به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، آیین گرامیداشت روز «کتاب، کتابخوانی و کتابدار» با حضور مسعود پزشکیان، رئیس جمهور، سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت چهاردهم، نادره رضایی، معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، مهدی رمضانی، دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و جمعی از کتابداران از سراسر کشور در تالار وحدت برگزار شد.
در این آیین صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره جایگاه کتابخانه‌ها در تاریخ اسلام و ایران بیان کرد: وقتی درباره نعمت علم، آموزش، قلم، دانش مطرح است می‌فرماید: «اقْرَأْ وَ رَبُّکَ الْأَکْرَمُ» والاترین، بالاترین نماد ربوبیت حضرت حق همین است؛ «الَّذِی عَلَّمَ بِالْقَلَمِ» «عَلَّمَ الْإِنْسانَ ما لَمْ یَعْلَمْ». این نگاه، نگاهی بوده است که جامع نبوی و تمدن نبوی را شکل داد و علم پیشران این تمدن شد.
وی ادامه داد: تمدن‌های مختلف تاریخی در طول تاریخ بشر، هرکدام پیشران‌هایی داشتند، پیشران تمدن اسلامی، علم بوده است. پیشران علم در تمدن اسلامی کتابخانه‌ها بودند.
صالحی با بیان اینکه انسان دو عمر بیولوژیکی و علنی دارد، گفت: توصیه فرهنگ دینی ما این است که عمر علمی و بیولوژیکی انسان با هم متقارن و هماهنگ باشد اما متاسفانه عمر علمی وابسته به مدرسه و دانشگاه است و با بسته شدن پرونده درس و دانشگاه این عمر به پایان می رسد و ناپایدار و موقت آست اگر می‌خواهیم عمر علمی محدود نباشد باید به کنابخانه‌ها توجه شود.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه از ۴۰ تمدن بشری که مکتوب است، هر تمدن یک پیشران برای حرکت داشته و پیشران تمدن اسلامی علم بوده است، اظهار کرد: پیشران علم در تمدن اسلامی نیز کتابخانه ها بودند و جریان علم با کتابخانه‌ها پیش‌رفته و تسریع شده است.
صالحی با بیان اینکه مسیر علم و کتاب و کتابخانه را با همین دیدگاه پیشران بودن و غلبه داشتن علم و آگاهی نگاه کنید، عنوان کرد: اگر خواستار پیشرفت هستیم و به ان فکر می کنیم باید چشم‌انداز و مسیرش همین کنابخانه‌ها هستند.
وی با بیان اینکه کتابداران نقش مهمی در افزایش طول عمر علمی انسان‌ها دارند، اظهار کرد: شبکه گسترده و ملی کتابخانه‌های عمومی می‌توانند به‌عنوان پیشران‌های علمی نقش مهمی در گسترش جریان علم داشته باشند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه تلاش می‌کنیم مشکلات معیشتی کتابداران را از کانال دولت و رئیس جمهور و هیئت‌دولت به شکل جدی حل کنیم، گفت: تلاش می‌کنیم مشکلات معیشتی کتابداران را با توجه به اینکه جایگاه مهمی، که دارند، تا حد امکان مرتفع کنیم.
صالحی با توجه به ضرورت ایجاد نهضت کتابخوانی ملی مانند آنچه در اوایل انقلاب با عنوان نهضت سوادآموزی شکل گرفت، گفت: همان‌طور که آشنایی با خواندن و نوشتن و فراگیر شدن آن کلید آشنایی با خواندن و نوشتن بود؛ فراگیر شدن نهضت کتابخوانی ملی نیز یک ضرورت است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه جامعه سنتی و شفاهی ایران به سرعت به جامعه مجازی و صوتی و تصویری تبدیل شده است، گفت: در جامعه شفاهی، اختلال و خطاهای زیادی وجود دارد و حافظه‌اش کم وکوتاه است اما جامعه مکتوب خطای کمتری دارد و حافظه‌اش ناپایدار است. امروزه بخشی از بحران‌ها و هیجانات موجود در جامعه نیز از ناشی از همین اتکا به حامعه صوتی و تصویری و مجازی است.
