به گزارش خبرگزاری ایمنا، مکانیک سیالات به‌عنوان یکی از مهم‌ترین شاخه‌های علم مهندسی، به بررسی رفتار سیالات (مایعات و گازها) در شرایط مختلف می‌پردازد و نقش غیرقابل انکاری در صنایع مختلف و پیشرفت‌های فناوری دارد. این علم با تجزیه و تحلیل نیروها و اثرات ناشی از حرکت یا سکون سیالات به درک دقیق‌تر از پدیده‌های طبیعی و کاربردی کمک می‌کند. موضوعات اصلی مکانیک سیالات شامل دینامیک سیالات، استاتیک سیالات، و فیزیک جریان است که هر کدام به بررسی جنبه‌های خاصی از رفتار سیالات پرداخته و در علوم مختلف کاربرد دارند.
در دنیای امروز، دانشگاه‌ها به‌عنوان مراکز آموزشی و تحقیقاتی، نقش حیاتی در پیشرفت علمی و فناوری ایفا می‌کنند، فعالیت‌های تحقیقاتی در حوزه‌های لیزر و نانو سیالات فرصتی منحصربه‌فرد را برای دانشجویان فراهم کرده و امکان آموزش و پژوهش‌های عملی را برای آن‌ها مهیا می‌سازد. ادغام پژوهش و آموزش در دانشگاه‌ها می‌تواند به رشد علمی و توسعه فناوری‌های پیشرفته کمک شایانی کند و به ارتقای سطح علمی و صنعتی جامعه منجر شود. با نگاهی به آینده، توسعه و تحقیق در زمینه مکانیک سیالات می‌تواند به نوآوری‌های بیشتری در صنایع مختلف همچون هوافضا، پزشکی و محیط زیست منجر شود.
محمد اکبری، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد نجف‌آباد در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا می‌گوید: با انجام پژوهش‌های گسترده و هدفمند در زمینه‌های مرتبط با مکانیک به یک پایگاه داده جامع در زمینه مشخصات ترموفیزیکی مواد دست یافته‌ایم که در فرایندهای مرتبط با مکانیک نقش مهمی ایفا می‌کند. دستاوردهای ما توسط برخی مجلات علمی معتبر به‌عنوان مرجع به‌کار گرفته می‌شود و زمینه‌ساز توسعه کاربردهای مکانیکی در صنایعی نظیر خودرو، ماشین‌آلات صنعتی و حتی تجهیزات پزشکی بوده است.
وی در ادامه می‌افزاید: نانو سیالات حاصل ترکیب ذرات نانو با سیالات پایه‌ای همچون روغن‌های صنعتی و هیدرولیک هستند که در بهینه‌سازی عملکرد سیستم‌های مکانیکی و انتقال حرارتی نقش کلیدی دارند، آزمایشگاه نانو سیالات دانشگاه آزاد نجف‌آباد که توسط بنده راه‌اندازی شده است به‌طور تخصصی به اندازه‌گیری و تحلیل خواص نانو سیالات می‌پردازد و موجب شده تا این دانشگاه به یکی از مراکز پیشرو در این حوزه در ایران تبدیل شود.
عضو هیئت علمی بیان می‌کند: موفق به طراحی سیستم‌های مکانیکی برای استخراج آب از رطوبت هوا شده‌ایم که می‌توانند به‌عنوان تجهیزات پدافند غیرعامل در شرایط بحرانی مورد استفاده قرار گیرند. این دستگاه‌ها، به‌ویژه در مناطق خشک و بحران‌زده کشور، نصب شده‌اند و قادرند در زمان‌های بحران، همچون زلزله و قطعی آب، به‌راحتی با استفاده از برق، آب شرب را تأمین کنند.
اکبری در مورد اهمیت آموزش عملی برای دانشجویان خاطرنشان می‌کند: بخش زیادی از دستاوردهای پژوهشی ما حاصل تلاش‌های دانشجویان مقطع کارشناسی است. در دانشگاه آزاد اسلامی نجف‌آباد، برنامه‌ریزی کرده‌ایم تا دانشجویان کارشناسی نیز با فرایندهای پژوهشی آشنا شوند و حتی در نگارش مقالات علمی مشارکت کنند. این رویکرد، انگیزه و اشتیاق دانشجویان برای ادامه تحصیل و ورود به حوزه‌های تحقیقاتی پیشرفته را افزایش داده است.
