغالگران هدف قرار گرفته است. 

 

 

آمارها درباره آموزش کودکان غزه نیز نشان می‌دهد که حدود 620 هزار دانش‌آموز دختر و پسر در نوار غزه طی سال تحصیلی 2023 – 2024 به دلیل جنگ اسرائیل از تحصیل محروم شده‌اند.

 

گزارش از فرشته صدیقی