صالحی با اشاره به تصویب و ابلاغ «سند ملی خواندن و ترویج مطالعه مفید» در شورای عالی، انقلاب فرهنگی اظهار کرد: درباره کم و کیف این سند صحبت نمی‌کنم اما تصویب این سند فرصت‌های خوبی را برای ترویج نهضت کتابخوانی ملی با همکاری دستگاه‌های مختلف ایجاد می‌کند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه برای ترویج نهضت کتابخوانی در سطح ملی باید به پنج ضلع توجه کرد، عنوان کرد: مولف، ناشر، موزع، کتاب‌یار و کتابدار پنج ضلعی هستند که برای پیشبرد نهضت کتابخوانی ملی باید به آن‌ها توجه کرد.
در ادامه این آیین، رمضانی، دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور بیان کرد: سلام و صلوات می‌فرستیم بر وجود پاک دردانه رسول مهربان‌مان حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها و امام و شهیدان. هفته کتاب و ۲۴ آبان‌ماه، که سالروز درگذشت علامه طباطبائی و روز «کتاب، کتابخوانی و کتابدار» است، را گرامی می‌دارم و به همه مهمانان، خصوصاً فعالین حوزه کتاب و کتابخوانی، مروجین، خیرین و به‌ویژه همکاران کتابدارم، که صادقانه و عاشقانه و بدون چشم‌داشت خدمت می‌کنند، تبریک می‌گویم.
وی افزود: خیرمقدم عرض می‌کنم به رئیس‌جمهورعزیزمان، وزیر دانشمند فرهنگ و ارشاد اسلامی، که یاریگر متین ما هستند، اعضای محترم دولت، نمایندگان محترم مردم در مجلس شورای اسلامی، استانداران محترم، مسئولین محترم قوه‌قضائیه، شخصیت‌های فرهنگی، استادان ارجمند، ناشرین، نویسندگان، مروجین، و همه عزیزان حاضر در مراسم، به جشن کتاب، کتابخوانی و کتابدار خوش آمدید!
فعالیت ۳۸۰۰ کتابخانه‌های عمومی در کشور
رمضانی با اشاره به آمار کتابخانه‌های عمومی کشور گفت: به برکت انقلاب اسلامی، شاهد شبکه ۳ هزار و ۸۰۰ واحدی کتابخانه‌های عمومی با ۷ هزار و ۵۰۰ تلاشگر فرهنگی هستیم؛ شبکه‌ای که در رتبه نخست منطقه قرار دارد و علاوه بر ارائه خدمات پایه‌ی کتابخانه‌ای، امکان ارائه ۶۰ نوع خدمت را دارد. پایگاهی برای کتاب، کتابخوانی، علم‌اندوزی، گسترش اطلاعات، پُرکردن اوقات فراغت، خانه امنی برای مادر و کودک، نوجوان و جوان، محل کاستن فاصله اجتماعی در دسترسی به خدمات برابر و باکیفیت، محیطی پویا و مطمئن برای درمان روح و جسم با کتاب.
دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور ادامه داد: شاید هیچ‌وقت کلینیک با کتاب همراه نمی‌شد یا کتابخانه با نگارخانه، یا کتاب با مهد اما امروز «کلینیک کتاب» داریم، در کتابخانه نگارخانه داریم و در کتابخانه مهد کتاب. «هدهد سفید» پرنده مهربان کتابخانه‌های کودک است و هم‌میهنان بهره‌مند از خدمات مهارتی و آموزشی برای ایجاد کسب‌وکار در کتابخانه. کتابخانه عمومی بعد از خانه و مدرسه، خانه سوم مردم ایران است. کتابخانه عمومی بدون مرزبندی مخاطبان «وفاق» را پیش‌فرض داشته است. معتقدیم، یکی از راه‌های همدلی اجتماعی، «خواندن» است؛ آنجا که در دل داستان با شخصیت‌ها همذات‌پنداری می‌کنیم.
