صدای شیون حزنانگیز شیوشگان سالهاست با تخریب گسترده بلند شده و دل هیچ کس برایش به درد نمیآید.
ماجرای بیمهری مسئولان میراث فرهنگی به کرمان، سرزمین قلعه اردشیر و قلعه دختر برای همه قابل درک شده است؛ یک روز نابودی محله قلعه و یک روز بام کرمان. مجموعه کوههای شیوشگان را همه به نام کوههای صاحب الزمان(عج) میشناسند، مجموعهای تاریخی که قدمت آن به سالهای دور برمیگردد و سینهاش مالامال وقایع ثبت شده در دل تاریخ است. مدتی است این مجموعه گرانبها با تصرفات چند مؤسسه و سازمان از حالت طبیعی خود درآمده است.
هشدار اعضای شورای شهر
برش دادن کوههای مسجد صاحب الزمان(عج) موضوعی است که عضو شورای شهر کرمان نسبت به آن هشدار میدهد و از آن به عنوان پدیده کوهخواری یاد کرده و معتقد است دستگاههای مربوط باید به این مسئله ورود کنند.
رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی شهر کرمان دوم مهر امسال در نشست عمومی این شورا از کوهخواری در جاده آرامستان جدید سخن گفت که در رسانههای محلی نیز بازتاب داشت.
محمود بابایی در این جلسه گفت: در جاده آرامستان جدید شاهد پدیده کوهخواری هستیم که فضای شهری و زیست محیطی را تحت تأثیر قرار میدهد و تقاضا داریم مسئولان مربوط ورود کنند.
در این نشست مطلب بیشتری درباره کوهخواری بیان نشد تا اینکه خبرنگار ایرنا عقبه این موضوع را دنبال کرد و به جزئیات آن که به نظر میرسد در نزدیکی کوههای صاحب الزمان(عج) رخ داده، پرداخت.
رشته کوههای مسجد صاحب الزمان(عج) در شرق شهر کرمان قرار گرفته و در دهه ۴۰ خورشیدی جنگل دستکاشت قائم(عج) در حاشیه این کوهها شکل گرفته که بهتدریج مسجد و آرامستان شهر نیز در آنجا ایجاد و امروز به یکی از مکانهای پرتردد و جاذبههای مهم گردشگری و زیارتی شهر تبدیل شده است.
تخریب بزرگترین جنگل دستکاشت ایران
در بخشی از مجموعه این کوهها دستکندهایی مشاهده میشود که برخی منابع تأکید دارند قدمت آنها به چند هزار سال پیش میرسد و برخی افراد معتقدند اَشکالی مانند چشم، کلاغ و نیمرخ انسان نیز در کوه قابل مشاهده بوده و همین مسئله به این کوه سابقه باستانی داده است. این افراد قدمت رخدادها را به چند هزار سال پیش و مربوط به دورههای زرتشتی میدانند.
بام کرمان بر فراز کوههای صاحب الزمان(عج) و محوطه تاریخی و قلعه شیوشگان قرار دارد. شیوشگان محوطهای است که از غرب به «قلعه دختر» و «قلعه اردشیر»، از شرق به کوههای منطقه، از جنوب به «تخت دریاقلی بیگ» و «باغ بیرمآباد» و از شمال به «گنبد جبلیه» و «چشمه شیردوش» میرسد.
پروژه موسوم به تلهکابین و هتل بام کرمان نیز به همراه فضای سبز و امکانات جانبی توسط بخش خصوصی آبان سال ۱۳۹۴ کلنگزنی شد و تلهکابین این پروژه بهمن سال گذشته به بهرهبرداری رسید اما مسئله ساخت هتل و فضای در اختیار آن همچنان محل بحث و نظرات مختلف است.
آرامستان جدید شهر کرمان با عنوان «بهشت کریمان» پس از کش و قوسهای فراوان سرانجام مرداد سال ۱۴۰۰ افتتاح شد تا دفن اموات از آرامستان قدیم در کنار بزرگترین جنگل دستکاشت ایران (جنگل قائم(عج)) به این مکان در ۱۰ کیلومتری مرکز استان منتقل شود.
کوهخواری در مسیر آرامستان
برای بررسی بیشتر موضوع کوهخواری به سراغ بابایی، عضو شورای شهر کرمان رفتهایم که نخستین بار این موضوع را اعلام کرد که او نیز از زاویه دیگری به پدیده کوهخواری پرداخت.
بابایی گفت: مشخص نیست نظارتی بر کوههای این منطقه وجود ندارد یا خیر، مسئول نظارت آن در استانداری است و اداره کل منابع طبیعی چه کاری انجام میدهد که واقعاً نمیدانیم.
وی افزود: در کمیسیون فرهنگی هشدار دادم با این وضعیتی که پیش میرود همه کوههای منطقه تا دو سال دیگر نابود میشود.
رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر کرمان اظهار کرد: این پدیده از قسمت پشت آرامستان وجود دارد و از طرف شهر دید ندارد، حتی در مناطقی مثل سرآسیاب بعضی جاها گمانهزنی کردهاند و برخی کوهها را برش دادهاند که میتوان دید کیفیت سنگ چگونه است.
وی تصریح کرد: اکنون کوهخواری در مسیر آرامستان به شدت گسترش پیدا کرده و واقعاً نگرانکننده است.
بابایی در پاسخ به این پرسش که این کار از طرف چه کسانی انجام میشود، گفت: دقیق نمیدانم ولی قاعدتاً شرکتهای خصوصی هستند که مجوز میگیرند، کوهها را برش میدهند و سنگها را منتقل میکنند.
وی ادامه داد: پرسش این است که آیا دستگاههای مربوط مثل منابع طبیعی حساسیتی روی این موضوع دارند و چگونه به این شرکتها مجوز داده میشود؟
این عضو شورای شهر کرمان گفت: این وضعیت در جاده زرند هم وجود دارد اما آنجا مدتها معدن (محل فعالیت معدنکاوی) شده است، آیا اینجا (آرامستان کرمان) که چسبیده به شهر هم است ضرورتی دارد کوهها بریده شوند؟ بابایی افزود: فقط آرامستان نیست، در جاده زرند هم این نکته وجود دارد که از سالهای قبل بوده، منطقه سرآسیاب کرمان نیز گورابی وجود دارد که به وضوح کوه بریده و قسمتهایی گمانهزنی شده است.
وی گفت: ما فقط میتوانیم هشدار دهیم چون خیلی از اینها از منطقه شهری خارج است و وظیفهای در این زمینه نداریم ولی نگرانی جدی نسبت به طبیعت داریم و فضایی که در آن زندگی میکنیم.
لذا از این تریبون استفاده و به عنوان نماینده مردم و عضو شورا صدا را بلند میکنیم ولی متولی نیستیم؛ نه مجوز دادن نه نظارت کردن با شورای شهر نیست که بخواهیم ورود کنیم.
«توسعه» بهانهای برای کوهخواری در کوهپایههای کرمان
ساخت و سازها و بساز و بکوبها انگار تمامی ندارد، دستبردار مجموعه کوههای شیوشگان نیست. کوه را میشکافند و رویش تیر و تخته نصب میکنند و قدمگاه و محل سکونت انسانهای نخستین را آهسته و پیوسته با چالش نابودی مواجه میکنند.
صاحبخبر -
∎