وی تأکید می‌کند: امروزه بسیاری از دانشجویان ما از هوش و استعداد بالایی برخوردار هستند، اما به‌دلیل گسترش فضای مجازی و سرگرمی‌های مدرن، نیاز به هدایت و حمایت بیشتری دارند. هدف ما این است که با ایجاد بستری مناسب برای پژوهش‌های علمی و فناوری‌های نوین، از استعدادهای آن‌ها به بهترین شکل بهره‌برداری کنیم و آن‌ها را برای حل مشکلات صنعتی و توسعه زیرساخت‌های مکانیکی کشور آماده کنیم.
اهمیت مکانیک سیالات در پیشرفت فناوری و حفاظت از محیط زیست
به گزارش ایمنا، مکانیک سیالات نه‌تنها به درک عمیق‌تر از رفتار سیالات در شرایط مختلف کمک می‌کند، بلکه به‌عنوان ابزاری برای حل مسائل پیچیده علمی و مهندسی عمل می‌کند. از دینامیک و استاتیک سیالات گرفته تا رفتار جریان و نیرویی که بر سیالات در حال حرکت یا سکون وارد می‌شود، هر یک از این عناصر نقش بسزایی در تحلیل و پیش‌بینی پدیده‌های طبیعی و صنعتی دارد.
تحقیق در زمینه مکانیک سیالات به ویژه در طراحی و بهینه‌سازی سیستم‌های صنعتی و زیست‌محیطی کاربردی است. به‌طور مثال، در مهندسی هوافضا، آیرودینامیک به گونه‌ای طراحی می‌شود که عملکرد هواپیماها و فضاپیماها را بهبود ببخشد که این امر نیاز به دانش عمیق از حرکت و جرم سیالات دارد، همچنین در مهندسی شیمی، مکانیک سیالات به طراحی بهتر فرایندها و سیستم‌های انتقال جرم و حرارت کمک می‌کند. این فرایندها می‌توانند در صنایع مختلف از جمله داروسازی، غذایی و انرژی به کار گرفته شوند.
نقش دانشگاه‌ها به‌عنوان مراکز تحقیقاتی در این حوزه بسیار حیاتی است، با تجهیز آزمایشگاه‌های مدرن و تحقیقاتی، این مراکز می‌توانند فرصت‌های بیشتری برای دانشجویان و پژوهشگران فراهم آورند که در نتیجه موجب ارتقای سطح علمی و صنعتی جامعه خواهد شد. آموزش در این دانشگاه‌ها نه‌تنها بر نظریه‌ها بلکه بر کاربردهای عملی هم تأکید دارد که می‌تواند به نوآوری‌های جدید در صنعت منجر شود.
علاوه‌بر این، درک بهتر از رفتار سیالات می‌تواند به حفاظت از محیط زیست نیز کمک کند، در جهان امروز نگرانی‌های زیست‌محیطی همچون آلودگی آب و هوا، نیاز به دانش مکانیک سیالات برای تحلیل و ارائه راه‌حل‌های پایدار را بیش از پیش نمایان می‌کند. به‌طور مثال، بهینه‌سازی سیستم‌های تصفیه آب و آلودگی هوا به دانش مکانیک سیالات وابسته است.
در نهایت، می‌توان نتیجه گرفت که مکانیک سیالات نه‌تنها یک علم پایه‌ای و مهم در مهندسی و علوم کاربردی است، بلکه به‌عنوان یک عامل کلیدی در پیشرفت‌های فناوری، حفاظت از محیط زیست و بهبود زندگی روزمره افراد شناخته می‌شود. سرمایه‌گذاری در آموزش و تحقیقات در این حوزه می‌تواند به رشد و توسعه پایدار و بر پایه علم در جامعه کمک کند.
وی از سال ۸۹ به‌عنوان عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد نجف‌آباد فعالیت می‌کند و با راه‌اندازی و تجهیز آزمایشگاه‌های تحقیقاتی در زمینه لیزر و نانو سیالات، فرصت‌های آموزشی و پژوهشی منحصربه‌فردی برای دانشجویان این دانشگاه فراهم کرده است. دکتر اکبری، که از سال ۲۰۲۰ به طور پیوسته در میان دو درصد دانشمندان برتر جهان قرار دارد، معتقد است که تلفیق پژوهش و آموزش می‌تواند نقش مؤثری در رشد علمی دانشجویان و توسعه فناوری‌های پیشرفته ایفا کند.