رمضانی گفت: گزارش از آنچه امروز در ظرفیت کتابخانه‌های عمومی وجود دارد، حتماً از این فرصت خارج است، اما آنچه گفته شد، حقیقت عینی است که حتماً مواجهه تک‌تک فرهیختگان ایران‌دوست با آن در جای‌جای میهن اسلامی‌مان، از عمق وجود خوشحالتان خواهد کرد. به تأسی از منش رئیس‌جمهور محترم در گرامیداشت پیشینیان، توجهات شهید خدمت آیت‌الله رئیسی و خدمات وزرای ادوار فرهنگ، به‌عنوان رؤسای هیئت‌امنای کتابخانه‌های عمومی، دبیران‌کل نهاد و همه آن‌ها که در رشد این درخت پُرثمر نقش داشته‌اند را ارج می‌نهم.
وی در بیان سه درخواست از رئیس جمهور بیان کرد: توسعه شبکه کتابخانه‌های سیار، تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام و ایجاد کتابخانه در شهرهای فاقد کتابخانه در دستورکار قرار گیرد. انجام این مهم در راستای عدالت اجتماعی و رفع یکی از دغدغه‌های جنابعالی در حوزه‌ی فرهنگ است. می‌دانیم که برای حوزه‌های آموزش و پرورش و بهداشت شخصاً بیشتر زمان می‌گذارید؛ شاید چون یک طبیب بهتر از دیگران می‌داند پیشگیری و بهداشت مقدم بر درمان است.
آقای رئیس جمهور، کتابداران محرومند
دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور ادامه داد: ضمن اینکه با توجه به افزایش قیمت کتاب، خرید کتاب برای کتابخانه‌های عمومی، علاوه بر ایجاد دسترسی عمومی به کتاب، به صورت غیرمستقیم، حمایتی از ناشرین و نویسندگان خواهد بود. شرایط خطیر کشور و محدودیت‌های بودجه‌ای دولت را درک می‌کنیم، اما جناب آقای دکتر پزشکیان، همکاران کتابدار من از نظر معیشتی تحت فشار هستند و از رفاهیات و مزایای جاری و مصوب دولت به خاطر کمبود منابع مالی محرومند.
رمضانی افزود: شخصیت فرهنگی کتابداران از هیاهو به دور است و ارائه خدمت را به این خواسته‌های به‌حق وابسته نمی‌کند. درخواست دارم، چنانکه در دیگر حوزه‌ها نشان داده‌اید، با یکسان‌سازی و توجه به معشیت، عدالت را در حق‌شان به جای آورید.
وی در بیان سومین درخواست خود اظهار کرد: ساختار اداری این نهاد عمومی غیردولتی با چند تصمیم دولت و مجلس می‌تواند به بهره‌وری بسیار بیشتری دست یابد. این شبکه گسترده و چابک، با بیش از ۸۰۰ کتابخانه روستایی، بدون ساختارسازی جدید، می‌تواند پایگاه حضور گروه‌های متنوع و متکثر جامعه برای حل مسائل باشد. این شبکه و جهادگرانش را چنانکه هست، بزرگ ببینید و آن را در آزمون‌های وسیع محک بزنید.
رمضانی گفت: در پایان از اینکه در ماه‌های ابتدایی دولت چهاردهم در جمع اهالی فرهنگ، خصوصاً کتابداران دلسوز، اثرگذار و بی‌ادعا حاضر شدید از شما ممنونم. شما اولین رئیس‌جمهوری هستید که در سال اول دولت‌تان به این جمع آمدید. چون منش شما مردمی است.
∎